Koronavirüs salgınına karşı önlemlerin neden geç kaldığı tartışmalarının akla getirdiği soru, ilk vakanın açıklanan tarihten önce ortaya çıktığına işaret ediyor.
31 Mart itibariyle küresel alanda koronavirüs vaka sayısı 800 bini geride bırakırken, 39 bin insan hayatını kaybetti. Gelinen noktada yaşanan tartışmaların odağı, salgının tespit edildiği tarihten önce ortaya çıkıp çıkmadığı. Yeni bulgular, bu şekilde olduğu yönünde.
Yeni bir habere göre Covid-19’a neden olan patojen SARS-CoV-2’ye yakalanan ilk vaka, 17 Kasım 2019’da tespit edildi. South China Morning Post’ta (SCMP) yer alan haberde, sanılanın aksine Aralık değil, Kasım’da tespit edilen ilk vaka Hubei eyaletinde yaşayan 55 yaşında biriydi. Yine de bu kişinin de SARS-CoV-2 bulaşan ilk kişi olma ihtimali düşük. Çünkü pangolin veya yarasadan veya bir başka canlıdan bulaştığı düşünülen virüsün ne zaman ve nasıl ilk kez bir insana sıçradığı bilinmiyor.
SCMP haberinde, 55 yaşındaki vakanın muhtemelen ilk olmadığı ve Kasım 2019’da kendisi dışında en az doku vaka daha tespit edildiği ifade edildi. Bu vakaların dördü erkek, beşi de kadındı.
Koronavirüs hakkında açıklanan ilk bilgilere kapsamında, bilinen ilk vakanın Hubei’nin başkenti Wuhan’da yaşayan bir adam olduğu belirtilmişti. The Lancet dergisinde yayınlanan makalede verilen tarih ise 1 Aralık 2019’du, yani yeni ortaya çıkan tarihin iki hafta sonrası.
İçeriden bilgi sızdıran doktor hayatını kaybetmişti
Doktorların zatürre benzeri gizemli bir hastalığın yeni bir virüs tarafından yayıldığı resmen doğrulaması Aralık 2019’u bulmuştu. Çin Hastalık Kontrolü ve Önleme Merkezi tarafından Ocak 2020’de yayınlanan raporda da “bilinmeyen bir sebepten kaynaklanan zatürrenin” ilk kez 21 Aralık 2019’da tespit edildiği belirtildi.
Aralık ayında henüz tehdit boyutu tam olarak anlaşılamayan koronavirüs hakkında bir avuç dolusu doktor dünyayı uyarmaya çalıştı. WhatsApp grubu üzerinden meslektaşlarına yeni bir virüs salgını olduğu uyarısını yapan Dr. Li Wenliang, Ocak başında ilk olarak sorguya çağrıldı, ardından “yanlış bilgi yayma” suçlaması ile gözaltına alındı. Wenliang, 7 Şubat 2020 tarihinde hastalara yardım etmek isterken kaptığı virüs nedeniyle hayatını kaybetti.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Wuhan kentinde yaşanan gizemli salgın hakkında ilk kez 31 Aralık 2019’da bilgilendirildi. Salgın yayılmaya başladığı günlerde, Çin Komünist Parti’sinin uygulamakla suçladığı ulusal sansür dünyanın tehdidin boyutunu anlamasını güçleştirdi. Söz konusu süreç hakkında (Aralık 2019-Ocak 2020) komplo teorileri dahil birçok iddia da türedi. Bir tanesi, bu süreçte 21 milyon cep telefonu abonesinin Çinli cep telefonu operatörlerinden numaralarının silinmesi.
Gelinen noktada, salgının başladığı ülke olan Çin en çok vakanın olduğu dördüncü ülke durumunda. İlk üç sırada sırasıyla ABD, İtalya ve İspanya var.