Geçtiğimiz yıl ‘123movieshub’ isimli online film sitesinin kapandığını duymuşsunuzdur. Olayın arkasından Hollywood çıkmıştı. Fakat tarihe dönüp bakarsak Hollywood’u ilk kuranların kendileri asıl yasa dışıydı.
İlk korsan film satışı nasıl başladı
Yıl 1896. Fotoğraf makinelerinin ve kameraların satışa çıkarıldığı, buluşların efendisi Thomas Edison’ın dönemindeyiz. Kendi adıyla anılan Edison şirketler zinciri film pazarından müthiş bir pay kazanıyor. Patent kavramının ilk kez gündeme geldiği dönemler.
1902. Thomas Edison 110 filmin birden patentini alıyor. Fakat bir sorun var: 1905 yılında tam rahat edeceğim derken kendini göçmenlerle hukuk savaşının ortasında buluyor. ‘Trust’ isimli şirketi patent hakları alınmadan kendi filmlerinin izletildiği gerekçesiyle davadan davaya koşuyor.
Nickelodeon’ların Kuruluşu
Peki kim kazanıyor?
Yunanca ‘tiyatro’ anlamına gelen Nickelodeon, esas anlamda ilk kez 1905 yılında kullanılmaya başlanmıştır. Tiyatroyla yarışan sinemaların izleyici sayısını arttırmak için kullandıkları bu küçük tiyatro merkezleri Amerika’da ilk sinema salonlarının doğuşudur. Seyirci profili işçi, göçmen ve aileleridir. Yani o dönemin fakir kesimi ABD’nin %70’ine denk gelmektedir.
Telif Hakkı Savaşları
Nickelodeon’un ilk kurucularından Harry Davis, 1905 yılında Pittsburgh’da tam 2 milyon seyirciye korsan film izletmeyi başarmıştır. (Giriş ücreti 5 cent’den hesaplanırsa büyük bir meblağ ettiğini anlayabiliriz).
Davis, Warner Kardeşler olarak tanıdığımız o zamanın Warner tiyatrosunun da kurucusudur. Ne tesadüfse, aynı yıl tiyatro salonu (nickelodeon) kundaklanmıştır. Davis, kundaklamadan Edison’ı suçlamıştır.
1906 yılında nickelodeon sayısı Pittsburgh’da 42 milyon, 1914 yılında ise 50 milyon kişiye ulaşmıştır.
Edison 1892 yılında yanında çalışan Dickson sayesinde ‘Kinetoskop kamarasını’ bulmuş olmasına rağmen sadece kendi adına patent almıştır.
Dickson patent sorununa takılmak istemediği için Kinetoskop’u geliştirerek Biograph isimli kendi kamerasını yapmıştır. Böylece Edison ilk davasını kendi yanında çalışanına açmıştır. 1898’de daha ileri çekim yapabilen Vitograph bulunmuş Edison her yeni buluşa savaş ilan etmiştir.
1908 yılında Edison, Motion Picture Patents Company (MPPC, diğer adıyla Edison Trust) patent enstitüsünü kurmuştur. Amacı film camiasında tek olmak ve Nickelodeonları kapattırmaktır. Açtığı davaları tek tek kaybeden Edison, 1915’te şirketini kapatmak zorunda kalmıştır.
Hollywood, Fox, Paramount, Columbia, Nestor Doğuyor
Sinema dünyasının sancılı gelişim yıllarının ardından, yepyeni kurallarıyla, New Jersey’den uzak California eyaletinde Hollywood doğar. Amaç sadece Edison’ın sıkı patent savaşlarından kaçmak değil, aynı zamanda California eyaletinin coğrafi koşulları elverişli olduğu için de işadamlarını çekmektir. Hollywood, yılın 10 ayı film çekimi yapılabilecek bir cennet köşesidir.
Hollywood’un ilk kurucuları David Horsley ve Harvey Henderson’dır. Ardından kendilerine ‘Bağımsız yönetmenler’ diyen Paramount, RKO, 20th Century Fox, Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) ve Warner Bros kendi şirketlerini kurar ve aileleriyle beraber Hollywood’a taşınırlar. Bu süreç aynı zamanda “Independant Motion Pictures”ın başlangıcı olur.
Sonuç:
1912’ye gelindiğinde 15 ayrı stüdyo kurulmuştur. 1920’de, Hollywood ülke çapında en büyük beşinci endüstri haline gelmiştir. 1930’larda 600’un üzerinde film yapma kapasitesiyle dünya birinciliğine oturmuş ve bir daha da bırakmamıştır.