NASA Güneş ve Heliosfer Gözlemevi (SOHO) uzay aracı tarafından çekilen görüntüler, bir kuyrukluyıldızın Güneş’e yaklaştığı anlarda buharlaşıp tamamen yok oluşunu gösteriyor.
Yunan efsanesinde geçen Icarus, zanaatkar babası Daedalus ile Girit’ten kaçmaya çalışır. Babası uçabilmeleri için kuş tüyü ve balmumundan kanatlar yapar ve oğluna Güneş’e çok yaklaşmaması uyarısında bulunur. Icarus, babasının ikazını dikkate almaz ve Güneş’e yaklaştığı anda kanatları erir ve denize düşere kaybolur.
SOHO uzay aracı, 15 Ağustos tarihinde çektiği görüntülerde sonu Icarus’a benzeyen bir kuyrukluyıldız görüntüledi. Görüntülerde, yıldızımıza doğru ilerleyen parlak bir çizgi hızla yok oluyor. Görüntülerde yukarıda yer alan parlak nokta, Venüs’ü temsil ediyor. Teleskopta ortaya yerleştirilen disk ise (occulting disk deniyor) Güneş’in etrafındaki cisimleri daha iyi görebilmek için ışınları bloke etmek için kullanılıyor.
ScienceAlert sayfasına açıklama yapan Güney Queensland Üniversitesi’nden Jonti Horner, “Bir zamanlar çok daha büyük olan bir kuyrukluyıldızın dalga dalga parçalanıp unufak olduğunu görüyorsunuz” ifadesini kullandı.
Kuyrukluyıldız ile Güneş arasındaki mesafe azalırken, giderek artan ısı stresi ve yerçekim kuvveti göktaşını küçük parçalara bölmeye başlıyor. Ardından parçalar benzer yörünge rotalarında ancak farklı yörünge periyotlarında dağılıyor. Tekrar bir araya geldiklerinde ilk işlem tekrarlanıyor ve daha da küçük parçalara ayrışıyorlar. Bazıları o noktada yok olurken, diğerleri yoluna devam ediyor ve daha da küçülene kadar aynı süreçten geçiyorlar.
Horner, “Güneş’e doğru akıp duran küçük parçaların bir kısmının tek parça kalmayı başardığını ve ileride bir başka kuyrukluyıldızın parçalarıyla bir araya geldiklerini” ifade etti.
Güneş’e sıçrayan göktaşları
Güneş’e çok yaklaşarak parçalara ayrılan kuyrukluyıldızlara “sungrazers” adı veriliyor. SOHO tarafından görüntülenen göktaşı da bir sungrazer. Sungrazer’lar, ilk olarak Alman astronom Heinrich Kreutz tarafından keşfedilen “Kreutz sungrazers” ile tanımlandı. Bilinen diğer iki grup, iki farklı kuyrukluyıldızın oluşturduğu Marsden ve Kracht sungrazers. Kreutz kuyrukluyıldız grubunun konumu, yıldızımıza yakınlaşmadan önce Güneş-Dünya mesafesinin 170 katına çıkabiliyor.
Sungrazer kuyrukluyıldızları uzun bir süreden beri bilinmesine rağmen kaç tane olduklarına dair bir fikir yoktu. 1965’te gündüz vakti net bir şekilde görülebilen Ikeya-Seki kuyrukluyıldızı bu gök cisimlerinden biriydi. Horner, SOHO’nun devreye girmesiyle birlikte yerden gözlemlenemeyen binlerce sungrazer kuyrukluyıldızın görünür hale geldiğini söyledi.
Geride kalan yüzyılda sadece birkaç tanesi tespit edilen ve bugün binlercesi takip edilen sungrazer’ların %99’u, Güneş ile karşılaşmalarında yok oluyor.
Her ne kadar muazzam bir görüntü oluşturacak olsa da, sungrazer’lar Güneş’e çarpmıyor. Yıldıza yaklaşırken kuyruklarının göz önüne serdiği gibi toz parçalarına ayrılıp yok oluyorlar. Astronomlar en son gözlemin sunduğu bilgiler ışığında Güneş’in yörüngesinde hayatta kalabilen kuyrukluyıldız parçalarının boyutları hakkında daha fazla bilgi elde etmeyi umuyor.
SOHO’nun ölümünü yakaladığı sungrazer’ın hangi gruba ait olduğu belli değil. Horner, görülebilecek kadar büyük olan kuyrukluyıldızın yeni bir gruba ait olması halinde heyecan verici bir keşif yapacaklarını söyledi.