Bir zamanlar Dünya’nın ikizi olduğu bilinen Venüs üzerinde yapılan yeni araştırma, modern cehennemin ne zaman ve nasıl oluştuğuna cevaplar sundu.
Gökbilimciler tarafından hazırlanan simülasyonlar, Venüs’ün ne zaman cehenneme dönüştüğü sorusuna cevap sundu. Venüs, yaklaşık 3 milyar yıl boyunca 20 ile 50 derece arasında yüzey sıcaklığına sahipti. Bu sürenin sonunda gezegendeki küresel iklim tepetaklak oldu.
Güneş’ten itibaren ikinci sırada yer alan Venüs, Dünya’dan biraz daha küçük ve dağlar ile geniş lav ovaları ile kaplı bir cehennem. Aktif volkanları ve sülfirik asit ile CO2 dolu atmosferiyle yüzey sıcaklığı 471 dereceye kadar ulaşan Venüs, milyarlarca yıl önce çok farklı bir görünüme sahipti.
Bilgisayar simülasyonları ile elde edilen en son sonuçlar, Venüs’ün yaklaşık 700 milyon yıl önce dramatik bir dönüşümden geçtiğini gösterdi. Öncesinde, Venüs sığ okyanuslar ve oksijen ağırlıklı atmosferi ile yaşamı destekleyen bir gezegendi.
Araştırmada yer alan The Goddard Uzay Çalışmaları Enstitüsü’nden Michael Way, “Hipotezimize göre Venüs milyarlarca yıl sabit bir iklime sahipti. Ancak küresel çapta yaşanan dönüşüm sonucunda Dünya benzeri bir gezegenden cehennem benzeri bir yere dönüştü” dedi.
Venüs’ün geçmişinde sahip olduğu iklime yönelik en son araştırma geçtiğimiz hafta EPSC-DPS toplantısında sunuldu. NASA Pioneer uzay aracının elde ettiği verilerden yola çıkılarak hazırlanan beş simülasyonun sonuçları açıklandı. Pioneer, Venüs’ün antik zamanlarında sığ okyanuslara sahip olabileceğine işaret eden veriler toplamıştı.
Oluşturulan beş simülasyonda Venüs’ün modern topografyası farklı iklimler ile değerlendirildi. İlk iki simülasyonda Venüs’ün sırasıyla 310 metre ve 10 metre derinlikte okyanuslara sahip olduğu öngörüldü. Üçüncü simülasyonda kaya ve toprak çok az miktar su içinde kalırken, dördüncüde Dünya’nın topografisine sahip bir Venüs hazırlandı. Son simülasyonda ise okyanus derinliği 158 metre olarak hazırlandı.
Ardından simülasyonlarda Venüs ikliminin 4.2 milyar ile 715 milyon yıl öncesindeki süreçte değişimi gözlemlendi. Dönüşümlerin olabildiğince gerçekçi sonuçlar vermesi için Güneş’in belirtilen zaman zarfında Venüs’e uyguladığı radyasyon miktarındaki değişim 3D genel sirkülasyon modeli ile analiz edildi.
Venüs’ün başına ne geldi?
Simülasyonlara göre Venüs’ün gezegen oluşumunu tamamladığı yaklaşık 4 milyar yıl önce hızla soğumaya başladığı ve karbondioksit yoğunluklu bir atmosfere sahip olduğu görüldü. Sonraki 3 milyar yıl boyunca Dünya benzeri bir evrime tanık olan Dünya CO2’i yüzeyindeki silikat kayalarda hapsetti. 715 milyon yıl öncesine gelindiğinde ise atmosferde en fazla bulunan gaz nitrojen olurken Dünya’daki gibi az miktarda CO2 ve metan da içeriyordu.
Venüs Dünya’ya ulaşan radyasyonun iki katına maruz kalıyor olsa da, tüm simülasyonlar her senaryo altında gezegenin belli miktarda su bulundurabileceğine işaret etti.
Simülasyonlarda beliren sıvı su içerikli sabit iklimler, küresel bir afet gerçekleşmediği sürece bugüne dek korunabilirdi. Peki, 700 ile 750 milyon yıl önce Venüs’ün başına ne geldi?
Bilim insanları yaşanan olayın muhtemelen volkanik faaliyetler etkisiyle kayalarda saklı olan CO2’nin serbest kalarak atmosfere karışması olarak görüyor. Lav balonları ve yüzeye yükselen kayalardan saçılan gazlar, Venüs’te sera etkisi başlattı. Kayaların yüzeye ulaşmadan tekrar katılaşması sonucu CO2 kayalar tarafından geri emilmedi ve sera gazları atmosferde kaldı.
Way, Sibirya’da 500 milyon yıl önce yaşanan gaz çıkışları gibi büyük ölçekli olayların yaşandığını ancak Venüs’te yaşanan sera gazı çıkışının küresel çapta dönüşüme neden olduğunu belirtti.
Gökbilimciler en son analizlerin ardından Venüs’ün gizemine ait daha çok soru elde etmiş durumda. Gezegenin ilk oluştuğunda hızla nasıl soğuduğu ve yüzeyinde sıvı su nasıl bulundurduğu da halen bilinmiyor. Sera gazı çıkışının da tek bir seferde mi yoksa kademeli olarak mı yaşandığı kesin değil. Bu yüzden, her ne kadar zor olacaksa da Venüs kayalarını inceleyecek bir görev yapılması şart gibi duruyor.