ABD, Japonya’nın 1976 yılında hediye ettiği beyaz çam ağacının Hiroşima’ya atılan atom bombasından sağ kaldığını, 2001 yılında öğrendi.
Hiroşima’ya 6 Ağustos 1945 tarihinde atılan atom bombası, İkinci Dünya Savaşı’nın sonuna işaret eden en ağır patlamalardan birine neden oldu. Japonya’nın yıllar sonra iyi niyet göstergesi olarak ABD’ye hediye ettiği bir çam ağacının, atom bombasından kurtulduğu ise ancak 2001’de anlaşıldı.
Northeast Washington’daki National Arboretum müzesinde gösterilen 390 yıllık beyaz çam (Pinus parviflora ‘Miyajima’), yaklaşık 4,5 ton ağırlığındaki bombanın patladığı noktadan sadece 3,5 kilometre ötedeki bir bonsai fidanlığında yer alıyordu. Fidanlığın duvarı sayesinde patlamadan kurtulduğu düşünülen beyaz çam, 1976 yılında bonsai ustası Masaru Yamaki tarafından 53 ağaçla beraber ABD’ye hediye edildi. Ancak 1625 yılından kalma beyaz çamın öyküsünden bahseden olmadı.
Shigeru Yamaki ve kardeşi Akira, Mart 2001 yılında ziyaret ettikleri müzeye, büyükbabalarından eksik kalan hikayeyi anlattı. Beyaz çamı sadece büyükbabalarından kalan hikayelerden bilen iki kardeş, ağacı ilk kez ABD’de gördü.
Ağacın 2001’den beri bonsai kültürüne göre bakımını yapan Jack Sustic, beyaz çamı her gün suluyor, böcek olup olmadığını kontrol ediyor, haftada iki gün güneşe karşı açısını değiştiriyor ve belli zamanlarda saksınını yenliyor. Kış aylarında, çam müzenin Chinese Pavilion adlı bölümüne taşınıyor.
Duvarın dibinde duruyordu
Yamaki ailesinin tüm fertleri de duvarın arkasında kalarak patlamadan sağ kurtulmayı başardı. Müzenin verdiği bilgiye göre, evin patlayan camları herkesin yaralanmasına neden oldu ancak ağır yaralanan olmadı.
Sustic, beyaz çamın 1625 yılından bu yana her gün bakıldığına dikkat çekerek, ‘eğer ölürse geri dönüşü olmaz’ notunu düşüyor. Hatta, acil bir durumda müzeye koşmak için evde hazır bir valizi bile bulunuyor.
ABD Ulusal Bonsai Derneği’nin başkanı Felix Laughlin, “Masaru Yamaki’nin paha biçilmez bir ağacı düşmanına tek bir kelime bile söylemeden hediye etmesini inanılmaz buluyorum… Sadece düşünmesi beni duygulandırıyor” diyor.
390 yıllık ağacın sakladığı hikaye, insanlığın anlatmayı başaramadığımız güzelliğini gerçekten çok güzel yansıtıyor. On binlerin yok olduğu bir olayın tanığı olarak, bugün barış, sevgi ve anlayışın anıtı olarak ‘düşmanın koynunda’ duruyor.
Ağaçların kutsallığını iyi bilen bir toplum olarak, beyaz çama gösterilen ilgiden örnek almamız gerekir diye düşünüyorum.