Bilim insanları Hiroşima’nın atom bombasında yok olan fiziksel haline ait ilk kalıntıları kumsallarda yapılan kapsamlı bir çalışmanın sonrasında ilk kez ortaya çıkardı.
Tarihten aklımızda kalan kısa bilgi, Japonya’nın Hiroşima kentinin 6 Ağustos 1945 tarihinde atılan nükleer bomba sonucunda yok olduğu. Hiroşima, korkunç bir enerji ortaya çıkaran patlama ve geriye kalan her şeyi yakıp kül eden yangın ile haritadan silinmişti. Peki silinen yerler nereye kayboldu?
Bu sorunun cevabı patlamadan 70 yıl sonra başlayan kapsamlı bir araştırma sonucunda ilk kez ortaya çıkarıldı. Emekli jeolog ve deniz ekoloğu Mario Wannier, Japonya’nın Motouhina Yarımadası’ndaki kumsalda yaptığı inceleme ile kaybolan şehrin fiziksel kanıtlarını buldu. Patlamanın olduğu noktanın güneyinde, sadece 6 kilometre ötede kalan yarımadada araştırmacı Marc de Urreiztieta ile “foraminifera” adı veriken mikroskobik organizmaları inceleyen Wannier, beklemediği bir bulgu ile karşılaştı.
Wannier, “Ortama dışarıdan geldiği belli olan aerodimamik, camsı ve yuvarlak nesneler bulduklarını” belirtti. Meteor çarpışmalarında atmosfere saçılan enkaza benzeyen tuhaf yuvarlak cam parçacıkların, Hiroşima etrafındaki kumsalın %2.5’luk kısmını oluşturduğu düşünülüyor.
Wannier, topladığı 10,000 esrarengiz numuneyi elektron mikroskobi ve X-ray taramalarından geçirilmesi için Berkeley Laboratuvarı ile Berkeley Üniversitesi’ne gönderdi. Araştırma sonuçlarına göre ortaya çıkan “en anlaşılır” açıklama, parçacıkların nükleer patlamanın ardından etrafa saçılan Hiroşima enkazı olduğu.
Wannier, “Bu parçacıkları bulduğum zaman yaşadığım şaşkınlığın aklıma getirdiği ilk soru, “Bir şehir var ve bir dakika sonra da yok. Peki nereye gitti?” olmuştu” ifadesini kullandı.
Acı dolu nükleer defin
Analizlere göre Hiroşima’nın bir zamanlar binalarında ve diğer yapılarında yer alan beton ve çelik nükleer patlamanın şiddeti ve ortaya çıkardığı inanılmaz ısı ile kaynaştı ve soğumadan önce Dünya’ya camsı parçacıklar olarak yağdı.
Motoujina Nükleer Atık Enkazı (MFD) olarak adlandırılan parçacıklara aynı zamanda “Hiroshimaites” lakabı verildi. ABD’nin New Mexico eyaletinde gerçekleştirilen ilk nükleer testlerden biri olan Trinity’in ardından tespit edilen camsı maddelere “trinities” adı verilmişti.
Wannier, bu parçacıkların nasıl ortaya çıktığını kısaca şu şekilde özetliyor:
“Yerdeki maddeler atmosfere karışıyor ve bulutların içine giriyor. Burada fiziksel yapılarında ciddi sıcaklık değişimleri yaşanıyor… Parçacıklar arasında çok sayıda etkileşim yaşanıyor. Çok sayıda küre biçimli parçacık çarpışıyor ve ortaya küme halinde enkaz çıkıyor.”
Bu açıklama henüz kesinleşmiş bir sürecin detayı olmasa da, şu ana kadar elde edilen verileri sunduklarını yansıtıyor. Araştırma nükleer patlama ardından ortaya çılan parçacıkların kendilerine özgü mikro yapılarını, oluşmalarını sağlayacak ısıyı ve Hiroşima kumlarıyla birleşen enkazın miktarını açıklayan ilk verileri sunuyor.
Patlamanın günler sonrasında kumsalda araştırma yapan Japon bilim insanları olmak üzere bugüne dek Hiroşima’nın kalıntıları bulunamamıştı. Bunun sebebi olarak Hiroşima ve ardından Nagazike’de yaşanan patlamaların Japonya’daki tüm doktor ve bilim insanlarını insani yardım çalışmalarına sevk etmesi olarak gösterildi.
İleride yapılacak çalışmalar ile bulunan enkazların halen ne kadar rasyoaktivite içerdiği ve patlama noktasındaki toprak ile aralarındaki fark incelenecek. Öyle görünüyor ki, bilim bu sefer bir “nükleer defin” keşfetti ve bu acı dolu hazine bize birçok bilgi sunacak.