Güneş sistemimizdeki en büyük iki gezegen olan Jüpiter ve Satürn, bugün Büyük Kavuşum olarak bilinen olayda, 1623’ten bu yana birbirlerine en yakın konumda görünecekler.
Normalde yılın büyük bir bölümünde gece gökyüzünde zaten birbirlerine yakın bir yerde görülebiliyorlardı. Ancak bugün 21 Aralık gün batımından sonra Dünya’dan bakıldığında en yakın konumda olacaklar.
Yıldız gözlemcileri bir çift dürbünle gaz devlerini gözlemleyebilecekler. Yaklaşık sekiz kattan fazla büyütme oranına sahip bir dürbününüz varsa, o zaman bazı Galilei uydularını (Jüpiter) görebilmelisiniz. Etkinliği Türkiye’de izlemek için en iyi zaman, gün batımından sonraki 30 dakika ile iki saat arasında olacak.
Jüpiter ve Satürn gerçekten bu kadar yakın olacak mı?
Konuya uzay mesafesi açısından bakarsanız hayır. Aralık gündönümünün kabul edildiği büyük kavuşumun gerçekleştiği 21 Aralık’ta Satürn gezegeni Dünya’dan, Jüpiter’in yaklaşık iki katı uzaklığında olacak.
Dünyadan gözlem yapacaklar için ise evet, birbirlerine gerçekten bu kadar yakın olacaklar. Jüpiter ve Satürn’ün çoğumuzun şahit olabileceği en yakın kavuşumuna tanıklık edeceğiz. Tarihi günün akşamında iki gezegen birbirinden yalnızca 0,1 derecelik (astonomik) yakınlıkta olacak ve tek bir parlak yıldız izlenimi verecekler.
Jüpiter ve Satürn’ün tarihi günde yapacakları hareketleri Ay’ı ölçek alarak yapılan bir çalışma:
Büyük Kavuşum 2020 ne anlama geliyor?
Yeryüzünden bakıldığında iki gaz devinin her 20 yılda bir birbirine yaklaştığı gözlemleniyor. Bu önemli olay “büyük kavuşum” olarak adlandırılıyor. Ancak bu yıl Jüpiter ile Satürn arasındaki görsel mesafe son 400 yılın en dar -ya da yakın- mesafesi olacak.
Büyük Kavuşumu ne zaman ve nasıl görebilirsiniz?
Oğlak takımyıldızındaki gezegenlerden parlak olan Jüpiter -2.0 kadir parlayacak ve önemli ölçüde sönük olan Satürn 0.6 kadir olacak. 21 Aralık’tan sonra bile birbirlerine oldukça yakın kalacaklar. Çıplak gözle izlerseniz, gezegenler ilk bakışta tek bir yıldızmış gibi parlayacak.
Onları aynı görüş alanında ayrı ayrı görmek için bir dürbün kullanabilirsiniz. Gezegenlerin ve muhtemelen Jüpiter’in uydularının daha net görüntüsünü elde etmek için ise 200 mm’lik bir teleskopa ihtiyacınız olacak. Hava şartları bölgenizden uygun değilse veya şehir ışıkları gözleminize engel oluyorsa, telefonunuza arttırılmış gerçeklik destekli bir gökyüzü gözlem uygulaması indirmenizi tavsiye ederiz.
Jüpiter, Satürn ve uydularının tarihi günde yapacakları hareketleri gökyüzünde nasıl ölçeklendirildiğine dair bir çalışma:
Bir sonraki Büyük Kavuşum ne zaman?
2020’den sonraki büyük kavuşumlar 2040 ve 2060’da gerçekleşecek. Bununla birlikte, bu iki olay sırasında Jüpiter ile Satürn arasındaki minimum görsel ayrımı 2020’den 1.1 derece ya da bir başka deyiş ile 11 kat daha fazla olacak.
Bin yıldan fazla yani 1600’den 2599’a kadar, Jüpiter ve Satürn’ün minimum ayrımının 0,2 dereceden az olduğu yalnızca altı büyük kavuşum var: 1623, 1683, 2020, 2080, 2417 ve 2477.