Yeni bir araştırma, çok fazla yumurta yemenin sağlıklı olmanın tersine kardiyovasküler rahatsızlıkları tetikleyebileceğini ve hatta erken ölüme neden olabileceğini gösterdi.
Yumurta tüketimi üzerinde yapılan yeni araştırma, günlük kolesterol girdisi için kritik rol oynayan yumurtanın çok tüketilmesi haline sağlık sorunlarına yol açabileceğine işaret etti. Araştırmanın detayına girmeden önce konuyu geçmişteki tartışmaların gözünden ele alalım:
ABD Tarım Bakanlığı (USDA) 2016 yılında beş yıllık “Amerikan Diyet Kılavuzu”nu tamamlamıştı. 2020’ye kadar geçerli olacak rejim kılavuzunda günlük kolesterol için üst limit belirlenmedi. Bu sınır geçmişte 300 miligram olarak çizilmişti (1 yumurta 160mg kolesterol sağlıyor). Tersine, kılavuzda “diyet kolesterolü fazla tüketim endişesi doğuracak bir besin değeri olarak görülmemeli” ifadesi yer aldı.
USDA tarafından verilen açıklama bazıları tarafından eleştirilse de besin dünyasında kolesterole yönelik genel kanıyı yansıtıyordu. Kısaca, araştırmalar rejimlerde alınan kolesterolün düzenli olarak kanda kolesterol artışına neden olduğuna dair bir sonuç vermedi. Özellikle atardamarda tıkanıklığa neden olabilecek lipoprotein (LDL) kolesterolü araştırmalarda tehdit edici olarak belirmedi. Ayrıca, yumurtanın veya diyet kolesterolünün sağlık sorunları ile bağlantısı görülmedi. Sebebi, birçok insanın yumurta ile beraber sağlıksız yiyecekleri de tüketmesi ve yumurtayı bir nevi gölgede bırakması.
JAMA dergisinde yayımlanan araştırmada ise bilim insanları yumurtanın faydaları ve olumsuz etkileri üzerine daha detaylı bir yaklaşım sunduklarını savunuyor. Araştırmada yer alan Northwestern Üniversitesi Feinberg Sağlık Okulu’ndan Norrina Allen’ın Gizmodo’ya yaptığı açıklama şu şekilde:
“Yumurtaların da, birçok gıda gibi olumlu ve olumsuz yanları var. Yumurtadaki yüksek kolesterolün muhtemel zararlı etkenleri ile diğer yararlı besinler arasındaki ayrımları belirlemek çok zor oldu.”
Bilim ne diyor?
Araştırmada, yıllar boyunca insanlarda kardiyoovasküler rahatsızlıklara neden olan risk faktörleri hakkında veri toplayan Lifetime Risk Pooling Project veri tabanından yaralanıldı. 20 geniş popülasyon çalışmasına ait veriler içinden sağlığı ortalama ve orta yaşlı 30,000 kişiyi içeren altı çalışma seçildi. Seçilen popülasyonladaki kişilerin hiçbiri geçmişte kalp hastalığı yaşamamıştı ve veri toplama süresi ortalama 17 ile 31 yıl uzunluğunda belirlendi. Verileri kullanılan her bir kişinin kolesterol tüketimleri ve uyguladıkları diyetlerin detayları analiz edildi.
Nihayetinde, günlük diyet kolesterolünde her ekstra 300 mg artış, kardiyovasküler rahatsızlık riskini %17 artırıyordu. Dahası, erken ölüm riskinin %18 arttığı tespit edildi ve bu oran sonradan günlük kalori miktarı değişse bile sabit kalıyordu. Araştırmada, her gün tüketilecek her bir ek yarım-yumurtanın kardiyovasküler hastalık ve erken ölüm riskini sırasıyla %6 ve %8 artırdığı görüldü. Yumurta tüketimi ile kötü sağlık arasındaki ilişkide, yüksek kolesterol girdisinin ana etken olduğu anlaşıldı.
Allen, elde edilen sonuçlar ışığında sağlık kurumlarının “yumurta yemek ve kolesterol arasındaki uyarıları tekrar gözden geçirmeleri gerekebileceğini” söyledi. Allen, USDA gibi kurumların “mevcut en iyi verileri kullandıklarını ancak kesin sonuçlardan uzak kaldıklarını, en son araştırmanın ise kapsamlı ve iyi gözlemlere dayandığını” ifade etti.
Allen, insanların yumurta tüketimleri konusunda fazla endişe yapmamaları gerektiğini çünkü bir Amerikalının haftada ortalama 3-4 yumurta yediğini belirtti (Buradan anladığım, günde 3-4 yumurta yiyenlerin endişe edebileceği). Ayrıca, yumurtanın yanı sıra yüksek kolesterole neden olan kırmızı et gibi gıdaların tüketimi de dikkate alınmalı.
Araştırmacılar 31 yıl boyunca her gün 300 mg kolesterol tüketmek ile bağlantılı kesin risk farklılığının %3.24, kardiyovasküler hastalıklarda ise %4.43 olduğunu belirtti. Diğer bir ifadeyle, eğer bir sonraki 31 yılda kalp hastalığı riskiniz %5 ise çok fazla kolesterol tüketmek bu oranı %8’e çıkarabilir.
Belirgin bir artış olsa da, ortaya çıkan tablo günlük kolesterol tüketiminin kontrol altına alınarak hastalık riskini azaltabileceğimizi gösteriyor. Günlük 300mg seviyesinde kalmak, muhtemelen sorun yok demek.
Allen, yaptıklarına benzer yeni araştırmaların sağlık kurumlarına daha kesin sonuçlara varma şansı vereceğini belirtti. Aynı zamanda, herkesin şimdiden yapabileceği tavsiyelerde bulundu:
“Yumurta sarısının ana kolesterol kaynağı olduğunu biliyoruz. Bu yüzden eğer kolesterol girdisini azaltmak isterseniz yumurtanın sadece beyazını yiyebilirsiniz.. Aynı zamanda, yumurta dışında kolesterol girdisi sağlayan diğer gıdaların tüketimini de değiştirilebiliriz.”
Umuyoruz, Allen ve arkadaşları yakın gelecekte günlük kolesterol girdisi konusunda net alt ve üst sınırlar belirler.