Déjà vu, tanımlanmamış bir geçmişte zaten tamamen aynı bir durumda yaşamış olmanın canlı ve çarpıcı bir duygusudur. Aynı şeyi daha önce de yaptığınız hissi – bu yerde bulunduğunuz, bu konuşmaya dahil olduğunuz – sizi bunaltabilir.
Aynı zamanda, bunun gerçek olamayacağının da açıkça farkındasınız çünkü geçmişinizde hiçbir zaman bu yerde bulunmadınız veya bu insanlarla tanışmadınız.
Sağlıklı insanların yüzde altmış ila 70’i bu geçici zihinsel durumu yaşıyor. Tuhaf bir görsel bağlam çoğu zaman deja vu’yu tetikler, ancak tek başına konuşulan kelimeler bazen aşinalık yanılsaması yaratır.
Déjà vu, en sık 15-25 yaşları arasında ortaya çıkar ve yaşla birlikte giderek azalır. Daha eğitimli, seyahat eden, hayallerini hatırlayan ve liberal inançlara sahip kişiler buna daha duyarlıdır. Öğrenciler arasında yorgunluk veya stres dejà vu’yu kolaylaştırabilir. Déjà vu ayrıca akşamları ve hafta sonları daha sık görülür.
Deja vu’nun nasıl gerçekleştiğine dair içgörü
Déjà vu nörolojik bir semptom olabilir. Tam olarak aynı özelliklere sahip aynı his, genellikle temporal lob epilepsisi olan hastalar tarafından rapor edilir.
Temporal epilepsi ameliyatı öncesi beyin kayıtları, dejà vu mekanizmalarına ilişkin bazı bilgiler sunar. Beyinde temporal korteksin bir kısmı hipokampusun hemen altında yer alır. Bu temporal korteksten gelen nöbet deşarjları aynı anda hipokampustaki iki devreyi harekete geçirir.
Bir devre, devam eden dış dünya deneyimimizi izler. Diğeri geçmiş anıları alır. Eşzamanlı aktivasyon, iki beyin işlevi arasındaki zamanı sıkıştırarak “şimdiyi hatırlamamıza” veya deja vu deneyimlememize neden olur.
Ne zaman Déjà vu bir sorun teşkil eder?
Déjà vu, şu durumlarda nörolojik bir problem olabilir:
- Sık görülürse (yılda birkaç kez veya daha sık)
- Anormal rüya benzeri anılar veya görsel sahneler eşlik ediyorsa
- Bunu bilinç kaybı ve / veya bilinçsiz çiğneme, beceriksizlik, kalp çarpıntısı veya korku hissi gibi semptomlar varsa
Déjà vu’nun nedeni hakkında herhangi bir şüphe varsa, bir nöroloğa danışmak önemlidir.
Epilepsi dışında, vasküler demansta ve daha nadiren diğer demansta dejavu gözlenmiştir. Frontotemporal demansı olan hastalar kalıcı deja vu yaşarlar ve illüzyonu rasyonelleştirmek için mevcut yaşamları hakkında hikayeler uydururlar.
Dr. Chauvel, Cleveland Clinic’in Epilepsi Merkezinde bir nörologdur.