Çin’in Dünya dışı akıllı varlıklara ait sinyaller tespit etmek amacıyla inşa ettiği dünyanın en büyük radyo teleskobu FAST, ilk kez derin uzaydan gelen sinyaller tespit etti.
500 metrelik çapıyla dünyanın sahip olduğu en büyük radyo teleskobu temsil eden FAST, turist akınına uğradığı günlerin ardından nihayet astronomik keşiflere hizmet etmeye başladı.
Çinli astronomlar, FAST teleskobunun 3 milyar ışık yılı öteden gelen “hızlı radyo patlamaları” (FRB) tespit ettiğini açıkladı. Yakın dönemde astrofizikçileri fazlasıyla meşgul eden FRB’ler, ilk kez 2007 yılında tespit edilmişti. Birkaç milisaniye içinde yok olan ve olağanüstü bir enerji saçan sinyallerin bugüne dek nasıl oluştuğu anlaşılmadı. Öte yandan, astronomlar tekrarlı ve tekrarsız olarak ikiye ayrılan FRB’lerin nereden geldikleri dair birçok veri elde etmeyi başardı.
FAST tarafından yakalanan hızlı radyo patlamasının heyecan veren tarafı, tekrarlı bir sinyal olması. FRB 121102 olarak adlandırılan sinyal, ilk kez 2012’de Porto Riko’daki Arecibo Gözlemevi tarafından tespit edilmişti. O yıldan bu yana, FRB 121102 dünyanın farklı noktalarındaki radyo teleskoplar tarafından defalarca tekrar yakalandı.
FAST tarafından ilk olarak 30 Ağustos tarihinde keşfedilen FRB 121102, o gün 12 kez tekrarladı. Ardından 3 Eylül tarihinde 20 tekrarlama daha tespit edildi.
Hızlı radyo patlamalarının karadelikler veya magnetar adı verilen ultra güçlü manyetik alana sahip nötron yıldızlarından geldiği tahmin ediliyor. Bazılarının 500 milyon Güneş’in saçtığı radyasyona eşit enerji taşıması, FRB’lerin en güçlü kozmik olaylar sonucu oluştuğuna işaret ediyor (veya uzaylı teknolojisi ile bağlantılı olduğuna).
Gizemi çözmeye yaklaşıyor muyuz?
Hızlı radyo patlamalarının doğasına bakıldığında sadece tek bir kaynaktan gelmedikleri, haliyle tek bir kozmik olay sonucu oluşmadıkları anlaşılıyor. Nerede, nasıl oluştuklarını anlamak ise daha uzun yıllar gerektirebilir.
FAST, bu konuda astronomlara fazlasıyla yardımcı olacak. Dev radyo teleskobun sahip olduğu 19 ışın alıcısı, kapsadığı 1.05-1.45 GHz frekans aralığı ile radyo sinyallerine son derece hassas. Böylece, son derece ısrarcı bir FRB olan 121102’yi takip etmek için çok ideal bir donanım.
FAST ile elde edilecek veriler, bugüne dek yapılan araştırmalar ile elde edilen bulguları daha da netleştirecek. FRB’lerin neden tekrarlı ve tekrarsız olduğu ve hangi kozmik yapılarda, nasıl oluştukları zamanla daha iyi anlaşılabilecek. Bugüne dek öne sürülen en güçlü hipotez, hızlı radyo patlamalarının belli tip nötron yıldızlarının yerkabuklarının parçalanması esnasında oluştuğu yönündeydi.
Bir diğer önemli adım, nokta atışı ile FRB’lerin ortaya çıktığı noktayı tespit etmek olacak. Burası ya bir karadeliğin ya da nötron yıldızının merkezi olabilir. Veya, tip 3 seviyesindeki dış bir medeniyetin Dyson küresi olabilir…