NASA, geçtiğimiz hafta duyurduğu Europa gözlemleri hakkında dün açıklama yaptı. Açıklamada, Europa’nın atmosferinde su buharı olduğuna dair yeni bulgular elde edildiği belirtildi.
İlk olarak 2012’te uzay boşluğuna sıcak su kaynaklarından su buharı püskürttüğüne dair bilgiler toplanan Europa, yerden yüksek katmanlarında su bulunduruyor olabilir.
Eğer elde edilen bulgular doğrulanırsa, bir gün suya erişmek için Europa’nın derinliklerine inme zahmeti gereksiz kalabilir.
NASA Bilim Görevi Direktörlüğü’nden Geoff Yoder, “Europa’nın sakladığı okyanus Güneş Sistemi’nde yaşam barındırma potansiyeli olan yerlerden biri” ifadesini kullandı. Yoder, ‘su buharı varlığı doğrulanırsa, Europa’nın yüzeyi altında sakladıkları hakkında numune elde edebileceklerini’ söyledi.
NASA tarafından sunulan ve Hubble fotoğraflarıyla oluşturulan fotoğrafta, saat 7 yönünde su buharı çıkışı görülüyor. Jüpiter’den gelen ışığın etkisi ve Hubble’ın morötesi alıcılarıyla belirginleşen su hareketi, Europa’nın buzul katmanı altındaki okyanus hakkında doğrudan bilgi sunabilir.
15 ayda üç delil elde edildi
Su buharının yerden 200 kilometre yükselerek, daha sonra Europa yüzeyine yağmur olarak düştüğü tahmin ediliyor. Dünya’daki suyun iki katına sahip olan okyanus barındıran Europa, kalınlığı bilinmeyen son derece sert buzul örtü ile kaplı. Atmosferde bulunduğu düşünülen su buharı ise buz örtüsünü delmeyi gereksiz kılarak bize Europa’nın okyanusu hakkında bilgi verebilir.
Uzay Teleskop Bilim Enstitüsü’nden William Sparks ve ekibi, Europa’dan yükselen parmak benzeri püskürmeleri Europa’nın yörünge hareketi boyunca gözlemledi. Sparks, su buharını gözlemlemek için gezegenlerin atmosferleri olup olmadığını tespit etmekte kullanılan yöntemlere başvurdu.
Sparks, “Eğer Europa etrafında ince bir atmosfer varsa, Jüpiter’den gelen ışığın bir kısmını bloke edebilir ve bir silüet görebiliriz” ifadesini kullandı. Europa bu şekilde, Jüpiter önünden geçerken su buharı püskürmelerine işaret eden yapıları gözler önüne seriyor.
Sparks ve ekibi, bu gözlemi yapmak için geride kalan 15 ay içinde Europa’nın 10 yörünge hareketini takip etti. Üç seferde, yüzeyden püsküren su buharı olduğunu düşündükleri gözlemler yaptılar.
İki araştırmanın verileri uyuşuyor
Elde edilen sonuçlar, Europa yüzeyinden su buharı püskürdüğüne dair geçmişteki bulguları güçlendirdi. Southwest Araştırma Enstitüsü’nden Lorenz Roth ve ekibi, 2012’de Europa’nın güneyinden uzay boşluğuna 160 km uzanan su buharı püskürmesine ait ilk delili elde etmişti.
Sparks ve Roth gözlemlerinde Hubble’ın verilerinden yararlanmış olsa da, aynı sonuca ulaşabilmek için farklı araştırma yöntemleri kullandılar.
Sparks, “Kütle hesaplamaları neredeyse aynı, su buharı çıkışının boyutu da birbirine yakın. Her iki gözlemde su buharının eriştiği enlemler geçmişteki çalışmalarla uyumlu” ifadesini kullandı.
Yine de, her iki sonucun farklı zamanlarda ve birbirinden bağımsız araştırmalarda elde edilmiş olması sonuçları kesin kılmıyor. Veriler, su buharı püskürmesinin düzenli mi yoksa gelişigüzel mi yaşandığını açıklamıyor.
Galileo Söylemişti!
Galileo, Europa yüzeyinde su olabileceğini belirtmişti. Hubble Teleskobu Europa’da su buharına rastladığını bildirmesi ile Galileo’nun o tarihte böyle bir bulguya varması son derece önemli bir bilim insanı olduğunu kanıtlıyor.
James Webb bulguları kesinleştirecek
Europa, toplanan bulguların kesinleşmesi halinde Güneş Sistemi’nde su buharı püsküren ikinci uydu olacak. İlk uydu, Cassini tarafından 2005’te su buharı ve materyal püskürmesi gözlemlenen Enceladus olmuştu.
NASA, Mars’ın ardından insanlığın yeni kolonisi ve dev su deposu olacak Europa’nın sırlarını çözmek için kızılötesi tarama kullanabilir. 2018’de ateşlenecek James Webb Uzay Teleskobu (JWST), kızılötesi taramalar ile Europa yüzeyindeki su buharı çıkışlarını kesinleştirmeyi amaçlıyor. NASA ayrıca, Europa’ya gönderilecek bir keşif uydusu ile yüzey üzerinde defalarca gözlem yapmayı hedefliyor.
Astrophysical Journal dergisinde yayımlanan araştırma hakkında konuşan NASA Astrofizik Bölümü direktörü Paul Hertz, “Yeni gözlemler birçok olasılığa kapı aralıyor. Hubble’ın kendine özgü yetenekleri su buharlarını görmemizi sağladı ve JWST ile heyecan verici bir keşif yapmak istiyoruz” dedi.