ABD merkezli çok uluslu yatırım bankası Goldman Sachs’a göre, ‘üretken yapay zekanın’ en trend örneği ChatGPT, küresel istihdam piyasası için tam bir kabusa dönüşebilir, yani kısmen.
Yapay zeka tabanlı yazılım ve donanımların özellikle sanayide insanlara kıyasla ne denli büyük bir performans avantajı sunduğuna fazla değinmeye gerek yok. Haliyle, yapay zekanın (AI) yükselişi üretim ve gelir açısından şirketlere ne kadar büyük fayda sağlayacak olsa da, çalışan nüfus için büyük bir endişe sunduğu gibi geleceğin dünyasına ait yeni iş alanlarının keşfedilmesi mücadelesini de tetikliyor.
ChatGPT fırtınasının estiği şu günlerde, yapay zekanın yükselişini bir fırsat mı yoksa tehdit mi olarak değerlendirmeye yönelik birçok araştırma ve yorum makalesi yayınlanıyor. Dünya Ekonomik Forumu’na (WEF) göre, ChatGPT gelecekte karşımızda çıkacak hayatı şekillendirici teknolojilerin sadece başlangıcı. Goldman Sachs ise kafanızdaki bir görüntüyü tasvirinize göre gerçekçi bir görüntüye dönüştüren veya özgün cümlelerle tez yazabilmek gibi gibi birçok yeteneğe sahip ChatGPT’nin küresel alanda istihdam krizine neden olacağını savunuyor.
Üretken AI, kullanıcının girdiği bilgiler doğrultusunda metin veya görsel gibi çıktılar sunabiliyor. Günümüzün tartışma konusu ChatGPT, ABD merkezli özel bir AI araştırma laboratuvarını temsil eden OpenAI tarafından ilk olarak Kasım 2022’de sunuldu. Fazlasıyla başarılı chatbot, kısa zamanda dikkatleri üzerine toplamayı başarırken, birçok teknoloji şirketi kendi AI sistemlerini geliştirmek adına ChatGPT’den ilham almış durumda:
- Microsoft Bing arama motoru, ChatGPT güncellemesi ile kullanıcıların daha karmaşık sorularını yanıtlayabilmeye başladı,
- Gizlilik odaklı arama motoru DuckDuckGo, aramalara tam cümleler ile cevap verebilmek adına geliştirdiği DuckAssist’te ChatGPT kullanıyor.
- İş dünyası için iletişim aracı olarak kullanılan Slack, yakın zamanda ofis chat programına ChatGPT eklemeyi planlıyor.
Milyonlar işsiz kalacak mı?
ChatGPT’nin gelecekte ulaşmayı vaat ettiği potansiyeli göz önüne alarak ABD ve Avrupa başta olmak üzere küresel istihdam dünyasını inceleyen Goldman Sachs, tam teşekküllü bir chatbot’un 300 milyon insanı işinden edebileceğini belirtti.
Joseph Briggs ve Devesh Kodnani tarafından kaleme alınan rapor, küresel alandaki tüm mesleklerin üçte ikisinin kısmen AI otomasyonuna açık olduğunu ve yapay zekanın mevcut iş yükünün çeyreğini devralabileceğini savunuyor.
Goldman Sachs ve diğer kurumlardan çıkan yakın tarihli araştırmalar, yenilikçi yapay zeka araçlarının beyaz yakalıları doğrudan tehdit ettiği yönünde. Princeton, Pennsylvania ve New York üniversiteleri tarafından bu ay içinde yayımlanan bir diğer araştırmaya göre, ChatGPT’nin iş faaliyetleri açısından olumlu ancak istihdam açısından oldukça olumsuz etkileyeceği sektörler, yasal ve idari hizmetler olarak beliriyor.
Peki neden? Business Insider’a açıklama yapan makale yazarlarından Pennsylvania Üniversitesi’nden Manav Raj, yasal/hukuki hizmetler sektörünün AI otomasyonuna doğrudan ifşa edilmeye açık birçok küçük meslek grubu içerdiğini not düşüyor. Öte yandan, bir akıllı chatbot gerçekten küresel istihdam piyasasını alt üst etme potansiyeline sahip mi? Bu sorudan çok, yeniliklerin birçok kapı aralayacağına dikkat çekmek gerekiyor. Goldman Sachs, gelişen yapay zekanın iş maliyetlerini gözle görülür derecede azaltacağını öne sürerken, birçok yeni mesleğin de önünün açıldığını belirtiyor. Bir tanesi, AI chatbotlarını test etmeye dayanan ‘prompt engineering.’
Son olarak, ChatGPT gibi yenilikler küresel gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) artan üretim sonucu %7 civarında yükseleceğini öngörüyor.