Hafızanızı arttırmak, şüphesiz hayatınızı oldukça kolaylaştıracak, sosyokültürel ve ekonomik olarak seviye atlamanızı destekleyecektir. Sınavlarda akılda tutulan formüller, tarihler ya da daha iyi bir isim hafızasını kim istemez ki?
İnternete hafıza arttırma teknikleri yazdığınızda karşınıza birçok bulmaca, oyun, zorlu testler ve sürekli tekrarlamanız gereken pratikler çıkacaktır. Ancak ben size hafızanızı iyileştirmek için bugün bilimsel olarak defalarca kanıtlanmış, bedava, uygulaması oldukça kolay ve zahmetsiz olan bir şey önereceğim: Uyumak!
Uzmanlar eğer verimli bir uyku düzenine sahip olursanız (günde 8 saat, tamamen karanlık ve olabildiğince sesten arınmış bir odada) hafızanızın bir önceki düzensiz yaşamınızdan çok daha fazla gelişim göstereceğine söz vermektedirler. Yazının asıl konusu daha ileride anlatacağım bir deney, ancak öncesinde uyku ile ilgili birkaç kısa bilgi verelim.
GİZLİ HAZİNE : UYKU
Nedendir bilinmez, okyanusların bile keşfedilmeyen kısımları artık tek tek keşfedilirken, uzayın derinliklerine bundan tam 50 yıl önce roketler, teleskoplar yollamış ve keşif yolcuğunda büyük adımlar atmışken, neden insanlar önce en yakınlarındaki gizemi çözmezler? Beyin ve uyumanın gizemini.
Sizi temin ederim uyumak sandığınızdan çok daha karmaşık, kompleks ve anlaşılması zor bir fonksiyon. Belki daha önce duymuşsunuzdur, uykunun çeşitli aşamaları var örneğin NREM ve REM aşamaları. Bu aşamalar kendi içlerinde farklılaşarak çeşitli görevleri yerine getirirler. Bu yazının kapsamında NREM in derin uyku safhasını içerdiğini, vücudun uyku esnasındaki yapım-yıkım olaylarının gerçekleştiği, fizyolojik olarak aktif olan aşaması olduğunu ve REM’in ise vücudun felç geçirdiği, rüya gördüğümüz ve duyusal hislerimizin aktif olduğu aşaması olduğunu bilmeniz yeterli.
Yazı ile aşağıdaki grafiği takip edecek olursanız, uyku açısından sağlıklı bir bireyin “uyku mimarisi” vasıtasıyla NREM, REM ve uyanıklık safhalarını kolaylıkla anlayabilirsiniz. Ortalama saat 23.00 da yatan bir birey döngü 1 (Cycle 1) de görüldüğü gibi direkt NREM 3 ve 4. aşamalarına geçerek derin ve düşük dalga spektrumlu bir uyku profili izler, gecenin ilerleyen saatlerine doğru kademeli olarak 3. ve 4. NREM aşamaları azalarak, 1 ve 2. aşamalar REM uykusu ile paralel şekilde artışa geçer. Yani uyanmanıza yakın olan çok kısa bir zaman diliminde rüya görmektesiniz.
HAFIZA ARTTIRMA ÇALIŞMALARI (DENEYİ)
2006 yılında Almanya da bir grup araştırmacı, sağlıklı ve genç yetişkinlerle anlaşarak bir deney kurguladılar. Deneye başlamadan hemen önce araştırmacılar, denekleri iki gruba ayırdılar A grubundaki herkesin başlarının ön ve arka kısımlarına elektrot pedleri yerleştirdiler, diğer B grubuna ise herhangi bir elektrot takılmadı ve daha sonra her iki grup uykuya daldı.
Beklenenin aksine araştırmacılar deneklerin uyku esnasında beyinlerinden yayılan elektriksel beyin dalgalarını kaydetmek yerine, onlara çok düşük ve özenle hesaplanmış miktarlarda elektrik vermeye (Stimülasyon) başladılar. Ancak bu stimülasyonu sadece “NREM” in en derin aşamasında uyguladılar. Stimülasyon, uykuda olan deneklerin hissetmeyeceği ve uykularını bölmeyecek miktardaydı. Ama uyku üstündeki etkileri yatsınamaz derecedeydi.
Her iki gruptaki bireyler uyumadan hemen önce bir bilgi listesini öğrenmişlerdi. Ertesi gün bu liste üzerinden bir tür sınav gerçekleştirildi. Araştırmacılar sonuçları gördüklerinde gözlerine inanamadılar: A grubundaki denekler (uyku esnasında stimülasyon uygulanan), B grubundakilere kıyasla sınavda tam iki kat başarılı olmuşlardı. Yani araştırmacılar derin uyku beyin dalgası aktivitesinin elektriksel kalitesini artırarak bireylerin ertesi sabah hatırlayabildiği bilgi sayısını stimülasyon almayan bireylere kıyasla neredeyse ikiye katlamışlardı.
Diğer aşamalarda örneğin REM de uygulanan stimülasyonun başarılı olamadığını da rapor ettiler. Sadece NREM uykusu sırasında beynin kendi yavaş ritmiyle senkronize olarak verilen stimülasyon hafızada iyileşme sağlıyordu.
Deneyi okuduktan sonra lütfen direkt internet üzerinden bir beyin stimülasyon aracı siparişi vermek gibi kötü bir hataya düşmeyin. Bunu yapan birçok insanda ölüm olmasa dahi kalıcı hasarlar gerçekleştiği rapor edilmiştir. Lütfen bunu evde denemeyin.
Eğer çevrenizde hafızasını geliştirmek isteyen arkadaşlarınız, sınava hazırlanan tanıdıklarınız varsa onlara sadece uykularını düzenlemeleri gerektiğini hatırlatmanız bu yazının amacına ulaştığı anlamına gelir.
Ana kaynak olarak kullandığım “Niçin Uyuruz?” Matthew Walker ın eşsiz kitabını herkese öneriyorum. İleri okumalar ve kaynak için aşağıya göz atmayı unutmayın.
İLERİ OKUMALAR
Öğrenme sonrası uykunun faydalarını en iyi açıklayan çalışma ise şöyle : TIKLAYIN
KAYNAK
“Niçin Uyuruz?” Matthew Walker (Kitap-Pegasus Y.)