Bu hafta -sabah- gökyüzünde Jüpiter, Venüs ve Mars kozmik bir üçgen oluşturacak. Bu nadir olayı görmek için gündoğumundan önce gözlerinizi doğuya doğru çevirmeniz gerektiğini şimdiden söyleyelim.
Bu hafta gökyüzünün doğusuna doğru parlak gezegenlerin inanılmaz potansiyelli birleşmesini görmek için şafak vaktinden önce yaklaşık bir saat dışarıda beklemelisiniz. Jüpiter, Venüs ve Mars bu hafta sabah gökyüzünde çok yakın bir üçgen oluşturacaklar ve gezegen kavuşumunu -gök cisimlerinin gökyüzünde birbirlerine yakın konuma gelmesi- gözlemlerken herhangi bir özel ekipmana ihtiyacınız yok. Jüpiter ve Venüs gökyüzümüzde parlayan gök cisimlerinin bazılarıdır ve aslında bu iki gezegeni gözlemlediğimiz zaman bize “parlayan yıldızlar” gibi görünürler.
Eğer, hava şartları uygun olursa gökyüzü gözlemcileri Jüpiter ve Venüs’ün iyi bir görüntüsünü yakalayabilirler.
Aynı zamanda, Venüs’ün Jüpiter’den sadece 1 derece daha fazla uzak olması bu iki gezegenin birbirlerine inanılmaz yakın olacağı anlamına da geliyor. (Karşılaştırıp görmek isterseniz, kolunuzu tamamen uzatıp parmaklarınızdan biriyle gökyüzünü işaret ettiğinizde, bu gökyüzünün yaklaşık 1 derecesini kapsadığı anlamına gelir.)
Gökyüzünü dürbünle gözlemlerken arka bahçenizde normal dürbün ayarlamalarıyla bile bu üç gezegenin harika görüntülerini kaydedebilirsiniz. NASA (Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi) şöyle ekliyor, dürbün bir tripod ile desteklenir sabit tutulursa ayrıca Jüpiter’in dört uydusunu da görme ihtimaliniz yüksek (Io, Ganymede, Europa ve Callisto).
Mars biraz kırmızı renkli ve belirsiz olacak, ancak Venüs ve Jüpiter’e nispeten yakın olacak.
Yılın bu zamanı aslında gökyüzü gözlemcileri için harika bir zaman olduğunu söyleyelim.
Bu hafta gezegen kavuşumunu kaçırırsanız merak etmeyin, bu kozmik cisimlerin daha yakın hizalanmalarını ve sonraki ay, Ay’ın Hilal evresini görmek için daha fazla fırsatınız olacak. 6 Kasım’da Jüpiter, Ay’ın yörüngesinde dolaşırken Mars ve Venüs’ün yukarısında olacak, 7 Kasım’da ise Mars ve Venüs’ün yakınından geçecek.
Ay’ın Hilal durumunda gezegenler arasındaki hareketi:
Bir sonraki takvim ayına geçmeden gaz devi Satürn, güneş battıktan sonra gökyüzünde belirecek ve kaya gezegen Merkür, aslında şafaktan önce ufukta süzülürken görünecek.
Bu kozmik olayı nasıl görebileceksiniz?
Gezegenleri herhangi bir ekipman kullanmadan doğuya doğru pozisyon alarak görebilirsiniz. Gezegen kavuşumunu görmek için en iyi zaman gün doğumundan hemen öncesidir çünkü gökyüzünde en yüksek konumda bulunurlar.
Gezegenleri nasıl ayırt edeceksiniz?
En kolay görülebilecek olan gezegen Jüpiter’den yaklaşık 12 kat daha parlak olan Venüs. Jüpiter ise görebileceğiniz ikinci en parlak gezegen durumunda.
Mars ise Venüs’ten 250 kat daha az parlak konumda. Mars’ı görmek için ise, gündoğumundan bir saat önce kalkmanız gerekebilir.
Peki, gezegenleri nerede görebileceksiniz?
Her nerede açık bir gökyüzü yakalarsanız bu kozmik olayı sizinde görebilmeniz mümkün. Yani, Dünya’nın neresinde olursanız olun bu gezegenleri nasıl göreceğinizi etkilemez (tabii hava şartları uygunsa)
Bu tür gezegen kavuşumları nadir mi görülür?
İki gezegeni yıl boyunca çeşitli zamanlarda, bu şekilde bir arada görebilirsiniz ama üç gezegenin gruplaşması nadir görebileceğiniz bir olaydır.
Bu üçlü kavuşumu özel kılan şeylerden birisi de, gezegenleri dürbün veya teleskop olmaksızın görebileceğiniz gerçeğidir. Buna karşılık, bu ekipmanlar olmadan Uranüs, Neptün ve Satürn gezegenlerinin gruplaşmasını görebilmek mümkün olamazdı.
Gezegenler normale göre birbirlerine daha mı yakındır gerçekten?
Hayır. Aslında gezegenler milyonlarca kilometre uzakta yer alırlar birbirlerine ve onların birbirlerine yakın olma görüntüsü, Güneş Sistemi’ndeki göreceli konumlarının bir sonucudur. Güneş, onları aydınlatan bir meşale gibi davranır ve yeryüzünde bulunduğumuz noktadan bu gezegenleri ayıran uzayın derinliği görmek zordur.
Bu animasyon Dünya’nın görüş açısından Venüs, Mars ve Jüpiter’in birbirlerine yakın hizada dönüşlerini gösterir.
Güneş doğmadan önce uyanmak o kadar da kötü olmayabilir : )
Bonus-1: Ayrıca, Leonid Meteor Yağmuru’nun Kasım ayı ortalarında maksimum sayıya ulaştığının bilgisinide verelim.
Bonus-2: Bu kadar yakın bir gezegen kümesi veya bir gezegen kavuşumunun tekrarı Ocak 2021’de gerçekleşecek.