Avrupa Güney Gözlemevi (ESO), Atacama çölü üzerinde parladığı esnada Jüpiter’in çevresini saran hale ile belirdiği en nadir görüntülerinden birini yakaladı.
Jüpiter’in halesini hiç görmediyseniz, bu haberdeki fotoğraflara biraz yakından bakmanız yeterli olacaktır. Hale, “taç” olarak da bilinen optik bir olayı temsil ediyor. Ay ve Güneş etrafında belirdiğine tanık olduğumuz haleler, Jüpiter ve diğer gezegenler ile neredeyse hiç ilişkilendirmediğimiz bir manzara. Sebebi, ortaya çıkabilmeleri için nadir şartların oluşması gerektiği.
Taç, parlayan bir gök cisminden saçılan ışık Dünya’nın atmosferinden geçtiğinde oluşuyor. Eğer ışığın ilerlediği rotada buz veya su tanecikleri yer alıyorsa, ışın parçalara ayrılarak hale ortaya çıkarıyor.
Söz konusu Jüpiter olduğunda karşımıza Güneş’tekine benzer bir sahne çıkmıyor tabii. Tersine, gaz devinin etrafını saran şeffaf, beyaz bir halka beliriyor.
Güneş’te beliren taç, yıldızın etrafını saran plazmanın halesini temsil ediyor. Güneş’in etrafında her yönde milyonlarca kilometre genişleyen taç, en çok tam tutulmada belirgin hale geliyor.
Tüm yıldızlarda beliren taç, Güneşimiz dahil hayatın kaynağı olan gök cisimlerinin manyetik alanları, fırtınaları ve yüzeylerindeki faaliyetler hakkında ilginç bilgiler sunuyor.
Jüpiter’in halesi hidrojenden yapılma
Gezegenlerde beliren haleler haliyle plazmadan oluşmuyor. Tersine, eksosfer olarak bildiğimiz atmosferin üst tabakalarından meydana geliyor. Bu tabakada, doğal parçacıklar en düşük yoğunlukta bulunuyor.
Dünya’nın halesi ise jeokorona olarak adlandırılıyor. Güneş ışınlarının saçtığı hidrojen atomlarından dolayı uzun morötesi spektrumda kendini gösteriyor. MArs, taç yani halesinde hidrojenin yanı sıra oksijen ve karbon da içeriyor.
Jüpiter’in görüntüde beliren olağanüstü halesi ise hidrojen sayesinde kendini gösteriyor. Güçlü bir teleskop ile görüntülenmesinin aksine, Dünya üzerindeki optik dalgaboyundaki teleskoplarda belirmesi aslında oldukça zor.
Son olarak, kayalık gezegelerin yüzeyindeki yapılarda beliren oval şekilli “jeolojik taç” yapıları da söz konusu. Bir örnek, aşağıdaki görülen Venüs yüzeyindeki Fotla Corona. Jüpiter bir gaz devi olduğu için böyle bir yapıya sahip değil.
Eğer Atacama Çölü’nün manzarası ile bütünleşen haleli Jüpiter’in olağanüstü fotoğrafını indirmek isterseniz bu bağlantıya tıklayın.