Bilim insanları tarafından yapılan yeni bir araştırma, köfte ve diğer demir içerikli etlerin domates sosunun verdiği besin değeri üzerinde tesir yaptığını gösterdi.
Domates, önünde saygı ile eğildimiz ana gıda ürünlerinin başında geliyor. Birçoğumuzun en sevdiği yemeklerden biri üzerine bol domates sosu dökülmüş spagetti. Domamtes soslu spagettinin hayali bizlere güç veriyor, hatta manzaraya bir de köfte eklenirse hayata daha sıkı sarılıyoruz.
Öte yandan, domates sosunun bize kazandırdığı besin değerini azaltan bir faktör söz konusu. Ohio State Üniversitesi tarafından yapılan araştırma, domatesin antidoksin özelliği taşıyan kırmızı renkli likopen adlı pigmentine odaklanıyor. Molecular Nutrition & Food Research dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, domates içeriği bol bir yemeğe köfte gibi bol demir bulunduran yiyecekler eklendiği zaman likopen seviyesi belirgin ölçüde azalıyor.
Bu sonucu veren deneyde, (sadece) yedi erkek öğrenci denek olarak kullandı. Öğrencilere domates özlü içecek içirildikten sonra kan ve mide sıvıları test edildi. Deneyde öğrencilerin birkaçı demir yoğunluğu yüksek sıvı alırken, diğerleri demir içermeyen domates özlü sıvı içti. Sonuçlar, demir içerikli sıvı tüketen öğrencilerin vücutlarındaki likopen oranının, sadece domates özlü sıvı içecek tüketen öğrencilere kıyasla çok daha az olduğunu gösterdi.
Araştırmada yer alan Rachel Kopec, “Yemeklerinde demir bulunan deneklerin vücutlarındaki likopen miktarının zamanla yarı yarıya düştüğünü” belirtti. Kopec, bulguların likopen ve demir içerikli yemekler tüketildiği sürece vücutta her ikisinin dağılımını etkileyen değişimler yaşandığına işaret ettiğini söyledi. Demir tüketilmediği sürece, vücudun antidoksin özelliği taşıyan likopen içeriğinin muhtemelen çok daha yüksek olacağı anlaşıldı.
Kansere karşı da etkili olabilir
Bir karotenoid (bir çeşit bitki kimyasalı) bileşeni olan likopen, domates, karpuz, kırmızı lahana ve papaya ağacı meyvesine rengini veriyor. Geçmişte yapılan araştırmalar, bu pigmentin inme, kalp rahatsızlıkları ve hatta kansere karşı koruyucu özelliği olduğuna işaret etmişti. Hatta, prostat kanserine karşı oldukça etkili olduğuna yönelik bulgular elde edilmişti. Yine de, likopenin kansere karşı sunduğu geniş çaplı koruyucu etkisi halen fazlasıyla belirsiz.
Köfte-domates ilişkisine değinen en son araştırmada ise demirin likopen oranını neden düşürdüğü kesin değil. Sebebi, araştırmacıların bu etkileşime sebep olan mekanizmayı keşfetmemiş olması. Yine de, Kopec ilerideki araştırmalar öncesinde bir ihtimal üzerinde duruyor:
“Demir, hücrelerin çözünmüş domates ve yağ karışımını emmesini bloke ediyor olabilir. Sonuçta sıvı yağın tepede kaldığı, sirkenin ise aşağı aktığı bir karışım gibi ayrışma yaşanması olası.”