NASA, Orion uzay kapsülü ve Space Launch System (SLS) roketinin Mars’a ilk insanı 2035’te taşımasını planlarken, Lockheed Martin iki basamaklı bir plan üzerinde çalışıyor.
LM’in planı, geçmişte birçok kez öne çıkarılan ‘B Planı’na dayanıyor. Yani, ilk önce uydular Deimos ve Phobos’a ulaşmak. Mars yörüngesinde konumlancak bir üs gemisi, Deimos ve Phobos ile Mars atmosferini inceleyecek, Ay ile Mars arasındaki ilk yolculukların da son durağı görevini görecek.
Anlaşılacağı üzere LM planında Mars yüzeyine adım atmak yer almıyor. Oldukça titiz hazırlanan ‘Mars Base Camp‘ projesi, 2035 öncesinde Kızıl Gezegen yörüngesine konumlanmayı ve tıpkı UUİ gibi yörüngede düzenli olarak 6 astronot bulundurmayı içeriyor.
LM, Mars üzerinde gezinecek laboratuvar ile NASA’nın üzerindeki yükü hafifletmek istiyor. İlk denemesini 2014’te yapan Orion kapsülü ile ilk kez 2018’de ateşlenmesi beklenen SLS, 2023 yılında yapılacak insanlı görevle derin uzaya (Ay’ın az ötesine) astronot taşıyacak. Sürecin başarılı ilerlemesi halinde ilk olarak Ay ve asteroitlere uzanan ‘genişleme’ süreci başlayacak.
Özel firmalar ve uluslararası işbirliği ile gücünü artıran NASA için Mars’a ayak basmak yine de hiç kolay değil. Marslı filminden de az çok anlayabileceğimiz gibi radyasyon ile kavrulan, atmosferden arınmış gezegende hazır su kaynağı da yok.
Popular Science’a konuşan NASA’dan emekli astronot Tony Antonelli de doğrudan insan göndermekten önce yörüngeye hakim olunması gerektiğine inanıyor. “Yüzeye insan göndermeden önce Mars’ın yörüngesinde çalışmamız lazım… NASA’nın planlarında bu detay yer alıyor ve biz de onu şekillendiriyoruz.”
Radyasyona dayanıklı laboratuvar-üs gemisi
Her ne kadar NASA ile LM Mars Base Camp projesi üzerinde bir uzlaşmaya varmamış olsa da, LM projenin kabul edileceğini umuyor. ‘Human To Mars‘ konferansında duyurulan Mars Base Camp, tamamen yeni nesil teknolojilerle donatılan, tasarımıyla dikkat çeken bir derin uzay laboratuvarı.
Antonelli, “İhtiyacımız olan tüm parçalara bugün sahibiz… Elimizde bulunan teknolojilerin bize sunduğu avantajları kullanıyoruz” diyor. Söz konusu LM olunca, birçoklarımızın bilmediği ileri teknolojileri çoktan kullandıklarını hatırlamamız gerekiyor. LM, tıpkı Boeing veya Honeywell gibi karşımıza yeni çıkan uzay-havacılık teknolojilerini yıllar öncesinden geliştirmeye başlayan firmalardan biri.
Mars Base Camp’in beyni, navigasyon ve iletişim birimini içeren Orion modülünden oluşuyor. Orion, aynı zamanda acil bir durumda mürettebatı Dünya’ya göndermeye yarayacak yedek bir uzay aracı içeriyor.
Mars yörüngesinde geçireceğimiz birkaç ay içinde 40 yılda elde ettiğimiz bilgiden fazlasına ulaşabiliriz.
Mars Base Camp üzerinde iki Orion modülü bulunuyor. İkisi, şu an geliştirilmekte olan, yaşam alanı ve laboratuvar modüllerine bağlanıyor. Yörünge uzay aracına güç verecek güneş panelleri de bugün geliştirilme aşamasındaki diğer parçaları temsil ediyor.
Mars Base Camp, SLS ile parçalar halinde uzaya ateşlenerek Ay yörüngesinde bir araya getirilecek. NASA’nın mükemmelleştirmeye çalıştığı solar elektrik itiş sistemi ile Mars yörüngesine ilk olarak keşf araçları ve drone’lar gönderilecek. İnsansız araçlar, Kızıl Gezegen yörüngesinde ve yüzeyinde ilk keşiflere başlayacak ve Mars Base Camp’in elçileri görevini üstlenecek.
‘Ana gemi’ yörüngeye ulaştığında, yine Dünya’dan gönderilecek modülleri ile mürettebatın Mars’a inmesi, görev sonunda da Dünya’ya dönmesi sağlanacak.
Mars yörüngesinde ne yapılır?
Mars Base Camp, astronot/kozmonotların 10 veya 11 ay aralıksız Mars yörüngesinde kalmalarını sağlayacak. Mürettebat yörüngedeki konumlarından Deimos ve Phobos’u gözlemleyecek, yörünge ve yerdeki keşif araçları ile atmosferi ve Mars yüzeyini inceleyecek.
Curiosity veya Opportunity gibi Mars keşif araçlarından gönderilen sinyallerin Dünya’ya ulaşması yaklaşık 20 dakika sürüyor. Yörüngeden yönetilen keşif araçları ise gerçek zamanlı kontrol edilebilmeleri sayesinde geri bildirim beklemek gerekmeden hareket edebilecek. Bu sayede hata oranı azalacağı gibi bilgi toplama kapasitesi artacak.
Mars Base Camp’in en büyük faydası ise Kızıl Gezegen’e ayak basılacak ilk noktasın kesinlikle belirlenmesi olacak. Ekvator ve kutup bölgelerinde buzullar saklayan Kızıl Gezegen’in üs kurmaya en elverişli bölgesi yörüngeden yapılacak yakın gözlemlerle belirlenecek. Keşif araçları ile elde edilen toprak numuneleri, Mars Base Camp’te analiz edilerek potansiyel iniş noktalarının verimliliği ölçülecek. Sonrasında bir gün, Planetbase’in açılış sahnesi gibi renki uzay giysilerine bürünmüş insanlar küçük iniş aracından yüzeye ayak basacak.
Antonelli’ye göre, Mars yörüngesindeki birkaç astronotun birkaç ayda elde edeceği bilgiler, minimum 54.6 milyon kilometreden yönetilen 40 yıllık araştırmalardan daha fazla olacak.
Antonelli, NASA’nın yeşil ışık yakması halinde Mars Base Camp’in ilk mürettebatı olacak. UUİ’de 2009 ve 2010’da iki uzay mekiği görevi yöneten emekli astronot, ‘yerçekiminin bağımlılık yaptığını’ söylüyor.
Çocukluğunda havalı bir meslek olduğu için astronotluğu tercih ettiğini söyleyen Antonelli, “İnsanları Ay’a göndermeye başlayacağımızı ve kendi neslimin de Mars’a gideceğini düşünüyordum” ifadesini kullanıyor.
Açıkçası hesabında büyük bir doğruluk var. Ay’a seyahatlerin çoktan başlamış olması gerekmiyor muydu? Yörüngeye çıkmanın belki de sadece 100 dolar olacağı günler yaklaşırken, derin uzaya çıkmak 10 yıl sonra çok zor olmamalı. Mars’a ayak basmak ise biraz daha bekleyebilir.