Curiosity’nin Mars’ta yürüttüğü elçilik görevini temsil eden MER programı, 3 Ocak 2017’de 13 yaşına girdi. NASA’nın Kızıl Gezegen’deki ikizlerinden Spirit, Mars 2020 uzay aracı ile devam etmesi planlanan programın ilk temsilcisi olmuştu.
Spirit, ikizi Opportunity’den üç hafta önce Mars’a inmişti. Mars’ın iki farklı bölgesine iniş yapan iki keşif aracı, Kızıl Gezegen’in geçmişindeki su varlığını tespit etmekle görevlendirilmişti.
Her iki uzay aracının sadece 3 ay Mars yüzeyinde çalışması öngörülmüştü. Oysa Spirit 2009’a kadar çalışmayı başardı. Opportunity ise halen Endevaour kraterinin eteklerinden Dünya’ya sinyal göndermeye devam ediyor.
Mars’taki antik yaşamı doğruladı
Spirit, Nisan 2009’da sinyal vermeyi kesmişti. Keşif aracı, Mars kışının zorlu koşullarına dayanamamış ve güneş panelleri enerji üretmeyi kesmişti. Sonuç olarak keşif aracı donarak kaskatı kesildi. NASA, Mayıs 2011’de tekrar bağlantı çabalarını sona erdirdi.
Uzay aracının Dünya’ya sinyal gönderdiği en son tarih, Mart 2010 oldu. Ölümü bir yıl sonra doğrulanan Spirit, o ana kadar toplamda 7.73 kilometre mesafe kat etti.
Spirit, Mars’ta geçirdiği altı yılda birçok önemli tespitte bulundu. En önemli anlardan biri, hasar gören sağ ön tekerleğin Gusev Krateri’nde küçük bir krater kazması ve ortaya beyaz silika minerallerini çıkarması oldu. Dünya’da benzer kalıntılar sıcak suyun kayalarla etkileşime girmesinden oluşuyor. NASA, şans eseri keşifle Spirit’in antik bir Mars hidrotermal sistemi keşfetmiş olabileceğini belirtmişti.
Bulgular, Mars’ın geçmişindeki bir zaman diliminde sıvı su ve enerji kaynağı barındırdığını gösterdi. Yani, yaşam için gerekli iki temel şart Mars’ta mevcuttu.
Spirit’in görev süresi boyunca çektiği görüntüler:
Mart’taki ilklerde imzası var
Spirit’in yanı sıra Oppy ve Curiosity de Mars’ta bir zamanlar sıvı su bulunduğuna dair birçok delil elde etti. Spirit, Mars’taki kum fırtılanaların oluşturduğu hortumları ve Mars bulutlarını ilk görüntüleyen uzay aracı oldu. Dahası, Mars yüzeyinden Dünya’nın görüntüsünü de ilk Oppy elde etti.
Curiosity, bugün 800 milyon dolarlık MER programının geride kalan temsilcisi konumunda. NASA, robotik kolundaki ve flash belleğindeki ufak sorunlara rağmen nükleer enerjili keşif aracının görevine sorunsuz devam ettiğini belirtti.
Spirit’in ikizi Opportunity, kendine özgü özelliklere sahip bir diğer keşif aracı. Opportunity, bugüne dek Dünya dışı bir gezegende en çok mesafe kat eden insan yapımı uzay aracını temsil ediyor. Oppy’nin bugün dek kat ettiği mesafe, 43.65 kilometreye ulaşmış durumda. Kısaca, Mars’ta bir maraton (42.2 km) geride kaldı diyebiliriz.
NASA arşivinden Spirit’in çektiği 128 binden fazla fotoğrafa ulaşabilirsiniz.