Curiosity keşif aracının Gale Krateri’nde izlerini ortaya çıkardığı antik tuz gölü, Mars’ın geçmişte yaşam potansiyeli barındırdığına dair en son delili sundu.
Curiosity’nin topladığı en son veriler, keşif yaptığı Gale Krateri’nin yaklaşık 3.7 milyar yıl önce dev bir tuz gölüne sahip olduğuna işaret etti. Kraterin ana kayasından toplanan numunelerin sunduğu verileri inceleyen California Teknoloji Enstitüsü (Caltech) araştırmacıları, farklı tuz türleri tespit etti. Tespit edilen tuzların bugüne dek incelenen diğer Mars kayalarında yer almadığı ifade edildi.
Araştırmacılar kayalardaki sülatın bir zamanlar buharlaşan suların ardından kaldığını düşünüyor. Bulgu, Gale Krateri’nde basit yaşam formlarını bulundurabilecek tuzlu su veya tuzlu bir göz bulunduğuna işare ediyor.
Mars yörüngesindeki uydular tarafından elde edilen veriler, “Hesperian Dönemi” olarak adlandırılan geçmişte Mars’ın bir dönüşüm yaşadığını göstermişti. Curiosity tarafından erişilen en son bulgu, Kızıl Gezegen’in yaşam sunan bir iklimden kuraklığa geçtiğini doğruluyor.
Kaya örneklerinde ortaya çıkan kalsiyum ve magnezyumun Mars bazaltlarından geldiği tahmin ediliyor. Bazaltlar, Mars toprağında sülfat ve klorür yoğunluğunun yüksek, demir içeriğinin ise düşük kalmasının sebebi.
Araştırmacılar, kalsiyum sülfat minerallerinin düşük çözünürlüğünün buharlaşma sırasında geniş alanlara yayılmasını sağladığını ifade etti. Öte yandan daha az rastlanan magnezyum sülfat ve klorür mineralleri kısıtlı kalıyor.
Dünya’daki aşırı tuz oranına sahip (hipersalin) göllerde tuz toleransı gösteren biyota (bölgeye özgü canlı türleri) yaşadığı biliniyor. Kısaca, Gale Krateri’ndeki tuz gölünde de oradaki yaşama uyum sağlamış organizmalar olabilirdi. Curiosity, elde ettiği bulguların ardından yaşam delili arayışına devam edecek.
Curiosity ve uzay keşfi için bir ilk
Ağustos 2012’den bu yana Mars’ta birbirinden önemli gözlemlerde bulunan Curiosity, ilk kez Gale Krateri’nin tortu tabakasında sülfat zengini kayalar tespit etti. Bilim insanları, ulaşılan yeni bilgiler ile Mars’ın antik zamanlardaki sıvı suyu nasıl kaybettiğini daha hızlı ortaya çıkabilir.
Bir nehir veya göl tespiti ise Curiosity için yeni değil. Curiosity henüz Eylül 2012’de Mars’taki ilk antik nehir yatağı keşfini yapmıştı. NASA, bir yıl sonrasında Gale Krateri’nin bir zamanlar temiz su gölü barındırmış ve bu gölde mikrobiyolojik yaşam oluşmuş olabileceğini açıklamıştı.
Araştırmacılar, Gale Krateri’ndeki suyun muhtemelen krater boyunca birçok küçük göl halinde bulunduğunu, bazılarının aşırı uçucu tuzlu su içerdiğini belirtti.
Nature Geoscience dergisinde yayımlanan araştırma iki genel olasılığa ulaşıyor: Birincisi tuzun kayalarda döngüsel veya dönemsel doğal süreçler ile saklandığı. Ana kayalardaki sülfatın gelecekteki gözlemlerde giderek azaldığı görülürse bu da Mars’ın çok daha uzun bir kuraklık süreci yaşadığına işaret edecek.
Eğer basit bir antik mikroorganizmaya ait delil bulunabilirse, Mars’ın geçmişine ait soruları yanıtlamak çok daha kolay olacak.