Bilim insanları, nefes almadan yaşayabilen ilk çok hücreli canlının somon balığı içinde barınan denizanası benzeri bir parazit olduğunu keşfetti.
Dünyanın oksijenden bağımsız yaşayabilen ilk canlısı, somon balığının içinde keşfedildi. PNAS dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, balığın içinde yer edinen parazit mitokondriyal genoma sahip değil. Bu da oksijen olmadan hayatta kalabildiğine işaret ediyor.
Söz konusu parazit, Henneguya salminicola adını taşıyan çok hücreli bir canlı. Somon balığının kasları içinde yaşam alanı bulan ve sadece 10 hücreden oluşan parazit, deniz canlılarında görülen Myxozoa sınıfına giriyor. İlk başta her ikisi de oksijen tüketen denizanası ve mercanlarla bağlantılı görülen parazitin görünümü ise iribaşa benziyor.
Tel Aviv Üniversitesi tarafından yapılan benzersiz keşif, aslında başka bir bilimsel çalışmanın parçasıydı. Henneguya genomu üzerinde yapılan çalışma, canlının enerji üretmek için mitokondriya kullanmadığını ortaya çıkardı. Tüm hayvanların yaşam döngüsü için esas olan bu hücre yapısını bulundurmaması, Henneguya parazitinin solunum için oksijen kullanmadığını gözler önüne serdi.
Yaşamın oluşumu hakkında yeni sorular
Gelişmiş çok hücreli canlıların Dünya üzerinde ilk kez oksijen seviyeleri patlama yaşadığında ortaya çıktığı düşünülüyor. Kısaca canlıların oksijen içeren ortamlarda gelişmesi gerektiği öngörülmüştü. Henneguya genomundan elde edilen bilgiler, hayvanların oksijensiz ortamlarda da yaşayabileceğine dair ilk kesin delili oluşturdu.
Araştırmacılar, şu açıklamada bulundu:
“Evrim sürecimde organizmaların giderek daha karmaşık hale geldiğini ve tek hücreli veya birkaç hücreli canlıların da karmaşık organizmaların ataları olduğu düşünülüyor… Ancak gözlerimizin önünde evrim süreci düşündüğümüzün zıttı olan bir canlı bulunuyor. Oksijenden bağımsız ortamda solunum için gereken genlerini terk ederek olduğundan daha da ilkel bir organizmaya dönüşmüş.”
Çığır açıcı keşif sadece Dünya’da yaşamın nasıl oluştuğu değil ancak Dünya dışındaki yaşamın türleri hakkında da yeni soru işaretleri doğurdu. Güneş Sistemi’nde sıvı içerdiği bilinen gök cisimlerinde basit ilkel organizmalar bulunduğu tahmin edilirken, bazıları tamamen ışık veya oksijenden bağımsız da yaşıyor olabilir mi?
Hatta, henüz %90 keşfedilmemiş okyanusların en derin noktalarında oksijenden bağımsız yaşayabilen canlılar da olabilir. On yıllar içinde Titan’ın göllerinde veya Enceladus’un okyanusunun derinliklerinde bizi ne beklediği, şimdi daha da merak veren bir düşünce.