Genç girişimci Boyan Slat’ın 2013’te hayata geçirdiği ancak bugüne kadar birçok eleştiri alan dev plastik temizleme sistemi The Ocean Cleanup, Büyük Pasifik Çöp Yaması’nda temizliğe başladı.
Okyanusları plastikten arındırmak için bugüne dek geliştirilen en büyük yüzen sistemi temsil eden ancak birçok denemede başarısız olan The Ocean Cleanup, nihayet temizliğe başladı. Firma tarafından Çarşamba günü yapılan açıklamada, dev yüzen ağın plastik sızdırmasına neden olan arızanın giderildiği belirtildi. Arızanın giderilmesinin ardından, okyanuslardaki en büyük plastik atık alanını temsil eden Büyük Pasifik Çöp Yaması’nda temizlik faaliyetleri başladı.
Okyanus akıntılarının taşıdığı atıklar ile giderek büyüyen Büyük Pasifik Çöp Yaması, yaklaşık 700,000 kilometre genişliğinde. Bu miktar, ABD’nin en büyük eyaleti Texas’ı geride bırakıyor. Ancak bu iyimser bir yaklaşım. Bilim insanları mikroplastiklerin dağılım alanı hesaba katıldığında dev çöp girdabının 15 milyon kilometrekare (Rusya’dan büyük) bir alanı kaplıyor olabileceğini düşünüyor.
The Ocean Cleanup, yapılan temizlikte toplanan plastiğe ait görüntüler paylaşırken, 1 mm boyutundaki mikroplastikleri de toplamayı başardıklarını açıkladı. Bu durum güzel bir sürpriz olarak belirdi çünkü yağmur gibi okyanus tabanına düştüğü bilinen mikroplastiklerin toplanamayacağı düşünülüyordu.
Ağırlığını büyük plastik atıkların toplanmasına veren girişimin yetkililerinden Laurent Lebreton, “atıkların fazlasıyla yıpranmış ve birçoğunun çok eskiden kalma olduğunu” ifade etti. Lebreton, “Sadece plastik poşetler ve kamışlar değil ancak oldukça kalın ve sert plastik parçalar topladık” dedi.
The Ocean Cleanup, Haziran ayında hayata geçirdikleri yeni paraşüt sistemi sayesinde çeşitli plastik atıklar toplayabildiklerini belirtti.
Atıklar nasıl toplanıyor?
The Ocean Cleanup tarafından geliştirilen U şeklindeki dev ağ, okyanus akıntılarından yararlanarak plastiği topluyor. Kısaca, derin okyanusta oluşturulan yapay bir kıyı şeridi olarak da görülebilir.
Sistem, 600 metre uzunluğunda polietilenden inşa edilen bir boru ve ona bağlı ağdan oluşuyor. Ağ, suyun 3 metre derinliğine kadar inerek plastik atıkları topluyor. Sistem ilk olarak ağın bir etek gibi borunun ucuna takılmasından oluşuyordu. Ancak bağlantı noktasına çok fazla basınç uygulamasından dolayı 2018’de yapılan bir denemede çatlak meydana geldi.
Sistem 001/B adı verilen güncelleme ise ağ, borunun önüne takıldı ve bağlantılar güçlendirildi. Büyük Pasifik Yaması’nda başlayan temizlik öncesinde test edilen paraşüt çapa ile sistemin hız kontrolü de sağlandı. Sistemin plastik sızdırmasını önleyen şeritleri de yükseltildi.
Daha büyük bir ağ insa edilecek
Slat, Business Insider’a geçtiğimiz ay yaptığı açıklamada “gelecek yıl daha büyük bir sistem inşa etmek istediklerini” söyledi. Bunun öncesinde The Ocean Cleanup’un ulaşmak istediği hedef okyanusta bir yıl kalarak her mevsimde plastik toplayabilecek bir sistem geliştirmek.
Sistemin çalışmasını kolaylaştırmak için her birkaç ayda bir gemi ile plastiklerin ağdan toplanması ve karaya taşınması planlanıyor. Mevcut sistemde toplanan plastikler The Ocean Cleanup ekibi tarafından elle ayıklanıyor.
Eğer istenilen seviyeye ulaşılırsa, The Ocean Cleanup her yıl okyanustan 15,000 ton plastik temizleyebilir.
Her ne kadar geliştirilmesi yıllar almış olsa da dev yüzen ağ zamanla başarıya ulaşacak gibi görünüyor. Zamanında aldığı eleştirilere rağmen yılmayan genç Slat ve ekibi de yeni nesil girişimcilere önemli bir örnek sunuyor.