Her geçen yıl çok daha fazla suya sahip olduğunu ortaya çıkardığımız Mars’ta yeni ve heyecan verici bir keşif daha yapıldı. NASA Mars Yörünge Kaşifi (MRO) ve ESA Mars Express uyduları, Kızıl Gezegen’in tümüne yayılmış yeraltı su sistemini keşfetti. Ekvator ve kutup bölgeleri buzullarla dolu olan, mevsimsel değişimlerde sıvı su akışı yaşanan ve yeraltında hapsolmuş tuzlu sulu gölü bulunan Mars’ın, bir zamanlar derinliklerinde de su barındırdığı anlaşılmış oldu. Dahası, Kızıl Gezegen’in halen derinlerinde sıvı su olabilir.
Yukarıda sayılanların dışında bugüne dek Opportunity ve Curiosity uzay araçları tarafından antik nehir yatakları da keşfedilen Mars’ın sadece toz ve kayalıktan ibaret olmadığını bir kez daha anlamış durumdayız. En son araştırmayı yürüten bilim insanları, Mars’ın derinliklerinde yükseklikleri değişen su seviyeleri tespit edildiğini belirttti.
Journal of Geophysical Research-Planets dergisinde yayımlanan araştırmada, “Derin havzalar (yeraltı suyu ile beslenen göller) yaşam potansiyeli için sundukları jeolojik şartlar sebebiyle ilerideki araştırmaların odağı olacak” ifadesi kullanıldı.
Mars’ın derinliklerinde yatan su izleri, MRO HiRISE ile CTX kameraları tarafından gezegenin yarım küresinde ve Mars Express uzay aracının HRSC kamerası tarafından çekilen fotoğraflar ile tespit edildi. İki uydunun görüntülediği 1.4 le 3.1 kilometre derinliğindeki 24 krater, antik yeraltı suyunun varlığına ait delil olarak belirdi.
Mars’ın dört bir yanında dev su rezervleri bulundu
Kraterlerde yeraltı suyunun izlerine ait birçok delil tespit edildi. Bazı kraterlerin su erozyonu ile oluşan vadilere sahip olduğu fark edildi. Aynı zamanda bazılarında sabit duran suyun etkisiyle oluşan “terasların” izleri görüldü. 15 kraterde, nehir deltalarını andıran pervane görünümlü izler belirlenirken, bazı kraterlerin dallanan akarsu kollarına işaret eden koni şeklinde yapılar barındırdığı anlaşıldı. 16 katerde ise erozyonlar ile oluştuğu anlaşılan enkaz yığınları ortaya çıkarıldı.
Kraterlerin benzer derinliklerinden toplanan tüm veriler bir araya getirildiğinde, bilim insanları kraterlerin “bir zamanlar gittikçe azalan ve gerisinde spesifik kronolojik düzene ait izler bırakan su içerdiği” sonucuna ulaştı. Dahası, Mars’ın kuzey yarımküresinde tespit edilen benzer yapılar araştırmanın sonuçlarını destekleyecek şekilde gezegenin bir zamanlar su doygunluğuna ulaştığına işaret etti. Tespit edilen su seviyesi aynı zamanda geçmişte tespit edilmiş antik bir Mars okyanusunun bulguları ile uyuşuyor.
Mars uyduları ve keşif araçları ile elde edilen her yeni bilgi, Kızıl Gezegen’in 3.5 milyar yıl öncesine ait sularla kaplı haritasının sürekli güncellenmesini sağlıyor. Akıllarda giderek daha güçlü yer edinen soru, gezegende halen yaşam olup olmadığı ve nerede olduğu. Bu sorunun cevabını sırasıyla 2020 ve 2021’de Kızıl Gezegen’e yollanacak Mars2020 ve ExoMars Rosalind Franklin’in toplayacağı numuneler verebilir.