Astronomi tarihinin en gizemli sinyallerinden biri on yıllardır deşifre edilemedi. Amatör bir astronom ise güncel gökyüzü taramalarıan dayanarak Wow! sinyalinin kaynağını bulmuş olabileceğini düşünüyor.
ABD’nin Ohio eyaletindeki Delaware kentinde yer alan Big Ear (Büyük Kulak) Radyo Teleskobu, 30 yıldan uzun bir süre faaliyet gösterdikten sonra 1998’de söküldü. Teleskoptan boşalan alan golf sahasına dönüştürüldü. Bir Ear ne dünyanın en büyük radyo teleskobu ne de sinyal hassasiyeti en güçlü teleskobuydu. Yine de, teleskop astronomi tarihindeki en ünlü gözlemlerden birinin yapılmasını sağladı ki, bu gözlemin gizemi günümüze dek çözülebilmiş değil.
Big Ear, 1970’li yıllarda Dünya dışı akıllı medeniyetleri tespit etmek için kullanıldı. Takvim 15 Ağustos 1977’yi gösterdiğinde, arka plan parazitinde sanki projektör gibi beliren güçlü, aralıklar halinde ulaşan 72 saniyelik bir mesaj aldı.
Astronom ekibi hemen akıllı bir dış medeniyet veya bir uydudan gönderilen sinyal olasılıklarını gözardı etti. Ancak sinyal o kadar güçlüydü ki, verilerin çıktısını inceleyen astronom Jerry Ehman, kağıtların üzerine uzay keşfi tarihine kazınan “Wow!” notunu düştü.
Big Ear o tarihteki direktörü John Kraus, sinyal hakkında Carl Sagan’a yazdığı notta, “Wow! sinyalinin akıllı bir dış medeniyete ait olma ihtimalinin yüksek olduğunu ancak ileri çalışmalar yapılmadan daha fazlasını söylemenin mümkün olmayacağını” belirtti.
Big Ear, diğer radyo teleskoplarla beraber gökyüzünde sinyalin geldiği bölgeyi dinlemeye devam etti. Ancak Wow! bir daha hiç duyulmadı. Gökyüzünün aynı bölgesinde bugüne dek benzer bir olay da gözlemlenmedi. Kraus ve meslektaşları ise sinyalin kaynağı olabileceğini düşündükleri yıldızları inceledi. Kraus notlarında, “Gözlemlenen bölgede Güneş benzeri yıldızlar olup olmadığını bulabilmek için yıldız kataloglarına baktık ancak yoktu” ifadesini kullandı. Günümüze gelindiğinde, Wow! sinyali halen kaynağı tespit edilememiş ve bir daha duyulmamış bir gizemm olarak duruyor.
Gaia Gizemli Kaynağı Bulmuş Olabilir Mi?
Wow! sinyalinin fazlasıyla etkilediği birçok amatör astronom arasında yer alan Albeto Caballero, Kraus ve meslektaşlarının on yıllar önce kısıtlı verilerle yaptığı araştırmayı en son gözlemlere dayanarak hazırlanan 3D galaksi haritası ile tekrar yaptı. Bu noktaya nasıl gelindiğine dair ilk önce kısa bilgiler düşelim…
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) gökyüzünün haritasını çıkarması için inşa ettiği Gaia uzay gözlemevi ateşlendi. Gaia, yıldızların konum, mesafe ve hareketlerini benzersiz doğrulukla tespit edebilecek en gelişmiş uzay gözlemevi unvanına sahip. Bugüne dek 1,3 milyardan fazla yıldızın haritasını çıkaran Gaia, astronomlara sahip oldukları en kapsamlı gökyüzü haritasını hazırlama imkanı verdi. Gaia’nın, 2024’e kadar gözlemlerine devam etmesi planlanıyor.
Gaia’nın Samanyolu Galaksisi’ne ait yeni yıldız haritası astronomlara galaksimiz ve barındırdığı yıldızlara hiç olmadığı kadar yakından bakma fırsatı verdi. Gaia verileri ile aklı başından giden amatör astronom Alberto Caballero, John Kraus’un 1970’li yıllarda incelediği yıldız kataloğunun çok daha fazla yıldız içeren yeni versiyonuna bakmaya karar verdi. Amacı, on yıllar önce kaynağı bulunamayan Wow! sinyalinin potansiyel kaynağını ortaya çıkarabilmekti.
Caballero, Kraus ve meslektaşları tarafından yapılan araştırmayı yineleyerek, sıcaklık, çap ve parlaklık açısından Güneş’e en çok benzeyen (yaşanabilir bölgesinde Dünya benzeri gezegen bulundurma olasılığı en yüksek) yıldızları incelemeye başladı. Titiz araması, sadece bir sonuç verdi.
Wow! sinyalinin geldiği bölgede yer alan tek Güneş benzeri gezegen, Gaia’nın yıldız kataloğuna göre 2MASS 19281982-2640123. Yıldız, Dünya’dan 1.800 ışık yılı mesafede, Yay (Sagittarius) takımyıldızında yer alıyor.
Güneş’e benzeyen tek aday olarak belirmesi, 2MASS 19281982-2640123’ün Wow! sinyalinin potansiyel kaynağı olduğu anlamına gelmiyor. Caballero, bölgede katalogta yer almak için çok sönük olan başka yıldızlar olduğunu belirtiyor. Bu yıldızlardan bir tanesi de sinyalin kaynağı olabilir.
En İyi Olasılığa Bakma Şansı Olacak Mı?
Caballero, 2MASS 19281982-2640123’ün yanı sıra katalogta Wow! sinyalinin kaynağı olabilecek 66 farklı yıldız daha belirledi. Bu yıldızlar Güneş ile benzer yüzey sıcaklığına sahip olsa da parlaklık ve çap olarak uyuşmuyorlar. Ancak bu her birinin Güneş benzeri olmadığı anlamına gelmiyor. Gaia’nın görevi sona erecek tarihe kadar toplayacağı ek bilgiler, Wow! sinyalinin türediği bölge hakkında çok daha kritik bilgiler sunabilir.
Gelinen noktada ise 2MASS 19281982-2640123 en iyi ihtimal olarak karşımıza çıkıyor. En azından, aradan 40 yılı aşkın bir süre geçtikten sonra Wow! sinyalinin geldiği bölgeye en son teknoloji ve düz mantık bileşimiyle bakıldığında karşımızda incelenebilecek bir kaynak belirdi.
Astronomların bir kısmı şu an için 2MASS 19281982-2640123’e daha katalog dışı (normal) bir isim bulmaya çalışıyor. Belki de bazıları bunu Big Ear’ın bir zamanlar doldurduğu golf sahasında vakit geçirirken yapıyorlar.
Aklıma bu noktada iki soru geliyor:
1- Gelişmiş en güçlü uzay teleskobu olacak James Webb Uzay Teleskobu (JWST), 2MASS 19281982-2640123’e bakabilecek ve önemli veriler toplayabilecek mi?
2- Big Ear’ı yıkmak yerine benzer teleskopların sayısını artırsaydık, Dünya bugün içine tıkandığı sosyal medya gürültüsünün dışında ilgilenebileceği Dünya ötesi şeyleri keşfetmiş olabilir miydi?
Caballero’nun araştırması hakkında detay isterseniz Arxiv makalesine bakabilirsiniz.
Kaynak: