Çin’in Chang’e 4 uzay aracı ile Ay’ın öteki yüzüne inen Yutu-2 keşif aracı, Ay’ın öteki yüzünde yaptığı gözlemlerde “jel benzeri” tuhaf bir renge sahip madde keşfetti.
Yutu-2, Ay’ın öteki yüzünde kısa süre önce tamamladığı sekizinci günde beklenmedik bir keşfe imza attı. Çinli bilim insanları, Yutu-2’nin karşısına çıkan maddenin ne olduğunu anlayabilmek için keşif aracının planlanan seyrini beklemeye aldı.
Ay’ın öteki yüzüne Ocak başında iniş yapan Chang’e 4 ve Yutu-2 için sekizinci gün 25 Temmuz’da başladı. Yutu-2, sekizinci günü Pekin Uzay Havacılık Kontrol Merkezi’ndeki mühendislerin yönlendirmesi altında küçük kraterlerle dolu bir alanda ilerleyerek geçirdi.
28 Temmuz’da Chang’e 4 ekibi Yutu-2’yi rutin öğlen uykusuna sokmaya hazırlanıyordu. Prosedür, Ay’daki yüksek ısı ve radyasyondan uzay aracını korumak için yapılıyor. Ekip üyelerinden biri, keşif aracının gönderdiği en son fotoğraflardan birinde bir kraterin içinde önceden görülmemiş bir parlaklık ve renge sahip madde bulunduğunu fark etti.
Yutu-2’yi süren ekip derhal astronomlara haber verdi ve keşif aracının seyir planı askıya alındı. Kratere dikkatle yaklaşan Yutu-2, tuhaf madde ve etrafını saran alanı Görünür ve Yakın Kızılötesi Spektrometre (VNIS) ile taradı. Donanım, maddelerden yayılan veya yansıyan ışınlara göre bileşenlerini analiz etmek için kullanılıyor.
VNIS, Mayıs ayında Von Karman kraterindeki regolitte Ay’ın mantosında yer alan materyalin bulunduğunu tespit etmişti.
Çinli bilim insanları şu ana kadar keşfedilen maddenin ne olduğunu bilmediklerini ifade ederken, sadece “sıradışı bir rengi ve jel benzeri olduğu” bilgisini verdiler. Diğer astronomların öne sürdüğü açıklamardan biri, “maddenin Ay yüzeyine çarpan meteroitlerin etkisiyle ortaya çıkan cam benzeri madde” olduğu.
Eğer öne sürülen açıklama doğru ise bu Ay’da yapılan ilk tuhaf görünümlü madde tespiti olmayacak. Apollo 17 görevinde yer alan jeolog Harrison Schmitt, Taurus-Littrow iniş alanında turuncu renge sahip toprak keşfetmişti. Dünya’da yapılan analizler sonucu turuncu toprağın 3.64 milyar yıl önce yaşanan volkanik patlama sonucu oluştuğu anlaşılmıştı.
Ay’ın öteki yüzündeki görevden veriler akmaya devam ediyor
Chang’e 4 Aralık 2018’de ateşlenmiş ve 3 Ocak 2019’da Ay’ın öteki yüzüne iniş yapmıştı. Yutu-2, uzay aracının güvertesinden indiği andan bu yana Ay yüzeyinde sekizinci günün sonuna kadar 271 metre mesafe kat etti.
Sekizinci günün sonunu temsil eden 7 Ağustos’un sonuna dek uyku moduna alınan iki uzay aracı, dokuzuncu güne geçtiğimiz hafta sonu başladı. Yutu-2 23 Ağustos günü aktif edilirken, Chang’e 4 bir sonraki gün tekrar sinyal göndermeye başladı.
Yutu-2 dokuzuncu günün öğlenin altı günlük şekerleme yapacak, ardından gece vaktine denk gelen 5 Eylül’de 24 saatlik uykuya dalacak. Görev sürelerini beklenenden fazlasıyla aşan Chang’e 4 ve Yutu-2, Ay’ın öteki yüzündeki ilk ve halen devam ilk görevi temsil ediyor.