Amazon göklere çıkmayı başardı

Amazon’un patronu Jeff Bezos, sahibi olduğu Blue Origin firmasıyla uzaya astronot ve turist gönderme hayallerine bir adım daha yaklaştı. Bezos’un ilk amacı, uzay-keşfinde önde giden Elon Musk’ı yakalamak.

Türkiye’de girişimciler henüz sosyal medya yasaklarıyla uğraşırken, dünyanın diğer ucunda teknoloji milyarderleri sırayla uzaya roket göndermeye başladı. Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un sahibi olduğu Blue Origin, bir gün astronot taşıması planlanan New Shepard uzay kapsülünü Blue Engine roketiyle ateşledi. Her ikisi de yeniden kullanılabilir uzay kapsülü ve rokey yerden 93,5 kilometre yüksekliğe erişti. New Shephard paraşütle ateşlemenin yapıldığı Texas’a başarıyla inerken, Blue Origin dikey inme denemesinde başarısız oldu.

Bezos, 2013 yılında Apollo 11 görevinde kullanılan Saturn V roketinin iki motorunu Atlantik Okyanusu’ndan çıkararak uzay-keşif tarihine olan merakını fazlasıyla gözler önüne sermişti. Gözlerden uzak test süreçlerinin ardından ilk roketini ateşleyen Blue Origin ise üstü kapalı olsa da herkesin kıskanarak izlediği Elon Musk’a bir gözdağı.

Bezos, ABD’li girişimcileri hırs küpüne çeviren Musk’ın gerisinden gelse de, alışık olduğumuz SpaceX videolarından geri kalmayan Blue Origin ateşlemesiyle önemli bir noktayı gözler önüne serdi: Taşıma yüküyle ateşlendikten sonra yere inebilen roket denemesinde ilk o başarılı olabilir.

Roket tasarımları giderek renkleniyor

Özel uzay-havacılık şirketlerini öne çıkaran faktör, kesinlikle rekabetle güçlenen yaratıcılıkları. İkinci faktör olarak da en güçlü roketi inşa etmeyi ve Mars’a ilk insanı göndermeyi hedefleyen hırsları gösterilebilir.

SpaceX, Mars’a sadece insan göndermeyi değil 80 bin kişilik koloni kurmayı hedeflediği gibi Falcon Heavy adında en güçlü roketi geliştirmek istiyor. Her iki hedef, NASA’nın 2030’larda Mars’a astronot gönderme ve Space Launch System (SLS) adlı roket projesine rakip olarak beliriyor.

Blue Origin’in sahneye girmesiyle, SpaceX’in daha da hırslı hale geleceği söylenebilir. NASA için bugüne kadar altı kargo görevi düzenleyen firmanın son iki ateşlemede dikey olarak indirmeye çalıştığı Falcon 9, iki denemede de çakıldı. Bir sonraki deneme ise 19 Haziran’da yapılacak. Çakılma görüntüleri bile havalı olsa da, Musk’ın önceliği Falcon’un bir sonraki denemede başarılı olması. Aksi takdirde Bezos 19 Haziran’a kadar yeniden kullanılabilir roketini uzay kapsülüyle beraber ateşleyerek yere indirebileceğini gösterebilir.

Blue Engine’in sahip olduğu BE-3 sıvı hidrojen ve sıvı oksijen yakıtlı motoru, ateşleme esnasında 50 bin kg’lık bir itiş kuvveti ortaya çıkarıyor. İniş esnasında ise yeniden çalışarak, roketi saatte sadece 8 kilometre hıza indirebiliyor.

Roketin tasarımı ise alışık olduklarımıza kıyasla daha farklı. Daha kalın bir gövdeye sahip olan Blue Engine, kapsülün altındaki uç kısmında yüzük benzeri bir daire ve üzerinde dört yüzgeç görünümlü kanada sahip. İniş için tasarlanan yapı, basıncın merkezini sürekli sabitlemeyi sağlıyor. Dairenin üzerinde iniş esnasında açılan sekiz kapak ise ses hızındaki roketin süratini yarı yarıya azaltıyor. Roketin motorları üzerinde yer alan kanatlar ise roketin inerken sabitlenmesi ve yön bulmasına yardım ediyor.

Blue Origin, yörüngealtı uzay turisti görevlerinde BE-3’ü kullanmayı planlarken, yörünge ve derin uzay görevleri için 250 bin kg itiş kuvveti sağlayan sıvı oksijen ve sıvılaştırılmış doğalgaz kullanan BE-4 geliştiriliyor. Roket motorunun ilk denemesi, 2017’de yapılacak.

NASA’nın yüzü gülüyor

Uzay Mekiği Programı’nın sona erdiği 2011’den bu yana astronotlarını taşıması için Rusya’ya koltuk başına 70 milyon dolar ödeyen NASA, kargo görevlerini üstlenen SpaceX ve Orbital Sciences’ın ardından Blue Origin’in sahneye çıkmasıyla da çok memnun.

SpaceX’in Dragon 2.0 kapsülüye astronot taşıma sorununu da çözümleyecek olan NASA, Orbital’ın Ekim 2014’te talihsiz bir kaza geçiren Antares roketlerinden de fayda sağlamayı umuyor.

Adını uzaya ilk çıkan ABD’li astronot Alan Shepard’dan alan New Shepard uzay kapsülü ise ilk denemesinde göz doldurmayı başardı. Shepard’ı yörüngeye taşıyan Freedom 7 kapsülünden 10 kat daha geniş olan New Shepard, 530 metreküp alana sahip.

Drone ile kargo taşımakla yetinmek istemeyen Bezos’un uzaya düzenleyeceği ilk görev 2020’yi bulmayacak gibi görünüyor.