NASA Aqua uydusu tarafından elde edilen görüntüler, tüm dünyada öfkeye neden olan Amazon yangınlarının ortaya çıkardığı “gizli tehdidi” gözler önüne serdi.
Tarım alanı açmak için çiftçilerin ve ağaç kesicilerin Amazon’da gerçekleştirdiği doğa katliamı hız kesmeden sürerken, Brezilya’nın ardından Bolivya’ya da sıçradı. Doğa yetkilileri, 18-23 Ağustos tarihleri arasında Bolivya’nın kendine özgü Chiquitano ormanlarında yaklaşık 800,000 hektar ormanın yandığını belirtti. Yok olan ormanın geri dönüştürülmesi için en az 20 yıl gerektiği ifade edilirken, 500 canlı türü yaşam alanını kaybetme tehlikesi altında.
Politikacıların başını çektiği, insanlık tarihinin en kapsamlı ormansızlaştırma eylemini durduracak kesin bir adım henüz atılmış değil. Ancak ortaya çıkan olağanüstü doğa katliamının etkileri çoktan dünyayı sarmış durunda. Güney Amerika’da şehirleri gündüz vaktinde karanlığa bürüyen ve futbol maçlarının bile aşırı dumandan ertelenmesine neden olan yangınların boyutunu, NASA Aqua uydusu gözler önüne serdi.
Uydunun görüntüleri ile hazırlanan 8-22 Ağustos 2019 tarihlerine ait haritada, yerden 5,000 metre yüksekliğe erişen sera gazları görülebiliyor. Yeşil, sarı ve kırmızı renklerde beliren karbon monoksit, Amazon yangınlarının neden olduğu gizli tehdidi temsil ediyor. Yeşil, sarı ve kırmızı sırasıyla milyarda 100, 120 ve 160 parça karbon monoksit dağılımını gösteriyor.
Kokusuz ve renksiz bir gaz olan karbon monoksit, tarım faaliyetlerinden fosil yakıtlara kadar karbon ile bağlantılı tüm süreçlerde ortaya çıkıyır. Sınırsız hava veya oksijen ile yanıcı hale gelen gazın en sık ortaya çıktığı durumlardan biri, orman yangınları.
Güney Amerika’nın dört bir yanına saçılan karbon monoksitin insan sağlığına karşı oldukça sinsi gerçekleşen etkileri var.
Uzun mesafeler kat ederek birçok kişiyi zehirleyebilir
Eğer karbon monoksiti içinize çekerseniz (özellikle kapalı bir alanda), gaz kan akışınıza karışıp oksijen taşımakla yükümlü kırmızı hücreleri temsil eden hemoglobine yapışabilir. Bu yaşandığında, hemoglobin oksijen taşıma özelliğini kaybeder. Nihayetinde, karbon monoksit zehirlenmesi vücutta hücre ve doku ölümüne neden olabilir.
Açık ortamlarda çok daha zararsız olsa da, karbon monoksit hava kalitesini düşüren bir sera gazını temsil ediyor. Her ne kadar metan ve karbondioksit kadar etkili bir sera gazı olarak görülmese de, karbon monoksit iklim değişikliğini de hızlandırıyor.
NASA tarafından yapılan açıklamada, “çevreyi kirletici gazların uzun mesafeler kat edebildiği ve karbon monoksitin atmosferde yaklaşık bir ay kaldığı” ifade edildi. NASA, hava kirliliği ve iklim değişikliğini tetikleyen karbon monoksitin soluduğumuz hava üzerinde düşük bir etki gösterdiğini ancak güçlü rüzgarlar etkisiyle hava kalitesini ciddi oranda azaltabileceğini belirtti.
Brezilya Amazon’unda 2019’da yaşanan orman yangını sayısı 24 Ağustos itibariyle 41,850. Nerede son bulacağını da kimse bilmiyor.