Ocak ayında Arktik’te ölçülen buz örtüsü, ortalamanın 1 milyon 360 bin kilometre altında çıktı. Bilim insanlarını dehşete düşüren sayı, ABD’nin Texas (en büyük eyaleti) ve California’nın yüz ölçümlerinin toplamına eşit.
Deniz buzu yaz aylarında çözülüyor, kışın ise tekrar donuyor ve Arktik Okyanusu’nun büyük kısmını örtüyor. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) tarafından Salı günü yayımlanan rapora göre, Arktik’teki buzullar bilinen en düşük seviyeye inmiş durumda.
Arktik son yıllarda Dünya’nın en fazla ısınan bölgesi haline geldi. California Üniversitesi’nden Zack Lebe, “ortalamanın üzerine çıkan sıcaklıkların son yıllarda fazla istikrarlı ve endişe verici olduğunu” söyledi. Artik’teki buz seviyesi okyanus ve atmosferdeki döngüleri düzenleyerek gezegenimizin atmosfer sıcaklığını dengelemek adına kritik rol oynuyor. Buzların erimesi, ilk olarak kutup ayıları, fok ve deniz aygırları gibi hayvanların ölmesi, ardından insanlığın artan su seviyesi, azalan temiz su kaynakları ve delirten sıcaklıklarla mücadele etmesi gerektiği anlamına geliyor.
Bilim insanları 100 milyon su pompası ile Kuzey Buz Denizi’ni yeniden dondurmayı planlıyor !
February? This is crazy. Retreat of sea ice in the Bering Sea continues – well below the previous record low in the satellite era. pic.twitter.com/9UoqZvaFr2
— Zack Labe (@ZLabe) February 21, 2018
Sorumlu kim olabilir?
NOAA raporuna göre geride kalan 30 yılı aşkın sürede yaşanan en buz erimesi, insan kaynaklı küresel ısınmanın sonucu.
ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi’nnin açıklamasına göre, “buz seviyesindeki azalmanın temel sebebi insan faaliyetleri sonucu ortaya çıkan sera gazlarıın küresel ortalama sıcaklıkların artmasına neden olması.” USA Today’e konuşan gemici David Thoreson’un sözleri durumun vahametini özetliyor:
“İlk kez yılın bu vaktinde gemiyle sularda ilerleyebiliyorum… Buna tanık olmak bile inanılmaz. İklim değişikliğinin çevre üzerinde neden olduğu çarpıcı değişime tanık oluyorsunuz.”
Tabii eriyen tek yer Arktik değil. Antarktika üzerinde yapılan en güncel analizler, buzul kıtadaki erime seviyesinin en yüksek düzeye çıktığını göstermişti. NOAA, Antarktika’da Ocak ayında ölçülen buz oranının ortalamanın %17.4 altında olduğunu belirtti. Bu oran, 2017’nin ardından ölçülen ikinci en düşük buz seviyesini gsösteriyor.
Dahası, her ne kadar La Nina Kasırgası kış aylarında soğutucu bir etki gösterse de, Ocak ayı için ölçülen sıcaklık bilinen en yüksek beşinci seviyede belirdi. Böylece 1977’den bu yana Ocak aylarında yapılan tüm ölçümler (42 tane) 20’nci yüzyılın sıcaklık ortalamasını aşmayı başardı. 1985’ten bu yana ise ardı ardına 385 ayda bu ortalama aşıldı.
NASA: Antarktika’daki buzul erime hızı en yüksek seviyede
Arktik dört bir yandan sel altında
Danimarka Meteoroloji Enstitüsü, geçtiğimiz hafta Pazartesi ve Salı günleri Grönland’ın kuzey ucundaki sıcaklıkların 24 saatten uzun süre boyunca donma noktasının üzerinde kaldığını belirtti. Kuzey Kutup noktasından sadece 645 km mesafede olan Cape Morris Jesup istasyonunda yapılan ölçümlere göre, geçmişte benzer bir durum Şubat 2011 ve 2017’de yaşanmıştı.
Anlaşılan o ki, sıcak hava Kuzey Buz Denizi’ni dört bir yandan sarıyor. Öyle ki, sıcak hava akımları Kuzey Amerika’nın uç noktalarını vurmuş durumda. Alaska’da yer alan Utqiaġvik şehrinde (eski adı Barrow) 21 Şubat’ta ölçülen -1 derecedeki sıcaklık, ortalamanın tam 22 derece üzerine tekabül ediyor. Sıcak havalar, Bering Deniz’nin Alaska’nn Batı Yakası’nı örten buz örtüsünün neredeyse üçte birini eritti. Alaska’da yaşayan iklim uzmanı Brian Brettschneider’e göre, 20 Şubat’ta Alaska’da deniz buzunun kapladığı alan bilinen en düşük seviyeye indi.
Today's Bering Sea ice extent was lower than any value from Jan 15th to May 2nd during any of the previous 38 years; and the Feb 20th value was only half of the previous lowest Feb 20 value. #akwx @AlaskaWx @ZLabe pic.twitter.com/FPXThXkdUC
— Brian Brettschneider (@Climatologist49) February 22, 2018
Dalgalara karşı tampon görevi gören buzların erimesi, Bering Denizi şeridinde yer alan yerleşimleri de savunmasız bıraktı. Alaska, Diomede kasabasında 20 Şubat’ta çekilen görüntüler yapılan ölçümlerin fiziksel kanıtını oluşturuyor:
https://www.facebook.com/B00p5y/videos/489533644777458/
Arktik’in 80 derece kuzey boylamında kalan tüm bölgelerde sıcaklık ortalamanın 6 derece üzerine çıkmış durumda. 23 Şubat Cuma günü ise bölgedeki sıcaklık normalin 20 derece üzerine fırlayarak “benzersiz bir gelişme” olarak kayıtlara geçti. Alaska’yı etkileyen sıcak hava akımlarının zamanla Grönland ve Barent denizleri üzerinde yayılabileceği de belirtildi.
Nature dergisinde 2016’da yayımlanan araştırma, “Arktik’te yaşanan buz kaybının, sıcak havanın hava sistemleriyle kutup noktasına taşınmasına neden olacağını” not düşmüştü. ABD İklim Merkezi analizine göre, küresel ısınma durdurulmazsa Arktik’te yaşanan ısınma bilim insanlarının altını çizdiği gibi kalıcı hale gelecek.
Aralık ayında yayımlanan NOAA raporunda ise geri dönülmesi mümkün olmayan bir noktaya geldiğimiz belirtildi: “Arktik buzu on yıllar öncesindeki kalıcı donmuş haline döneceğine dair hiçbir işaret vermiyor.”