Astronomlar var olması “imkansız” bir beyaz cüce keşfetti

0
5876
beyaz cuce aas nova nasa dijitalx
beyaz cuce aas nova nasa dijitalx

Astronomlar, var oluşunu kolayca açıklamayadıklarını ifade ettikleri bir beyaz cüce keşfetti. KIC 8145411, benzerlerine kıyasla anormal özelliklere sahip bir yıldız.

The Astrophysical Journal Letters dergisinde yayımlanan araştırmada, gökbilimciler KIC 8145411 adını verdikleri son derece sıradışı bir beyaz cüce keşfini duyudu. Beyaz cüceler yaşam döngüsünün son aşamasındaki orta ve küçük yıldızları temsil ediyor. Tüm hidrojen kaynağını tükettikten sonra ölmeye başlayan kırmızı cüceler de bazen dış katmanlarını kaybederek geride yine beyaz cüce adı verilen ölü ve katı bir çekirdek bırakıyor. Gökbilimciler, Samanyolu’ndaki yıldızların %97’sinin bir gün beyaz cüceye dönüşeceğini öngörüyor.

Tipik bir beyaz cüce, Güneş’in yaklaşık %60 kütlesine sahip. KIC 8145411 için bu oran sadece %20. Bu durum bugüne dek görülmemiş değil ancak bu kadar küçük bir beyaz cücenin oluşabilmesi için ata yıldızının çok küçük olması gerektiğine işaret ediyor. Sorun şu ki, küçük yıldızlar çok daha uzun ömürlü oluyor ve evrim süreçleri de bir o kadar vakit alıyor. KIC 8145411’nin senaryosunda, bir zamanlar temsil ettiği orijinal yıldızın yakıtını tüketip dış katmanlarını atarak beyaz cüceye dönüşmesi için gereken süre, Evren’in yaşından daha fazla.

Beyaz cücelerin dış katmanlarını kaybederek yoğun kütleli çekirdekler haline dönüşmesini sağlayan bir olasılık daha söz konusu. Eğer bir komşu yıldız söz konusu ise (çift yıldız sistemine dahilse), komşusu dış katmanları sökerek evrim sürecini hızlandırabilir. KIC 8145411 aslında bir komşu yıldıza sahip, ancak o da bahsettiğimiz senaryoya uymuyor. İki yıldızın arasındaki mesafe 195 milyon kilometre. Yani iki yıldız arasında etkileşim yaşanmasına izin verecek mesafenin yaklaşık 10 katı.

Çok düşük kütleli bir beyaz cücenin (önde) tipik bir beyaz cücenin yörüngesindeki hareketini gösteren çizim. [CfA/David A. Aguilar]

Araştırmacılar KIC 8145411’in sıradışı durumunu açıklamak için birçok hipotez öne sürdü. Bir tanesi, zamanında yıldızın dış katmanlarını çalarak sonra yıldız sisteminden dışarı itilen üçüncü bir yıldız. Bir diğeri, komşu yıldız tarafından yok edilmeden önce KIC 8145411’in dış katmanlarını dev bir gezegen veya kahverengi bir cüce (gezegen olmak için çok büyük, yıldız olmak için küçük gök cisimleri) soğurdu. Son ve en uzak ihtimal, KIC 8145411’in bir şekilde dış katmanlarını komşu yıldıza kadar genişletmsiydi.

Yukarıdaki senaryolar ile tatmin olmayan gökbilimciler, KIC 8145411’e ait gizemi aydınlatabilmek için daha çok benzer yıldız keşfedilmesi gerektiğini belirtiyor. KIC 8145411’e ait veriler, gezegen avcılığı görevini TESS teleskobuna devreken Kepler Uzay Teleskobu’nun verilerinde keşfedildi.

Gökbilimciler, KIC 8145411 sisteminin sahip olduğu geometrik özellikler ile Kepler tarafından keşfedilme şansının 200’de 1 olduğunu belirtti. Gelecekte, TESS ve yeni nesil gezegen avcıları sayesinde gözden kaçan sıradışı beyaz cücelerin daha çok gözlemlenmesi kaçınılmaz.

İlginizi çekebilir:

https://www.dijitalx.com/2019/01/12/yildizimiz-oldugu-zaman-dev-bir-kozmik-kristale-donusecek/
https://www.dijitalx.com/2019/05/04/kucuk-yildizda-80-milyar-megaton-tnt-siddetinde-patlama-yasandi/
https://www.dijitalx.com/2017/06/13/gokbilimcilerin-bugune-dek-kesfettigi-rekor-sahibi-7-gezegen/
https://www.dijitalx.com/2018/12/26/urkutucu-yeni-bir-dis-gezegen-turu-goz-yuvarlagi-gezegenleri/