Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) ExoMars programı kapsamında 2021’de Kızıl Gezegen’e göndereceği yeni uzay keşif aracına, DNA’nın yapısının keşfedilmesini sağlayan Rosalind Fraklin’in ismi verildi. Britanya Uzay Ajansı tarafından geçtiğimiz yıl başlatılan yarışmada, ESA’ya üye ülkelerde yaşayan katılımcıların önerileri değerlendirildi. İngiliz bilim insanı Rosalin Franklin, toplamda 36.000 oy ile listenin tepesinde yer aldı.
Mücadele ve başarılarla dolu hayatına kanser nedeniyle erken bir yaşta göz yuman Rosalind Franklin, her ne kadar hak ettiği Nobel Ödülü elinden alınmış olsa da Kızıl Gezegen’de ölümsüz olacak. İsmini taşıyan uzay aracı, bir zamanlar suya sahip olduğu bilinen Mars’ın bugün son derece kuru ve radyasyonla kaplı yüzeyini inceleyecek. Tıpkı NASA Curiosity gibi bulunduğu bölgede gezinerek incelemeler yapacak olan Rosalind Franklin, numune toplamak için Mars toprağının iki metre derinliğine inen sondajlar gerçekleştirecek. ESA, elde edilecek numuneler ile Kızıl Gezegen’in geçmişindeki yaşam izlerine, hatta belki de yaşamayı başaran mikroorganizmalara ulaşmayı umuyor.
Rosalind Franklin görevi hakkında Avrupa’yı en çok heyecanlandıran husus, şüphesiz Mars Express uydusu tarafından keşfedilen yeraltı gölü ile Kızıl Gezegen’deki saklı yaşam ihtimalinin iyice artmış olması. ESA, Rosalind Franklin görevinde Curiosity ile elde edilen keşiflere önemli bir katkıda bulunmak istiyor. Uzay keşfinde küresel işbirliğinin önemini vurgulayan her yeni keşif aracı gibi Rosalind Franklin de sadece Avrupa yapımı değil. ESA, en son görev için Rus Devleri Uzay Organizasyonu’ndan (Roscosmos) yardım aldı.
Dünyayı değiştiren ‘Photo 51’ ve Rosalind Franklin’in hikayesi
Bir sonraki amaç Dünya’ya numune getirmek
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) görev yapan İngiliz astronot Tim Peake, “Rosalind Fraklin Mars yüzeyinde yeni nesil donanımlar ile araştıram yapacak. Tam yetkili bir otonom Mars laboratuvarı olacak” ifadesini kullandı. Peake, Rosalind Franklin ile “Mars’taki robotik keşif çağında Avrupa’nın mirasını oluşturduklarını ve yeni teknolojileri denemek için de fırsat yakaladıklarını” söyledi.
Rosalind Franklin, Dünya ile iletişimini 2016’dan bu yana Mars yörüngesinde biyolojik ve jeolojik aktivite gözlemleri yapan Trace Gas Orbiter (TGO) uydusu aracılığı ile yapacak. TGO, Mars’a Schiaparelli kondusu ile ulaşmış ancak kondu teknik sorun yaşanan inişten sağ çıkamamıştı.
Rosalind Franklin için düşünülen iniş alanı, Mars ekvatoruna yakın olan ve gezegenin antik yaşam koşullarını koruyan Oxia Planum. ESA İnsan ve Robotik Keşif Direktörü David Parker, RF sonrasındaki görevlerdeki amaçlarının Dünya’ya numune getirmek olduğunu ifade etti. Parker, NASA ile yapılması düşünülen ortak görevlerin “en zorlu ve karmaşık görevleri temsil edeceğini” söyledi.
Mars Express uydusunun yörüngeye ulaştığı günden bu yana 15 yıldır Kızıl Gezegen keşiflerine devam eden ESA, 2020’li yıllarda RF başta olmak üzere yeni keşif araçları geliştirmeye devam edecek.