Çinli mühendisler, geliştirdikleri yeni hipersonk jet motorunun 16 Mach, yani saatte 19.000 km hıza ulaşabildiğini açıkladı. Bir gün kullanılmaya başlanması halinde motor Dünya üzerindeki en uzak mesafeleri iki saatte kat etmemizi sağlayabilir.
Çin’in Aeronautics dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, hipersonik jet motoru test esnasında rüzgar tünelinde sabit kalmayı başardı. Sodramjet adı verilen motor, araştırmacılar tarafından “70 yıldan bu yana hipersonik itki gücü üzerinde yapılan araştırmaların ardından bu alanda motor geliştirilmesi için devrimsel konseptlere ihtiyaç olunduğunun bir göstergesi” olarak kabul ediliyor.
Sodramjet, ilk olarak Macar kaşif Albert Fono tarafından topların menzilini yükseltmek için geliştirilen ramjet cihazının teknolojisine dayanıyor. Top mermilerinin menzilini artırmak için kullanılmaya başlanmasının ardından füze ve uçaklarda da kendisini göstermeye başlayan ramjet teknolojisi, helikopter pervanelerinde de kullanılabiliyor.
Normal jet motorları pernave kanatları ile alınan havayı yakma sürecinden önce sıkıştırırarak çalışırken, ramjet sadece sıkıştırılmış hızlı hava akışına ihtiyaç duyuyor. Ramjet’lere eklenen süpersonik-içten yaklamlı motorlar (sramjet), süpersonik hızlarda ilerlerken havanın motor içinden akmaya devam etmesini sağlıyor. Ramjet’e kıyasla, bu teknoloji yanmadan önce havayı yavaşlatıyor.
Scramjet’ler daha gelişmiş olmalarına rağmen birçok kusur barındırıyor. Süpersonik hava neden olduğu şok dalgaları ile yakıtın yanmasına mani olabiliyor. Bu durum, uçağın havada çok yüksek bir hızda ilerlerken aniden motorunun durması anlamına geliyor.
40 Yıllık Bir Fikir Filiz Verdi
Pekin’de yer alan Çin Bilim Akademisi’nden Zonglin Jiang ve meslektaşları ise 1980’li yıllarda bu alanda çalışmış bir diğer mühendis Richard Morrison’ın notlarından yararlandı. Morrison, süpersonik hava tarafından üretilen şok dalgalarının motorun sürekli yanmasını sağlayacak yeterli enerjiyi sunabileceğine inanıyordu. Böylece 15 Mach ve üzerindeki hızlara çıkmak mümkün olabilecekti. Her ne kadar Morrison’un fikri yatırım yetersizliği ve zamanla üzerinin diğer fikirlerle örtülmesi nedeniyle rafa kalksa da, Jiang bu yoldan ilerlemeye karar verdi.
Sodramjet’in testinde motorun hipersonik hızlarda sabit kalabildiği gözlemlenirken, hızı arttıkça hidrojen yakıtın tüketimi de etkinleşti. Sonuçlar, bir hipersonik jet içindeki içsel şok dalgalarının içten yanma sürecini koruyabileceğini gösterdi. Morrison, 40 yıl önceki düşüncelerinde haklıydı.
Her ne kadar Çin’de elde edilen sonuçlar heyecan verici olsa da, Sodramjet’in ticari olarak sunulaması için önünde yıllar sürecek Ar-Ge yer alıyor. Şok dalgaları itki kuvvetini sürdürülebilir kılabilse de, motor içinde etkinliğini olumsuz etkileyecek aşırı yüklenmelere neden olabilir. Ek olarak, rüzgar tünellerinde geçmişte de hipersonik motor testlerinde benzer hızlara ulaşılmış ancak aynı teknoloji hiçbir zaman bir hava aracında denenmemişti. Çin’in hispersonik hızlarda yolculuğa duyduğu arzu, Concorde’un ardından yeni hipersonik motorlu uçakların gökyüzüne yükselmesini sağlayabilir.
Kaynak: IFLS