Nature Ecology and Evolution dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, insanları zihin kontrolü altına alma özelliği bulunan kedilerin dünyaya yayılırken de bu özelliklerini kullandığı anlaşıldı.
Tamamlanması 10 yıl süren araştırmada Viking, Taş Çağı ve Antik Mısır döneminden kalan 200 kedi kalıntısı incelendi. Bilim insanları antik evcil kediler ile yaban kedilerinin kalıntılarını ayırt etmeyi başaramıyor. Dahası, antik zamanlarda kedilerin nasıl evcilleştirildiği de kesin olarak bilinmiyor. Ancak son derece kapsamlı araştırma kedilerin dünya egemenliğine giden yolda nasıl ilerledikleri hakkında birçok bilgi sundu.
İlk dalga Türkiye’den
Yaban kedilerinin Afrikalı alt türleri (Felis silvestris lybica), tarımın yeni yeni ortaya çıktığı dönemlerde modern Türkiye’nin yer aldığı topraklarda yayılmaya başladı. İnsanların yaklaşık 10,000 yıl önce tahıl depolamaya başlamasıyla, kemirgenler de bizlere katıldı. Durumu fark eden kediler, hazır yemek kaynağına erişmek için insanlara katıldı. İnsanlar da kedilerin kemirgenleri avlama yeteneğini görünce (ve şirinliklerini) onları yanlarına kabul etti.
Kedilerin evcilleştiği ilk bölgede, Anadolu olarak gösterilebilir. Bilim insanları, ilk uslu kedilerin Türkiye’den Avrupa’ya M.Ö 4,400 civarında göç etmeye başladığını düşünüyor (insanlarla beraber).
Kediler bize yakın olabilmek için kıtaları aştı
Antik Mısır’ın kedileri dünyaya yayılıyor
İkinci dalganın temsilcileri, Felis silvestris lybica olarak bilinen antik Mısır’da evcilleşen kediler. M.Ö 1500 yıllarına uzanan ve kedileri evlerdeki sandalyelerin altında gösteren çizimler, Antik Mısır’da fazlasıyla sosyal oldukları da kanıtlıyor. Mısır’ın ticaret yolları ile Afrika ve Akdeniz boyunca insanlarla gezinen kediler, M.Ö 1000’e kadar yayıldıkları alanı fazlasıyla genişletti.
Kedilerin eski dünyaya yayılımı Anadolu ve Mısır’dan başlarken, denizleri de gemilerle aştılar. Kuzey Avrupa’ya, Vikingleri le çıktıkları seferler ile ulaştıkları düşünülüyor.
Kemirgen ve böcekleri temizleme yetenekleri, kedilerin sahipleri tarafından fazlasıyla benimsenmesini sağladı. Davranışları kabul edilmelerinde önemsiz bir faktör kalırken, görünümleri insanlarla yaşamalarında avantaj sağladı.
Kedi sahibi olmak şizofren riskini artırıyor
Benekli kedi genleri Türkiye’den yayıldı
Kediler dünya işgaline hızla devam ederken, 14’üncü yüzyıl civarında Türkiye’nin batısında ‘benekli leke’ genleri çıkıverdi. Genin ortaya çıkışı, kontrollü evcilleştirmenin sonucuydu. Gen, Afrika ve Avrupa’ya yayıldı ve kedilerin şehirlerde üreyeme başladığı 19’uncu yüzyıldan itibaren ortak genetik özelliklerden biri haline geldi.
Binlerce yıldır insanlarla yaşasa da, evcil kediler dünyanın her köşesinde yaban kedileri ile üremeye devam etti. Bugün halen fizyoloji olarak birbirlerine benzemeleri ve bazı evcil kedilerin anti-sosyal olması buna bağlanıyor.
Bilim insanları, aynı araştırmanın sürecinde geçtiğimiz yıl benzer bir makale yayımlamış ve kedilerin en yaygın evcil hayvanlardan biri olması ‘denizleri aşma kabiliyetlerine’ bağlamıştı.