Dünyada en çok kullanılan soslardan olan ve belki de evinizden hiç eksik etmediğiniz ketçabın ilginç tarihini hiç merak ettiniz mi? Açıkçası ben bazen evde sürekli kullandığım gıdaların nasıl yapıldığını araştırmayı seviyorum. Bugün aklıma ketçabı araştırmak geldi ve Google’da ketçabın tarihini araştırırken birkaç ilginç bilgiye denk geldim ve bunu bizim gibi meraklı okurlarımızla paylaşmak istedim.
Domatessiz Ketçap Mı Olurmuş?
Evet, gerçekten ketçabın ilk çıkış hikayesi garip. Garip, çünkü ilk bulunduğunda kesinlikle domates kullanılmıyormuş. Bunun en önemli nedenlerinden biri de o zamanlarda domatesin zehirli olduğunun düşünülmesiymiş.
Bu nedenle de ketçabın yapımında Çinliler fermantasyona uğramış balık sosu kullanıyormuş. Bu bahsettiğimiz balık sosuna da “ge-tchup” veya “koe-cheup” diyorlarmış. Uzun süren deniz yolculuklarında bu balık sosunu taze bir şekilde depolamak kolaymış. Bu nedenle de yolculuklarında sürekli taşıdıkları için bu sosun Endonezya’ya ve Filipin’e yayılması uzun sürmemiş. O sırada o bölgelerde bulunan İngiliz tüccarlar da bu balık sosunu alıp evlerine götürüp üzerinde değişiklikler yapmışlar.
Ketçabın Altın Devri
Denildiğine göre, 18’inci yüzyıl ketçap için altın bir çağ sayılmaktadır. Bu dönemde istiridye, mantar, midye, limon, ceviz ve farklı bir sürü üründen bir sürü çeşit ketçap tarifleri ortaya çıkmış. Bütün bu ürünleri kaynatarak pekmez yoğunluğuna getirdikleri için ketçabı bozulmadan depolamak daha da kolay olmuş. Ayrıca tadı da tuzlu ve baharatlıymış.
Gerçek Ketçabın Bulunması
1812 yılında şu anda bildiğimiz domatesli ketçap yapımına başlanmış. Kısacası, günümüzde birçok kişi tarafından kullanılan bu güzel sosu bizimle buluşturduğu için Filipinli bilim insanı James Mease’ye teşekkür etmek gerekiyor.
Ketçabın bu tarifini ilk tanıttığında da “aşk elmaları” ile yapıldığını belirtmiş. Bunun nedeni ise o zamanlarda domatese bu adın verilmesi ve insanların domateslerin afrodizyak gücüne sahip olduğuna inanmasıymış.
Buraya kadar her şey güzel giderken, insanlar ketçabın çok çabuk bozulduğunu fark etmişler çünkü meyve ve sebze tarzı ürünler hemen bozuluyormuş ve o zamanlar sirke kullanmak akıllarına gelmemiş. Ta ki 1876 yılında yeni yeni gelişen Heinz markası sirkeli ketçabı tüm dünyaya tanıtana kadar.
Bu ketçabın içinde domates, sirke, kahverengi şeker, tuz ve çeşitli baharatlar varmış. Bunun pazarlaması için de cam kapları tercih etmişler çünkü müşterilere ürünün ne olduğunu açıkça göstermek istemişler.
Domates bazlı ketçap dünyada hızla yayılırken, Heinz de kendini dünyaya böylelikle tanıtmış oldu. Şimdi ise, yaklaşık olarak da 650 milyondan fazla satış ile Heinz, Amerika’da en iyi ketçap satışı yapan marka konumundadır. Bu olaylar silsilesi de ketçabnın ilginç tarihini bu şekilde oluşturmaktadır.
Ketçap Hakkında 2 İlginç Bilgi
- Doktor John Cook Bennett, 1835’li yıllarda domatesin ishal, hazımsızlık ve sarılık gibi hastalıkları tedavi edeceğini düşündüğünden dolayı, ketçabı domates hapı adı altında satışa sunmuştur. Kendisi daha ilacın kesin bir tedavi yöntemi olduğunu kanıtlayamadan ve pazarlamasını iyi bir şekilde yapamadan insanlar bu ilacın sahtesini üretmişlerdir. Bu durum, fikrin 4-5 yılda yok olmasına neden olmuştur.
- Ketçabın içinde sirke olduğundan dolayı asidik bir yapısı vardır. Bu durumda ketçabın metal parçaları parlatmaya yardımcı olmasını sağlamıştır. Eğer yaklaşık 15 dakika boyunca ketçabı parlaklığını kaybetmiş bir metal parçasında bekletirseniz, o metal parçasının parladığını görebilirsiniz.