NASA, Aralık 2018’de Bering Denizi üzerinde patlayan 173 kilotonluk meteorun ilerleyişi ve patlama sonrasında bıraktığı izi gösteren inanılmaz bir görsel yayımladı.
15 Şubat 2013 tarihinde Rusya’nın Çelyabinsk kenti üzerinde infilak eden ve 1,400 kişinin yaralanmasına neden olan meteoru hepimiz hatırlıyoruz. Her ne kadar Dünya’yı tehdit eden göktaşlarını tespit etmek konusunda uluslararası çalışmalar devam etse de, görünüyor ki halen şans eseri hayatta kalıyoruz. Aralık 2018’de Berin Denizi üzerinde patlayan 173 kilotonluk meteor bunun en son örneği. Hiroşima’ya atılan atom bombasının 10 katı enerji saçan meteoru aylar sonra fark etmemiz, dinozorlar ile aramızda halen çok da büyük bir fark olmadığını gösteriyor.
Modern bir şehre çarpması halinde geride dev bir krater bırakak meteor, 18 Aralık 2018 tarihinde yerel saat ile patladı. Bölgenin fazlasıyla izole olmasından dolayı gözlerden uzak kalan patlama, sadece askeri uydular tarafından ani bir parlama olarak tespit edildi. Ancak boyutu o denli büyüktü ki, NASA uydularının patlama anına ait verilerini değerlendirerek izini çıkarmayı başardı.
Terra uydusunun Çok-açılı SpektroRadyoMetre kamerasından elde edilen görüntü. [NASA/GSFC/LaRC/JPL-Caltech, MISR Team]
Kozmik patlamalar 3,700 yıl önce Ortadoğu’yu haritadan silmiş olabilir
Meteorun geride bıraktığı duman ve ortaya çıkardığı alevler NASA Terra ile Japon Himawari-8 uyduları tarafından yakalandı. Her iki uydu, patlamanın karanlık izi ile alev topunun geçtiği havayı süper ısıtarak oluşturduğu sarı-turuncu bulutu gözlemlemeyi başardı.
Oxford Üniversitesi’nden Dr. Simon Proud, “parlak turuncu izin neredeyse dikey olduğunu, NASA verilerinin de meteorun atmosfere çok dik bir açıyla girdiğine işaret ettiğini” ifade etti. Proud, meteorun izini ortaya çıkarmanın küresel uydu ağı sayesinde mümkün olduğuna dikkat çekti.
Kendi geliştirdiği işleme yöntemi ile Himawari-8 uydusunun verilerinden meteorun izini bulan Dr. Proud, devam eden çalışmalar ile göktaşının kesin rotasını belirlemeyi umuyor. Geliştirilen yöntem ilk olarak Çelyabinsk meteorunun rotasını tespit etmek için kullanılmıştı.
Çelyabinsk meteoru, Rus sürücülerin kaza sigortalarına delil sunmak için araçlarına yerleştirdiği kameralar sayesinde atmosfere girdikten sonra görülebilmişti. Patlamanın ardından EUMETSAT’ın Meteosat uydusu ile uzaydaki görüntüsü de ortaya çıkmıştı.
İleri teknolojiye sahip yeni uyduların güçlendirdiği gözlem ağı sayesinde, Bering Denizi meteorunun atmosferdeki ilerleyişini görebiliyoruz (en azından dinozorlardan üstün olmak için çabalıyoruz, insanlığın hakkını yemeyelim).
Şimdiki soru, birkaç şehri dümdüz edecek kapasitedeki meteorları birkaç gün önceden tespit edebilecek miyiz?