Neandertallerin el kemikleri üzerinde yapılan en son analizler, modern insanın nesli tükenen en yakın akrabasının ellerini bizlerden daha farklı kullandığını ortaya çıkardı.
Bilim insanlarının Neandertal el kemikleri üzerindeki analizleri, en az bizler kadar akıllı olan insan türünün ellerini titiz tutuşlardan (precision grip) çok kuvvetli tutuş (power grip) için kullandıklarını gösterdi. Titiz tutuşa örnek olarak kalem kullanmak, kuvvetli tutuşa örnek olarak ise bir el aletini kavramayı gösterebiliriz.
Yapılan araştırmada, Neandertal ile Homo sapiens başparmakları arasında belirgin fiziksel farklılıklar olduğu tespit edildi. Scientific Reports dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, başparmaklar arasındaki fiziksel farklılıklar iki türün (kanıtlaması kolay olmasa da) davranışlarında da farklılıklar olduğuna işaret ediyor.
Teknik olarak Neandertaller insandı ve birçok temel karakteristik özelliğimizi paylaşıyorlardı. Beyin büyüklüklerimiz arasında çok az fark olduğu gibi toplum hayatlarında oldukça gelişmiş oldukları (yaşlı ve sakatları ile ilgilenmeleri gibi) anlaşılmış, dahası Avrupa’da bilinen ilk mağara resimlerini yaptıkları anlaşılmıştı. Kısaca bugün var olsalardı modern insan toplumunda kolaylıkla yer edinebilirlerdi. Görünüm olarak, modern insana kıyasla biraz daha kısa ve kalın yapılıydılar (soğuk iklimlere daha dayanıklıydılar) ve büyük burun deliklerine sahip uzun burunlara sahiptiler. Çeneleri bizlere göre daha hassas iken, sırt kasları fazlasıyla gelişmişti. En son araştırmaya göre, Neandertallerin bizlerden daha büyük ellere sahip olduğu da anlaşıldı. Kısaca, yaşam ve çalışma biçimlerinde farklılıklar olduğunu savunan bulgular güçlendi.
Kent Üniversitesi’nden araştırmaya katılan Ameline Bardo, “Eğer bir Neandartel ile el sıkışacak olsaydınız farkı görebilirdiniz… Başparmağı nereye koyacakları konusunda bir kafa karışıklığı olabilirdi. Ayrıca, parmak savaşında hız ve hareket kabiliyeti olarak üstün gelirdik” dedi.
Pratik olarak bakıldığında, Neandertal elleri bir çekiç kullanmak gibi sıkı kavrama gerektiren işlevler için daha gelişmişti. Modern insan kuvvet tutuşu uygularken parmakları ve avcu arasında nesneyi sabitlerken başparmağını direkt kuvvet uygulamak için kullanıyor. Neandertallerin çekiçlerinde sap bulunmuyordu. Kuvveet tutuşlarını ise muhtemelen taş aletlerin saplarında veya çekiç görevi gören taşlar üzerinde kullandıkları düşünülüyor.
Buradan yola çıkarak, nesnelerin parmak ucu ile avuç içi arasında tutulduğu titiz kavramanın Neandertaller için daha zor olduğunu söylemek mümkün. Yine de titiz tutuş yapamadıklarını söylemek mümkün değil. 2018’deki bir araştırma, Neandertallerin elleri ile çalışırken titiz tutuş yapabildiklerini savunmuştu. En son araştırma ise titiz tutuşun Neandertaller için zorlayıcı olduğunu ve kuvvetli tutuşa daha yatkın çalıştıklarını öne sürüyor. Bu konunun, gelecekte arkeologlar ve antropologlar arasında bir tartışma konusu olacağını söylemek mümkün.
Bardo, arkeolojik delillere bakıldığında Neandertallerin oldukça akıllı ve el aletleri kullanmakta başarılı olduklarını anladıklarını belirtiyor. Kullandıkları birçok aletin modern insanın kullandıkları ile aynı olması bu bilgileri doğruluyor.
Kemikler Yeni Nesil Teknoloji İle Analiz Edildi
Neandertal ve modern insan kemiklerini inceleyen geçmişteki araştırmalar izole halde gerçekleştirilmiş ve kısıtlı imkanlar altında analizler yapılmıştı. Bardo ve meslektaşları ise bilgisayarda hazırlanan 3D modeller ile kemiklerin eklem hareketlerini gerçekçi bir şekilde inceleme şansı buldu.
Spesifik olarak, araştırmacılar trapezyometakarpal eklemi incelendi. Daha spesifik olarak ise başparmağın temelindeki bilek kemiği olan trapezium ile başparmaktaki ilk kemiği oluşturan ve bileğe bağlanan metacarpal hareketleri analiz edildi. Analizlerde, bu kemiklerden birinin şekil ve boyutundaki farklılığın diğerini nasıl etkilediği anlaşılmaya çalışıldı.
Analizde, beş Neandertal fosili ile beş antik modern insan fosili ve 50 yakın geçmişte yaşamış modern insan kalıntıları incelendi. Sonuçlar, Neandertallerin başparmaklarının farklı bir yapıya sahip olduğunu doğruladı (bu esnada kullanılan Neandertal örneklerinin çok fazla olmadığı not düşüldü).
Araştırma sonuçlarına göre, Neandertal başparmağının tabanındaki eklem, modern insanınkine kıyasla daha düz. Aynı zamanda temas yüzeyi daha dar. Bardo, bu kemik yapısının başparmağın açılmış pozisyonda kullanılması için daha avantaj sağladığını belirtti. Bu sayede, mızrak ve kazıma aleti gibi av aletlerini daha başarılı kullanabiliyorlardı. Öte yandan, Neandertal anatomisi et kesmek için kullanılan taş pulları kavramakta dezavantaj oluşturuyordu. Modern insanlarda eklem yüzeyleri daha kıvrımlı olduğu için parmak uçları ile başparmak arasında nesne tutmak çok daha kolaylaşıyor (titiz kavrama).
Bardo, iki tür arasındaki bu farklılığın genetik veya gelişim farklılıklarından meydana gelmiş veya farklı araç ve eşya kullanımından kaynaklanan fonksiyonel farklılıklardan da gelişmiş olabileceğini belirtti. Bulgular, modern insan ile Neandertal arasındaki farklılığın el kullanımında farklı yaşamsal faaliyetlere işaret ediyor da olabilir.
Bardo, bu hususta yeni araştırmanın tartışmaların başlangıcı olabileceğini düşünüyor.
Yaklaşık 400.000 yıl önce ortaya çıkan ve 45.000 yıl önce halen kesinleşmeyen sebeplerden yok olan Neandertaller, Denisovan insanı ile birlikte modern insanın en yakın akrabasından biri kabul ediliyor. Mağara çizimlerinin yanı sıra mücevherler yaptıkları bilinen, kuş tüyleri ile giysilerini süssleyen ve günümüzde deri işçileri tarafından kullanılan “lissoir” adlı nesnenin bir benzeri geyik kaburgalarından yapabildikleri anlaşılan Neandertallerin, bir gün hayata dönüp dönemeyecekleri tartışması da yok değil…
Kaynak: Gizmodo