SpaceX, 1 Eylül 2016’da yaşanan kazanın ardından ilk resmi görevini dün gerçekleştirdi. Iridium firmasına ait 10 telekomünikasyon uydusunu yörüngeye taşıyan Falcon 9, taşıma yükünü bıraktıktan sonra okyanusa başarıyla iniş yaptı.
Falcon 9, geçtiğimiz yıl yaşanan kazada Facebook’un küresel internet ağı projesi için kullanacağı 200 milyon dolar değerindeki uydu ile ateşleme platformunda infilak etmişti. Yapılan soruşturma sonucunda, yakıt doldurma işlemi sırasında helyum tankındaki sızıntı nedeniyle patlama gerçekleştiği belirtilmişti. Soruşturmanın ardından Federal Havacılık Dairesi’ne (FAA) rapor sunan SpaceX, yeniden roket ateşlemek için gerekli izni 6 Ocak’ta almıştı.
Sorunsuz ateşleme
Cumartesi günü yapılan ateşleme, Iridium firmasının yörüngedeki eski uydu ağını yenilemeyi amaçlıyordu. Firma, birkaç kıtaya birden telekomünikasyon hizmeti sunacak yeni uydu ağını önümüzdeki yıllarda SpaceX ile yenilemeye devam edecek.
SpaceX, sadece birkaç ay sonra gökyüzüne dönmeyi başardığı ateşlemede hiçbir sorunla karşılaşmadı. Ateşlemenin ardından Falcon 9’un ilk kademesi Atlantik’te bekleyen ‘Just Read The Instructions’ (Sadece talimatları okuyun) adlı yüzen platforma indi. Ateşlemenin 90 dakika sonrasında, 10 uydunun yörüngeye başarıyla yerleştirildiği onaylandı.
SpaceX, önümüzdeki 14 ay boyunca altı Falcon 9 ateşlemesi daha yapmayı planlıyor. Ateşlemelerde, Iridium firmasına ait 60’tan fazla uydu yörüngeye iletilecek.
Sırada NASA’y ı ikna etmek var
NASA ve özel uydu firmaları başta olmak üzere birçok firması bulunan SpaceX, geçtiğimiz gün gerçekleştirilen başarılı görev ile eski günlerine hızla geri dönmeyi başardı. NASA için Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) kargo taşımacılığı da yapan SpaceX’in bir sonraki büyük hedefi, astronotları uzay istasyonuna göndermek.
Bu aşamada SpaceX’in NASA’dan da güvenlik lisansı alması gerekiyor. Firmanın son 15 ayda yaşadığı iki kazanın ilki, Haziran 2015’te Dragon kapsülünü UUİ’ye taşıyacak Falcon 9’un havada infilak etmesiyle yaşanmıştı.
Her ne kadar özel uzay-havacılık firmalarının lideri olarak kabul edilse de, SpaceX’in çıtayı biraz daha yükselterek kaza ve risk oranını sıfıra indirmesi şart. Çünkü Boeing ile beraber gerçekleştireceği uzay taksisi görevinde uzay istasyonuna sadece kargo değil astronot da taşınacak.
NASA, Eylül’deki kaza ile gelen süreçte SpaceX’in henüz yeterli güvenlik seviyesine ulaşamadığına karar vermişti. Astronotları taşıyacak Dragon V2 uzay kapsülünün UUİ’ye kenetleceği kısımda çatlak tespit edilmesi, uzay taksisi görevinin 2018’e ertelenmesine neden olmuştu (Boeing de görevleri aynı yıla erteledi).
SpaceX, WSJ’de çıkan haberin ardından yaptığı açıklamada verilen rakamları yalanlamadı. Firmanın finans müdürü Bret Johnsen tarafından yapılan açıklamada, ‘SpaceX takviminde 70’ten fazla resmi görevin yer aldığını ve toplamda 10 milyar doların üzerine anlaşmaları temsil ettiğini’ belirtti. Johnsen, gelecekteki başarılar ile finansal büyümeye de devam edeceklerini belirtti.
Uydu ateşlemeleri para yağmuru ile sonlanıyor
Elon Musk tarafından 2002’de kurulan SpaceX’in en büyük gelir kaynağı, tabii ki uydu ateşlemeleri. Zorlu Ar-Ge yıllarının ardından 2006’da belini doğrultan firmanın halen en büyük gelir kalemi telekomünikasyon ve meteoroloji uydularının ateşlenmesi. NASA ile yapılan aynı yıl yapılan kargo taşıma anlaşmasında, SpaceX 1,6 milyar dolar almıştı.
Özel firmalar için yapılan uydu ateşlemeleri ise firma için altın yumurtlayan tavuktan farksız. Sadece Iridium firmasının 7 ateşleme için ödediği ücret 450 milyon dolar. Aslına bakılırsa, bu fiyat ABD’deki uydu sektöründeki en düşük teklif. Iridum CEO’su Matthew J. Desch, SpaceX’in ardından verilen en düşük teklifin 1,2 milyar dolar olduğunu belirtti.
SpaceX neden bu kadar düşük bir ücret belirledi? Tabii ki yeniden kullanılabilir Falcon 9 roketleri için maliyete girmeyeceği için. Eğer her bir ateşlemede Falcon 9’un başarıyla iniş yaptığını ele alırsak, maliyeti 60 milyon dolar olan bir roket tam 7,5 katı gelir sağlayacak.
SpaceX’in tahminlerine göre, uydu ateşleme sektöründeki gelirler 2025’te beş katına çıkacak. Bu yıla kadar firmanın tüm ateşlemelerinde başarılı olması halinde 30 milyar dolar gelir ve 20 milyar dolar kar elde etmesi bekleniyor.
SpaceX’in temel hizmetini birinci seviye kabul edersek, ikinci basamağı astonot taşımacılığı olarak düşünebiliriz. Üçüncü kademe ise Musk’ın Eylül 2016’da duyurduğu Gezegenlerarası Taşıma Sistemi temsil edecek. Musk’ın tanıttığı 42 motorlu dev roket, 2024’e kadar Mars’a 100 kişi taşıyabilir.
Ne diyelim, yolun açık olsun SpaceX.