Dünyanın zirvesi Everest’in giderek daha fazla dağcı çekmesi, dağdaki çöp yığınının baş edilemez hale gelmesine neden oluyor. Çöp yığınları, dünyanın doruğunu birçok hastalığın kol gezdiği bir yer haline getirdi.
Nepal, giderek ziyaretçi sayısı artan Everest Dağı’ndaki baş gösteren çöp sorununun baş edilmesi güç bir seviyeye ulaştığı uyarısında bulundu. Yapılan açıklamada Everest’in ana kampı dahil toplam beş kampında yaklaşık iki ay geçiren 700 dağcı ve rehberin geride bıraktığı kirlilik birçok hastalığa davetiye çıkarıyor. Nepalli yektkili Ang Tshering, çöplerin yanı sıra insan dışkısı ve atığının nasıl temizleneceği konusunda bir çözüm sunulmadığını belirtti.
Nepal’de Mart başında başlayan ve Mayıs sonuna kadar süren dağcılık sezonunda yurt dışından yüzlerce dağcı Everest’e akın ediyor. Artan rehber sayısı ve gelişen donanımlar, giderek daha fazla insanın zirve yapmasına olanak veriyor.
National Geographic Türkiye’nin Haziran 2013 sayısındaki veriler şu şekilde:
1990’dan bu yana Everest’e tırmanan dağcı sayısı üç kat artış göstermiş durumda. O yıl 72 kişi zirve yaparken (başarı oranı yüzde 18), 2000 yılında zirveyi gören dağcı sayısı 145’e (başarı oranı yüzde 24) yükseldi. Mayıs 2012’de ise 8850 metreye çıkan dağcı sayısı 547 olarak gerçekleşti. Başarı oranı ise yüzde 56’ya fırlamıştı.
Everest’in zirvesine en çok insanın ulaştığı tarih ise 19 Mayıs 2012. O gün 234 dağcı zorlu tırmanışı tamamlarken, dört tanesi hayatını kaybetti. Nisan 2013’te yaşanan ve 16 rehberin ölümüyle sonuçlanan çığ düşmesinin ardından, geçtiğimiz yıl dağcılık sezonu iptal edildi.
Tuvalet sıkıntısı
5300 metredeki ana kamp ile 8850 metredeki zirve arasında dağcıların konakladığı dört kamp bulunuyor. Ancak çadırlar, sıcak su ve hamur işi bulunan bu kamplarda tuvalet bulunmuyor.[quote_box_right]Kurallara uymayan dağcılara 4000 dolar para cezası kesilecek. [/quote_box_right]
Tshering, dağcıların tuvaletlerini kazdıkları çukurlara yaptıklarını ve çukurlardaki insan atıklarının yıllardır biriktiğini söyledi. Ana kamptaki tuvaletlerde biriken atıklar ise daha sonra atılıyor.
Everest’te 2008’den bu yana temizlik görevleri yürüten Dawa Steven Sherpa, bazı dağcıların yüksek irtifalarda kullanılabilen atık torbaları taşıdığını belirtti. Bu durum, sağlık sorununun dağılmasındaki nedenlerden biri.
Henüz ciddi bir plan yok
İnsanların Everest gibi en zorlu tırmanışlardan birinde tuvaletlerini tutmaları veya doğaya zarar vermeyecek şekilde yok etmeleri mümkün değil. Bu yüzden dağdaki atık sorununun çok daha iyi takip edilmesi ve temizlik programının geliştirilmesi gerekiyor.
Nepal hükümetinin hayata geçirmeyi planladığı yeni kurallar arasında, her dağcının inerken 8 kg çöpü de yanında getirmesi var. Eğer kurala uyulmazsa, 4000 dolar para cezası kesilecek.
Everest’in zirvesini 1953’ten bu yana 4 binden fazla dağcı gördü. İlk tırmanan ikili, Yeni Zelandalı Edmund Hillary ve Nepalli rehber Tenzing Norgay’di. 1921’den bu yana yapılan denemelerde yorgunluk, düşme ve çığdan dolayı en az 240 kişi hayatını kaybetti.