Güney Pasifik Okyanusu açıklarında yer alan Antarktika’ya bağlı bir adada, bugüne dek tespit edilen sekizinci lav gölü ortaya çıkarıldı.
University College London (UCL) ve British Antarctic Survey (BAS) tarafından yapılan araştırmada, Güney Sandviç Adaları’nda yer alan Saunders Adası’nda çok nadir bir lav gölü tespit eildi. Ada, Antarktika’nın Weddell Denizi’nin güney ucundan yaklaşık 1,610 kilometre kuzeyde kalıyor.
Yerleşim bulunmayan adaların 2003 ile 2018 arasında çekilen uydu görüntülerini inceleyen araştırmacılar, Saunders Adası’nda yer alan Michael Dağı’nın genelde kar ile örtülü zirvesini bu sefer çok farklı bir şekilde görmeyi başardı. Kalın bulutların ve kar örtüsünün bulunmadığı fotoğraflarda, 90 ile 215 metre çapındaki kraterin lav gölü içerdiği fark edildi.
Ölçümler, lav gölünde yer alan erimiş kayanın 989 ile 1,279 derece arasında olduğuna işaret etti. UCL’den coğrafyacı Danielle Gray, “adanın erişime çok zor bir yerde bulunduğunu ve uydu fotoğrafları olmasaydı lav gölünün keşfedilemeyeceğini” belirtti.
BAS’ta görevli jeolog Alex Burton Johnson, Saunders Adası’ndaki lav kaynayan gölün bugüne dek keşfedilen sekizinci örnek olduğunu söyledi. Burton, Livesciene’a yaptığı açıklamada, “adadaki sıcaklık değişimlerini fark ettiklerini ancak 2001 yılına ait uydu görüntülerinde lav gölünü tespit edemediklerini” söyledi. Burton, “bugüne dek adaya sadece birkaç araştırmacının gittiğini ve Michael Dağı’nın sadece eteklerinde incelendiğini, kimsenin zirveye çıkmadığını” söyledi.
Gelişen uydu görüntüleme teknolojisi sayesinde farklı dalgaboylarında çekilen fotoğraflar Michael Dağı’ndaki ‘gizli’ lav gölünü ortaya çıkardı. Her ne kadar yanardağların etraflarında patlamalar sonrası erimiş lav birikintileri ve akıntıları oluşsa da, bir süre sonra kuruyorlar. Saunders Adası’ndaki lav gölü ise varlığını koruyan en yeni lav gölü. Diğer kalıcı lav gölleri ise şunlar: Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ndeki Nyiragongo, Etiyopya’daki Erta Ale, Antarktika Ross Denizi’ndeki Erebus Dağı, Vanautu’daki Yasur Dağı, Vanautu’dai Ambrym volkanik adası, Hawaii’deki Kilauea ve Nikaragua’daki Masaya kalderası.
Lav gölü nasıl kalıcı oluyor?
Jeologlar dünya genelindeki 1,500 yanardağında derinlerden gelen lavlar kayalar içinde kururken çok az sayıdaki lav gölünün nasıl oluştuğunu anlamakta güçlük çekiyordu. Ardından, buhar, sülfür dioksit ve karbondioksit gibi volkanik gazların lavları erimiş halde tutmak için yeterli sıcaklık sunabileceği fark edildi.
Saunders Adası’ndaki lav gölünün de en azından 2003’ten bu yana kurumasına izin vermeyen volkanik gazların etikisiyle erimiş halde bulunduğu düşünülüyor. Araştırmacıların bir sonraki amacı ada üzerinde keşif uçuşları gerçekleştirerek görüntüler elde etmek. Bölgenin deniz trafiğine neredeyse kapalı olması, bir araştırma gemisinin gönderilmesi opsiyonunu ortadan kaldırıyor.