SpaceX, Blue Origin ve Orbitak ATK gibi özel uzay-havacılık firmalarının arasında yaşanan rekabet, NASA’nın gözlerini dolduran bir başarı grafiği sergiliyor. SpaceX ve Blue Origin arasında mevcut rekabetin koptuğu alan, yeniden kullanılabilir roketler. En son başarı ise Blue Origin’in Kasım 2015’te ateşledikten sonra yere indirmeyi başardığı New Shepard’a ait.
SpaceX’in Jason-3 uydusunu ateşlemesinden sadece birkaç gün sonra yapılan ikinci denemede, aynı New Shepard roketi ateşlendi ve yeniden kullanılan ilk roket unvanını kazandı.
New Shepard roketi Blue Origin’in Teksas’ın batısında yer alan test noktasından ateşlendi. Roket, 101.7 kilometre yükseklikte uzaya kapsülü bıraktı ve daha sonra hem güçlendirici motoru hem kapsül test noktasına güvenli ve başarılı bir şekilde geri döndü. Roket Karman çizgisi denilen, deniz seviyesinden 100 km yüksekte olduğu kabul edilen, dış uzayın başlangıç çizgisine, yani 100 km yükseliğe fırlatıldı.
Kapsül, 3 büyük paraşüt ve yavaşlatmak için fren roketi kullanılarak farklı bir noktaya iniş gerçekleştirdi. Fırlatma videosunda başlık “Fırlat.İndir.Tekrarla.” olarak seçilmiş. Bu basit bir fikir gibi gözükebilir, ama Blue Origin ve SpaceX gibi öncü şirketlerle şekillenen roket endüstrisi için gerçekten devrim stratejisi niteliğinde bir hareket.
SpaceX ve Blue Origin’in arasındaki tatlı rekabete değinen gelişmeler son aylarda astronomi dünyasının en görkemli fotoğraf ve videolarının da üretilmesini sağlıyor. SpaceX, 22 Aralık 2015’te gerçekleştirdiği Orbcomm görevinde yeniden kullanılabilir Falcon 9 roketini ilk kez yere indirmişti. Böylece Blue Origin’in denemesinin ardından, aynı başarıyı resmi bir görevde gerçekleştiren ilk firma oldu.
SpaceX’in 17 Ocak’ta denediği üçüncü okyanusa iniş denemesi ise yine başarısızlıkla sonuçlandı. Falcon 9’un iniş ayaklarından birinin kırılması nedeniyle roket dik inmesine rağmen devrilmişti.
.@blueorigin View of the West Texas sky this morning. #blueorigin pic.twitter.com/c4jhUQxGWw
— Patrick Brown (@phhbrown) January 22, 2016
Karşılaştırma ne kadar doğru?
Yukarıda yapılan değerlendirmeleri genel tablodan ele aldığımızda, aslında Falcon 9 ve New Shepard’ın tasarımları ve amaçları arasında büyük farklar yer aldığını görüyoruz. Öyle ki, her ikisi de uzay roketi olsa da neredeyse başarılarıyla karşılaştırılmaları pek mantıklı değil.
Sadece ‘ilkler’ alanında öne çıkan rekabet, Blue Origin’in resmi görevleri başladığında azalacak gibi görünüyor. Kısaca yeniden kullanılabilir roketlerin başarıları karşılaştırıldığında medyada gördüğümüz ‘SpaceX: 0 – Okyanus: 3’ veya ‘SpaceX: 0 – Blue Origin: 2’ gibi başlıklar sadece rakamsal bir anlam taşıyor.
Falcon 9 ile New Shepard arasındaki farkı kısaca aşağıdaki infografikten görebilirsiniz. Kendisi hemen altında yer alan videodaki bilgileri içeriyor.
Uzay turizminde ümitler artıyor
New Shepard aracı, Richard Branson’ın Virgin Galactic isimli ticari uzay yolculuğu seferleri düzenleyen şirketiyle yarışırken, uzayın alt-yörüngesine turist ve araştırmacıları taşıyacağını tekrar söyleyelim.
Mürettebat kapsül paraşütünün değiştirilmesine ve güçlendirici roketin ateşleyicilerinin düzeltilmesine ek olarak, Blue Origin ekibi fırlatma rampasına iniş ile ilgili “kayda değer” yazılım iyileştirmeleri yaptı.
Virgin Galactic’in SpaceShipTwo uzay aracı, Kasım 2014’te yaptığı kazanın ardından uzay turizminin geleceği hakkında şüpheler doğmuştu. Richard Branson, pilot kazasından meydana geldiği anlaşılan kazanın ardından yollarına kaldıkları yerden devam edeceklerini söylemişti. Blue Origin’in katkıda bulunduğu uzay turizmi çalışmaları, Branson ve ekibine de mutlaka moral kazandıracak.