Vancouver Adası’ndaki bir kireçtaşı mağarada keşfedilen küçük lembacaklı, Dünya’nın barındırdığı en ilginç canlı türlerinden birini temsil ediyor. Gizemli eklembacaklının bulunduğu mağaranın, Son Buzul Maksimum (LGM) dönemine uzanan 26,000 yıl önce kalın buz duvarlar ile kaplandığı düşünülüyor.
Dünya ile bağlantısı kesilen, izole ve tamamen karanlık mağarada keşfedilen canlıya, Vancouver Adası’ndaki mağaraları keşfetmek için yıllarını harcayan Craig Wagnell’den esinlenerek “Haplocampa wagnelli” adı verildi.
Subterranean Biology dergisinde yayımlanan araştırmada dünyaya duyurulan böcek benzeri canlı, sadece 3-6 milimetre uzunluğa sahip. Nerdeyse hiç pigment içermeyen küçük canlı etrafında olup bitenleri anlamasını sağlayan beş reseptöre sahip. Nihayetinde, tamamen ışıktan arınmış bir mağarada binlerce yıl boyunca hayatta kalacak şekilde evrim geçirmiş küçük, bembeyaz bir eklembacaklı keşfetmiş bulunuyoruz.
Asya’dan mı göç etti?
Son Buzul Maksimum, “Son Buzul Çağı”nın en güçlü olduğu ve Kuzey Amerika, Kuzey Avrupa ve Asya’nın büyük kısmının dev buz örtüleriyle kaplı olduğu dönemini temsil ediyor. Bu durumda, küçük eklembacaklı için iki durumdan bahsedebiliriz:
İlk olarak, Haplocampa wagnelli Asya’daki türlerden farklılaşarak buzların eridiği Buz Çağı’nın sonrasında Vancouver Adası’na göç etmiş olabilir. İkinci olasılık, küçük canlının Buz Çağı’ndan bu yana mağarada hapsolduğu.
İlk olasılığın daha yüksek olduğu ve Haplocampa wagnelli’nin buzların erimesinin ardından bugün yaşadığı mağaranın derinliklerine çekildiği düşünülüyor. Sebebi, türün Sibirya’daki Metriocampa ve Japonya adaları ile Kore Yarımadası’da bulunan Pacificampa türleri ile olan benzerliği. Ayrıca, Japonya ve Kuzey Amerika’da iki akraba tür daha olduğu biliniyor.
“İnanması kolay değil”
Bilim insanları, küçük canlının bir şekilde 20,000 yıl önce Asya ve Amerika’yı bağlayan buzul Bering Köprüsü üzerinden geçerek Vancouver Adası’na gelmiş olabileceğini düşünüyor. Doğal buzul köprünün 11,000 yıl önce yükselen sular ile çevrildiği düşünüldüğünde, H. wagnelli’nin yüzyıllardır buzla kaplı bir mağarada yaşamış olabileceği düşüncesi güçleniyor. Alcala Üniversitesi’nden Alberto Sendra, “Dört tür Asya’nın doğusu ile Kuzey Amerika’da bulunuyor. Yani Bering Boğazı ile Pasifik Okyanusu’nun kuzeyinde iki tarafa yayılmış olabilirler” ifadesini kullandı.
Sendra, H. wagnelli’nin bulunduğu kuzey enleminde bilinen en derinlerde yaşayan canlı olduğunu ve benzer türlerin “buzul dönemde hayatta kalabildiğine” ait izler sunduğunu ifade etti.
Alcala Üniversitesi’nden Alberto Mocholi ise Buz Çağı’ndan bu yana hayatta kalmayı başaran Haplocampa wagnelli’ye ait hipotezlerin inanması güç ama bir o kadar da ilginç olduğunu belirtti:
“Çatal kuyruklugillere ait bir türün çok uzun olmayan bir zaman önce buzla örtülü bir mağarada hayatta kaldığı düşüncesi akla yatkın gelebilir. Ancak bu medya için olmasa da bir bilimsel makalede öne sürmek için çok cesaret isteyen bir fikir.”