Avusturya’nın Mödling kentinde yaşayan Gerrit Kernbauer ve İrlanda’nın Swords kentinde yaşayan John McKeon, oldukça nadir ve bir o kadar da etkileyici bir gözleme imza attı. İkili, 17 Mart gecesi dev bir göktaşının Jüpiter’e çarptığı anı yakaladı.
Detaylara gelmeden önce Jüpiter hakkında kısa bir bilgi notu düşelim. Gaz devi, insanlığın bugünleri görmesinde en büyük rol oynayan Güneş Sistemi üyelerinden biri. Dev cüssesiyle Dünya’ya kalkan olan Jüpiter, yerden ve yörüngeden tespit edilen ve edilmeyen sayısız göktaşına hedef oluyor. Bu sayede, birçoğu insanlığı yok edebilecek tehlikeyi bizim için göğüs gererek engelliyor.
Kernbauer, yukarıda bahsettiğimiz sebepten değil ancak muhtemelen Dünya’dan gözlemlenebilen en büyük gök cismi olduğu için Jüpiter’i izlediği esnada bir göktaşı yakaladı. Slate’de yer alan bilgiye göre, nesnelerin yüksek çözünürlüklü fotoğraflarının elde edilmesini sağlayan binlerce kare çekim yapmak için 20 cm teleskop kullanıyordu. Bu tekniğin özelliği, atmosferin görüntüyü bozan etkilerini aradan çıkarması.
17 Mart gecesi, TSİ 03.18.33’te bir göktaşının Jüpiter’e çarptığı anı görüntüledi. Henüz bir asteroid mi yoksa kuyrukluyıldız mı olduğu bilinmeyen gök cismi, net bir şekilde görülebilecek bir çarpışmaya neden oldu. Aynı saniyelerde, binlerce kilometre ötedeki McKeon’da 28 cm teleskobuyla aynı görüntüleri yakaladı.
Kernbauer’in videosu şu ana kadar 2,5 milyon’a yakın izlendi.
Bize çarpsaydı…
Görüntülerde ortaya çıkan parlama, çarpışmanın şiddeti hakkında net bir ipucu veriyor. Jüpiter’in olağanüstü çekim gücü de ele alındığında, on binlerce kilometre hızla çarpan gök taşının onlarca metre genişliğinde olduğu tahmin ediliyor.
Kernbauer ve McKeon’un elde ettiği görüntüler, her aklınıza geldiğinde Jüpiter’e minnettar olmamız gerektiğini hatırlatacak. 15 Şubat 2013’te Çelyabinsk üzerinde patlayan meteor, 19 metre genişliğindeydi ve 500,000 ton TNT gücünde enerji ortaya çıkardı.
![Jüpiter'de 2010 yılında yaşanan patlama anı. [Anthony Wesley]](https://www.dijitalx.com/wp-content/uploads/2016/03/jupiter2010_impact.jpg)
‘Küçük bir asteroit olma ihtimali yüksek’
Jüpiter’e çarpan göktaşı hHer ne kadar Çelyabinsk’i yanında cüce bıracakak izlenimi veriyor olsa da, NASA Dünya’ya Yakın Nesneler Çalışmaları Merkezi’nden Paul Chodas’a göre ‘neredeyse bir fark yok.’
Herkes gibi NASA olarak videoyu internette gezinirken fark ettilerini belirten Chodas, Vox’a yaptığı açıklamada ‘Jüpiter yüzeyinde büyük bir çarpışmada olacağı gibi izler oluşmadığını, bu nedenle asteoridin Çelyabink’e düşen meteor büyüklüğünde olabileceğini’ söyledi.
Çarpışmanın bir asteroid tarafından gerçekleştiğini savunan Chodas, “Bu ölçüdeki asteroidleri görme imkanına sahip değiliz. Bunun için çok silik kalıyorlar… Videolar bu tür gök cisimlerinin Güneş Sistemi’ndeki sayısını tahmin etmek için farklı bir yol sunuyor” ifadesini kullandı.
Dünya ve Jüpiter, yörünge hareketleri esnasında birbirlerine en yakın oldukları noktada aralarındaki mesafe 588 milyon kilometre.
Chodas ve meslektaşları, amatör astronomların sağladığı videolar sayesinde Jüpiter’e çarpan göktaşı gibi NEO kategorisine giren cisimleri daha iyi inceleyebilecek. Chodas, tek bir çarpışmanın geçerli modellerin değişmesini sağlayacak kadar etkili olmadığını da not düşüyor.
4K kalitesinde Jüpiter:
Çarpışmalar Jüpiter için rutin bir olay
Jüpiter’in geçmişte kayıtlara geçen birçok benzer çarpışması mevcut. En akılda kalanı, 1994 yılında Jüpiter’in yörüngesinde hareket ettiği süre boyunca parçalar halinde çarpan Shoemaker-Levy 9 kuyrukluyıldızı olmuştu. Hubble, 2009 yılında büyük bir patlama yakalamış, 2010 Haziran ve Ağustos’ta ise art arda iki patlama tespit edilmişti. Bir sonraki ise Eylül 2012’de görüldü.
İki amatör gözlemcinin yakaladığı çarpışma 1994’ten bu yana yaşanan en büyük çarpışma olarak kabul ediliyor. Yer ve uzay teleskoplarının görmediği çarpışmanın tesadüfen yakalanması ise neleri göremediğimizi vurgular gibi.