Ay’da kalıcı koloniler kurulması planının ilk basamağını temsil eden Gateway’in yörüngesi, düz bir çizgi üzerinde ilerleyen halkaya benzeyecek.
Ay ile Dünya arasında kargo ve astronot taşımacılığı için son derece kritik bir öneme sahip olacak Gateway uzay istasyonunun yörüngesi belirlendi. ESA tarafından yapılan açıklamada, aylar süren değerlendirmelerin ardından “near-rectilinear halo orbit” (NRHA) üzerinde karar kılındığı ifade edildi. Gateway, Ay yüzeyine oldukça yakın bir çizgi etrafında hareket edecek ve böylece bir haleyi andıracak. ESA böylece NASA’nın yanı sıra Kanada Uzay Ajansı (CSA), Roscosmos ve Japonya Uzay Ajansı’nın da (JAXA) yer aldığı görevlerde ulaşım ve taşımacılığı en pratik hale getirmek istiyor.
2020’li yılların ortasında tamamlanması planlanan Gateway, NASA’nın 2024’te hayata geçecek Artemis programı başta olmak üzere Ay’ın koloni haline getirilmesi için en kritik rolü oynayacak. Gateway, astronotların kısa süreli kalacağı bir istasyon, bilim laboratuvarı, malzeme ve yakıt deposu, iletişim kontrol merkezi ve astronot ile kargo iletim noktası görevlerini üstlenecek. 2030’lu yıllarda ise Mars’a düzenlenecek yolculuklar için kullanılabileceği düşünülüyor.
Gateway, Ay yüzeyine olabildiğince yakın olması gerektiği gibi Dünya’dan da çok uzak kalmamalı. NRHA yörüngesi kapsamında, Gateway’in eliptik yörüngesinde Ay’a en çok yaklaştığı mesafe 3,000, en uzak mesafesi ise 70,000 kilometre olacak. Gateway’in yörüngesi, Ay ve Dünya arasındaki çekim kuvveti ile neredeyse sabit konumun sağlandığı bir noktada olacak (Langrange noktaları gibi). Böylece istasyon zamanla kendiliğinden Ay’dan uzaklaşacak ve belli zamanlardaki manevralar ile yörünge hareketini düzenleyecek.
Dünya’dan yolculuk 5 gün sürecek
Gateway’in Ay yörüngesindeki bir turu 7 gün sürecek. Bu süre NASA için harika çünkü Artemis programı kapsamında astronotların Ay yüzeyinde 7 gün kalması planlanıyor. Apollo insanlı görevlerinde ise bu süre 3 gündü. Gateway, yörünge uzunluğu sayesinde maruz kalacağı gölgeleri de minimuma indirecek. Güneş enerjisiyle çalışacak Ay istasyonu böylece Güneş’ten maksimum fayda sağlayacak.
Dünya’dan gönderilecek astronotların Gateway’e ulaşması beş gün sürecek. Apollo görevlerine kıyasla 2 gün daha uzun olsa da, hale şeklindeki yörünge bolca enerji tasarrufu sağlayacak. Uzay araçları çok daha basit manevralar ile malzeme, yedek parça ve yakıt taşıyabilecek.
NASA ve ESA Operasyon Merkezi’nden Florian Renk, “İnsanlı uzay uçuşlarında tek bir uzay aracı yoktur. Tersine uzayda parçaları tek tek yerleştiririz. Yakın zamanda bunu Ay yüzeyinde de yapacağız” ifadesini kullandı.
NASA, Gateway’in inşasında özel-uzay havacılık firmalarının desteğini alacağı gibi kendi derin uzay roketi Space Launch System’i (SLS) de kullanacak. Ars Technica haberine göre dev roketin 2020 ile 2021 arasında ilk görevini yapması bekleniyor.
Ars Technica haberinde SLS projesinin politik çıkarlar ile yönlendirildiği ve Ay yörünge projelerinin çok daha erken başlayabileceğinin altı çiziliyor. NASA’nın Artemis öncesindeki Ay’a geri dönüş programı Constellation’ın iptal edilmesine kadar uzanan politik çıkarlar, insanlığın Ay ve Mars hedefini şimdiden en az 10 yıl geciktirmiş durumda.