İkinci Dünya Savaşı’nın ardından ABD ve Sovyet Rusya’nın nükleer bomba denemeleri ile körükledikleri Soğuk Savaş’ın en büyük felaketlerinden birine ait görüntüler on yıllar sonra belirdi. ABD’li yetkililer tarafından gizliliklerinin kalkmasının ardından kamuya sunulmaya başlayan nükleer denemelerden belki de en korkutucusu, Opeation Castle kapsamında gerçekleştirilen Bravo.
1 Mart 1954 tarihinde Bikini Resiflerinde gerçekleştirilen deneme, bombayı hazırlayanların yanlış hesaplamaları nedeniyle olması gerekenden çok daha büyük bir faciaya dönüştü. Mühendisler patlamanın 6 megaton olmasını planlıyordu. Ancak yaşanan patlamanın ardından gözlemcilerin “Batı ufkunda ikinci bir güneş belirdiğini söylemesinin” ardından bir şeylerin fazlasıyla ters olduğu anlaşıldı. Bomba, hesaplanandan tam 250 kat daha büyük bir enerji ortaya çıkarmıştı. 15 megatonluk patlama o kadar güçlü ve sıcak bir şok dalgası yaydı ki, üzerinde patladığı ada ile etrafındaki birkaç tanesini darmadağın etti.
Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan bombalardan 1,000 kat daha şiddetli olan Bravo’nun oluşturduğu alev topu 7.2 kilometre çapındaydı. Ardından iki kilometre genişliğinde ve 70 metre derinliğinde bir krater bıraktı. Ortaya çıkan mantar görünümlü bulut, saniyede 1000 metre yükselerek 14 kilometre uzunluğa erişti. ABD’liler gözlemci gemilerindeki personelden civardaki adalarda yaşayanlara kadar birçok insanın hastalanmasına ve ileride ölümlere yol açan patlamanın şaşkınlığı uzun süre üzerlerinden atamadılar. Patlamanın şiddetini ölçmesi için kurulan donanımın yok olması, nasıl bir hata yaptıklarını anlamalarını zorlaştırdı. Ortaya çıkan hasar sayesinde, nasıl bir hata yapıldığı daha sonra anlaşıldı.
Gizliliği kaldırılan 64 nükleer deneme videosu daha YouTube’a yüklendi
Dört bir yana yayıldı
Pasifik Okyanusu’ndaki ekosistemi on yıllarca olumsuz etkileyen Bravo, patlatıldığı noktadan tam 18,000 kilometrekarelik bir alana yayıldı. Radyasyon, Avustralya’dan Hindistan’a ve Japonya’ya kadar birçok ülkede tespit edildi. Rongelap ve Utirik adaları boşaltıldı ve yüzlerce insan tedavi altına alındı. Patlamadan etkilenen Japon balıkçı gemisi Daigo Fukuryu’nun bir mürettebatı öldü. Bravo testi Japonya’nın nükleer silahlara karşı duruşunu güçlendirdi. Hatta, radyasyona maruz kalan gemi 1954 tarihli Godzilla filminin ilham kaynağı oldu.
Dört nükleer patlamanın HD videosu
Yazar L. Douglas Keeney, “5 Minutes: General Curtis LeMay and the Countdown to Nuclear Annihilation” adlı kitabında Bravo testi için şu ifadeleri kullandı:
“Birkaç saniye içinde denizciler tarif edilmesi mümkün olmayan bir sorun olduğunu fark etti… İkinci Dünya Savaşı’nda görev almış kıdemli askerler dizlerine sarılıp dua etmeye başladı.”
Bravo, ABD’nin Pasifik’te gerçekleştirdiği ne ilk ne de son nükleer deneme oldu. Bravo’nun ardından küresel kamuoyu ayaklansa ve binlerce kişiye tazminat ödenmesine rağmen atmosfer denemeleri 1958’e kadar devam etti. Sonuç olarak Pasifik’te 360,000 kilometrekarelik bir alan dümdüz oldu.
Nükleer patlamada hayatta kalabilmek için saklanmanız gereken yerler