NASA, kısa bir süre önce Mars’ta yaşamın temel yapı taşları olan organik moleküllerin keşfedildiğini doğrulamıştı. Curiosity keşif aracı tarafından ilk olarak 2014’te yapılan tespit, beklendiği Kızıl Gezegen’in bir zamanlar yaşama olanak sunduğu düşüncesini daha da güçlendirdi.
Curiosity’nin Mars kumunu yutmaya başlamasından önceki yıllarda, gökbilimciler Kızıl Gezegen’deki organik molekül varlığı konusunda oldukça şüpheliydi. Sebebi, Mars’ın sıkça karbon zengini meteoritlerin hedefi olmasıydı. New Scientist ise Mars’ta ilk organik molekül izlerinin 1976’da, Viking keşif araçları tarafından bulunduğunu öne sürdü.
Konu hakkında açıklamada bulunan NASA Ames Araştırma Merkezi’nden Chris McKay’e göre, o dönem bilim insanları Viking bulgularını nasıl değerlendirecekleri konusunda kararsızdı. Gezegen bilimcisi McKay, “Bulgular tamamen beklenmedik olduğu gibi o güne dek bildiklerimizle uyumsuzdu” ifadesini kullandı.
Mars bir zamanlar Dünya’nın minyatür kopyasıydı
Bulmacanın parçalarını Curiosity tamamladı
Bu konudaki tartışmaları alevlendiren gelişme, Phoenix keşif aracının 2008 yılında Mars’ta perklorat bulması oldu. Havai fişek yapımında kullanılan bir tuz olan perklorat, yüksek ısılarda patlayıcı hale geliyor. Mars yüzeyinin çok sıcak olmadığını, hatta geceleri -100 derecenin altına indiğini biliyoruz. Haliyle Viking araçları sahip oldukları gaz kromatograf kütle spektrometresi (GCMS) ile organik molekül aramak için Mars toprağını ısıtmak zorundaydı. Mars toprağında bulunan perklorattan dolayı, bu süreç esnasında bulunan organik mokeküller yanarak yok olmuş olabilir.
Bu senaryo, Kızıl Gezegen’de perklorat keşfi yapılmasının ardından akıllara geldi. Ancak Viking araçlarının organik moleküller bulduğuna ve yanlışlıkla yok ettiğine dair kesin bir yargıda bulunmak mümkün değil.
Sıra Curiosity’nin elde ettiği bulgulardaydı. Viking senaryosunu tekrar güçlendiren hadise de Curiosity’nin klorobenzen keşfetmesi oldu. Bu molekül, karbon molekülleri perklorat ile yandığı zaman ortaya çıkıyor. New Scientist’e açıklamada bulunan bilim insanlarına göre, klorobenzen Viking’ler tarafından toplanan numuneler yandığında oluşmuş olabilir.
Mars yolculuğunda ölüme neden olabilecek 7 neden
“Şüphe yok”
Mars’ta 40 yıldan uzun bir süre önce organik molekül bulunmuş olabileceği ihtimalini araştırmak için Fransa LATMOS araştırma merkezinden Melissa Guzman, McKay ve birçok diğer bilim insanı bir araya geldi. Geophysical Research: Planets dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, Viking’lerin aslında klorobenzen tespiti yaptığı da ortaya çıkarıldı. Molekülün, topraktan alınan numunelerin yanması ile oluştuğu akla gelen ilk açıklama.
On yıllar sonra ortaya çıkan bulgulara rağmen bulmaca halen tamamlanmış değil. Hatta, araştırmada yer alan bilim insanları bile ikiye bölünmüş durumda. Bazıları, molekülün Viking araçlarına NASA tesislerinde bulaşmış olabileceğini düşünüyor. Diğerleri ise araştırmanın gözden kaçan çok önemli bir keşfi doğruladığına inanıyor.
NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi astrobiyolog olan Danel Glavin (araştırmada yer almadı), “araştırma makalesinin şüpheyi ortadan kaldırdığını” belirtti.
Bu noktadan sonra aklımıza şu soru geliyor: Curiosity’den 36 yıl önce Mars’a gönderilen Viking uzay araçlarının yaptığı çığır açacak bir keşif fark edilmedi ise bugüne dek başka neler gözden kaçtı?
Mars’ın halen çözülemeyen 7 büyük sırrı