SpaceX’in geçmişte iki resmi görevde kullandığı bir Falcon 9 roketi, dün Cape Canaveral Hava Kuvvetleri Üssü’nden yapılan ateşlemede iki taşıma yükünü başarıyla yörüngeye taşıdı. Roket, ateşlemenin ardından toplamda üçüncü kez Dünya’ya döndü ve Atlantik Okyanusu’nda bekleyen “Of Course I Still Love You” adlı otonom yüzen platforma iniş yaptı. Ateşleme, 22 Şubat sabahı TSİ 04:45’te gerçekleşti.
İsrail, Beresheer ismini taşıyan (İbranice “başlangıçta” anlamına geliyor) kondu ile uzay keşfi alanında bugüne dek en büyük adımı attı. SpaceIL firması tarafından 2011’de geliştirilmeye başlanan uzay aracı, Google’ın kazanan firma için 30 milyon dolar ödül vaat ettiği Lunar XPrize yarışmasına katılmıştı. Hiçbir katılımcının bitiş tarihinden önce Ay’a uzay aracı göndermeyi başaramadığı yarışmanın ardından, SpaceIL nihai amaçlarına ulaşmak için çalışmaya devam edeceklerini açıklamıştı.
SpaceIL’in Beresheet’i Ay’a başarıyla indirmesi halinde İsrail Dünya’nın uydusuna uzay aracı indirmeyi başarmış dördüncü ülke olacak.
Ay keşfi giderek hızlanıyor
Falcon 9 ile yörüngeye bırakılan Beresheet’in Ay’a olan yolculuğu yedi hafta sürecek. Bu süre içinde uzay aracı Dünya’nın etrafında birkaç kez turlayarak gezegenimizin çekim kuvvetinden yararlanacak ve kendini sapandan fırlamış gibi Ay’a fırlatacak.
Beresheet’in yedi haftanın sonunda Ay’a inmeyi başarması halinde İsrail “uzay keşfinin süper güçleri” ABD, Rusya ve Çin’in ardından bu başarıyı elde eden dördüncü ülke olacak. Ay’a yapılan ilk yumuşak inişi 1966 yılında Sovyet Rusya’nın Luna 9 uzay aracı olmuştu. NASA’nın Surveyor 1 uzay aracı bir yıl sonra Ay’a inmiş, Çin ise 2013’te Chang’e 3 kondusu ile aynı başarıyı elde etmişti. Çin’in Chang’e 4 kondusu bu yıl başında Ay’ın karanlık yüzüne inmeyi başaran ilk kondu olduğu gibi, taşıdığı Yutu-2 keşif robotu ile gözlemlerine devam ediyor.
Beresheet için seçilen iniş noktası “Sessizlik Denizi” anlamına gelen Mare Serenitatis bölgesine inecek. SpaceIL programının başında yer alan Yigal Harel’in verdiği bilgiye göre, Beresheet Ay yüzeyinde sadece iki gün gözlem yapacak. Bataryası tükenmeden önce Ay’ın manyetik alanlarını inceleyecek, fotoğraflar çekecek ve selfie gönderecek.
Buradan anlaşıldığı üzere Beresheet Lunar XPrize yarışmasının şartlarına uyacak şekilde tasarlanmış. Yarışma, kısa süreli görev esnasında Ay yüzeyinden net fotoğraf gönderebilmeyi şart tutuyordu. Yine de iki günün sonrasında Beresheet üzerinde lazer geri yansıtıcı ile NASA Derin Uzay Ağı (DSN) ile temas kurmaya devam edecek. NASA ile yapılan anlaşma kapsamında eklenen cihaz, enerji ihtiyacı duymadan yer ile bağlantı kurabiliyor.
Güneş kütüphanesi projesinin bayrağını taşıyor
Beresheet, bataryasının tükenmesinin ardından geride bırakmak için ikinci bir taşıma yükü de bulunduruyor. Uzay aracının taşıdığı zaman kapsülü, içinde dijital belgeler ve İsrail’e ait tarihi bilgiler sunan eşyalar saklıyor. Bunlar arasında İbranice İncil, İbranice parçalar, İsrailli çocuklar tarafından yapılan sanat çalışmaları ve ülkenin ilk ve tek astronotu Ilan Ramon’un fotoğrafı yer alıyor.
Zaman kapsülünün taşdığı en ilginç eşyalardan biri de içinde “anormal” boyutta veri saklayan “Arch Lunar Library.” Arch Mission Foundation tarafından hayata geçirilen “kozmik kütüphaneler” projesinin ilk adımı, 6 Şubat 2018’de ateşlenen Falcon Heavy ile uzaya gönderilen “Güneş kütüphanesi” olmuştu. Dünyanın dört bir yanından toplanan milyonlarca sayfalık veri, her biri 5 sent madeni para büyüklüğünde olan lazer ile işlenmiş disklerde yer alıyor.
SpaceIL kurucu ortağı Yonatan Winetraub, “Arch Lunar Library, günümüzün bakış açısını içeren en kapsamlı veri bankası olarak Ay’da saklanacak ve yeni kuşaklara 2019’un neye benzediği hakkında bilgi verecek” dedi.
Bir roket, üç görev
SpaceIL’in neden kendine özel bir roket ile ateşlenmediği sorusunun cevabı ise çok net: Firmanın bütçesi buna yeterli değildi. Nihayetinde, SpaceX Beresheet kondusunu ve Nusantara Satu uydusunu tek roketle göndermeye karar verdi. Winetraub, “Bu Uber tarzı uzay keşfi” diyor.
PSN-6 olarak da adlandırılan Nusantara Satu, California merkezli uzay-havacılık firması SSL tarafından inşa edildi. Uydu, Endonezya’daki internet bağlantısını güçlendirmek için kullanılacak.
Bu sabah gerçekleştirilen çifte görevin kahramanı olan Falcon 9, ilk kez 25 Temmuz 2018 tarihinde yörüngeye 10 Iridum uydusu ateşlemek için kullanılmıştı. 11 hafta sonra, Arjantin’in SAOCOM-1A gözlem uydusunu ateşlemişti. Falcon 9, ilk ateşlemede Pasifik Okyanusu’na, ikinci ateşlemede ise California’daki Vanderberg Hava Kuvvetleri Üssü’ne iniş yapmıştı.
Elon Musk, roketin iniş esnasında bugüne dek görülen en yüksek ısıya ulaştığını ve ateşleyicilerinde fazladan parlama görüldüğünü belirtti:
En son görev ile SpaceX’in üç resmi görev tamamlayan Falcon 9 roketleri ikiye ulaştı. Bir Falcon 9 ateşlemesinin yaklaşık 60 milyon dolara mal olduğunu düşündüğünüzde, firmanın yaptığı tasarrufu siz düşünün.