ABD Ulusal Güvenlik Dairesi’nin (NSA) küresel casusluk programını ortaya çıkaran eski ajan Edward Snowden, yaptıklarından pişman olmadığını söyledi. Snowden, tersine ‘eğer bir şeyleri değiştirebilme fırsatım olsaydı daha erken hareket ederdim’ ifadesini kullandı.
Reddit’in AMA (Ask Me Anything) seansının en son konuğu olan eski ajan Edward Snowden, Reddit’cilerin kendisine yönelttiği soruları yanıtladı. Belli aralıklarla dünya halkının gözlerini açık tutmak için video konferanslar gerçekleştiren Snowden, Rusya’daki hayatından Putin’e kadar birçok konu hakkında düşüncelerini paylaştı.
Snowden’ın Haziran 2013’te belgeleri sızdırmak için ilk anlaştığı gazeteciler olan Laura Poitras ve Glenn Greenwald, eski ajana AMA seansında eşlik etti. Kaspersky’nin ortaya çıkardığı NSA hacker timi ‘Equation Group‘ ve en çok indirilen torrent’lar arasında yer alan ‘Citizenfour’ belgeseliyle yeniden gündeme oturmayı başaran Snowden, ‘tek pişmanlığının daha erken hareket etmemek olduğunu’ belirtti.
Yaptıklarından son derece emin olan Snowden, geçtiğimiz yıl Washington Post’a verdiği röportajda ‘görevin çoktan tamamlandığını’ belirtmişti. Kişisel tatmin açısından fazlasıyla doyduğunu belirten Snowden, artık gündemden düşmemeyi başararak insanların gözlerini açık tutmaya yarayan sızıntı ve konuşmalarına devam ediyor.
Snowden, Reddit açık oturumundan önce internet aktivisti ve milyarder Kim Dotcom ile bir video konferansa katılmıştı. Dotcom’un çıkış yasağı bulunduğu Yeni Zelanda hakkında suçlamalar yapan Snowden, devletin kendi halkı üzerinde casusluk yaptığını söylemişti.
‘En büyük değişim uyanıklığın artması oldu’
Kendisine ‘bir şeyleri farklı yapabilme şansı olsaydı bu ne olurdu’ sorusu yöneltilen Snowden, “Daha erken öne çıkardım… Eğer daha erken sızdırmaya başlasaydım, casusluk programları bu kadar güçlenmez ve onları kullananlar ellerine geçen güçleri bu denli kullanamazdı… Devlete yeni bir güç ve otorite verdiğiniz zaman, devletin bunları geri alması bir o kadar zor olur. Bir program veya güç ne kadar hafif gösterilse gösterilsin, para ve itibar yatırılmaya başlandıktan sonra bunları telafi etmek o kadar zordur” ifadesini kullanarak, “Bunların kendi ülkenizde olmasına izin vermeyin” dedi.
Snowden’ın sözünü ettiği güç ve yetkilerden birine, ABD Vatanseverlik Yasası’nın 215’inci Bölümü örnek gösterilebilir. Yasa, ABD içinde yapılan tüm arama kayıtlarına müdahele edilme izni veriyor. Russia Today’de yer alan bilgiye göre, ABD devletinin kendi araştırması maddenin 11 Eylül’den sonraki 10 yıllık süreçte bir teröristin bile yakalanmasına yardımcı olmadığını gösterdi.
“en çok İhtİyacı olan ülkeler muhbİrlerden mahrum kalıyor”
Bir Reddit üyesi, Snowden’e gerçekleştirdiği sızıntıların ardından çok fazla şeyin değişmemesinin iç karartıcı olup olmadığını sordu. Snowden ve kendisine eşlik eden gazeteciler bu görüşü reddetti.
Snowden, “En büyü değişim bilinçliliğin artması oldu… Eğer 2013’ten önce NSA’in ABD’deki tüm telefon görüşmelerini kayıt altına aldığını veya GCHQ’nun (İngiliz hükümetine bağlı Dijital İletişim ve İstihbarat Kurumu) avukatları ve gazetecileri takip ettiğini söyleseydiniz, herkes size komplo teorisyeni gözüyle bakardı… Bu günler sona erdi. Ortaya çıkanlar bizim spekülasyonları sona erdirerek bir şeyler inşa etmemiz gerektiğini gösterdi. Bu anlayış, interneti düzeltmemiz gerektiği esasının temelinde yer alıyor. Bizler yangınları söndürmesi gereken nesil olarak belirdik” dedi.
‘Rus yetkililer hayatımı kontrol etmiyor’
Reddit’ciler, NSA’in casusluk faaliyetlerinin 2016’da yapılacak ABD başkanlık seçimlerinde nasıl bir etkisi olacağını sordu. Snowden, toplumsal eylem ve örgütlenmenin önemli olduğunu ancak devletlerin insanlardan kesintisiz baskı altında kalmadıkları sürece reformlara başvurmayacağını söyledi.
31 yaşındaki Snowden, “Her günün sonunda yasaların bizi korumadığını hatırlarsak kendimize iyilik yapmış oluruz. Asıl bizler yasaları koruyoruz. Bu durum ahlak değerlerimizle çeliştiğinde ise yasayı adil bir şekilde dengeleyecek haklara ve sorumluluğa sahibiz” ifadesini kullandı.
Rus devletinin kendisini yönlendirdiği iddialarını reddeden Snowden, “Tabii ki böyle bir şey yok… Eğer Ruslar için bir casus olsaydım, neden havalanında bir ay hapsoldum? Casus olsaydım askeri törenle karşılanır ve medal alırdım… Gerçek şu ki, havaalanında gerçekten uzun bir vakit geçirdim ve top da oynayamıyordum. Kimse de benimle ne yapması gerektiğini bilmiyordu. Rus istihbaratıyla işbirliği yapmayı reddettim ve bu durum değişmiş değil”
Snowden, Haziran 2013’te Hong Kong’da belgeleri sızdırmaya başlamış, Temmuz ayında Moskova’nın Şeremetyevo Havaalanı’na inerek gerekli izinleri almadan önce transit yolcu bölümünde bir ay kalmıştı.
Hayatının nasıl geçtiği sorusu üzerine ‘Mosokova’nın Avrupa’daki en büyük şehir olduğunu’ belirten Snowden, “Birçok insan bunu unutuyor. Tokyo’nun ardından Moskova yaşadığım en büyük yer. Evde olmayı tercih ederdim ama burası birçok büyük şehirden farksız bir yer” ifadesini kullandı.
Putin ne kadar masum?
Snowden’a yönlendirilen sorulardan bir tanesi, kendisine sığınma hakkı veren Putin’in tüm bu casusluk şatafatında masum olup olmadığı yönündeydi.
Snowden, ‘Putin’in kendi halkı üzerinde casusluk yapmadığını onaylayan bir bilgi olmadığını ve bu durumun dünya genelindeki sorunun kendisine işaret ettiğini’ söyledi. Snowden, “Sadece tek bir ülkede reformlar yapıp, ellerimizi silip günü kurtardığımızı söyleyemeyiz… Haklarımızın sadece bir yerlerdeki kağıtlar üzerinde yazan harflerle korunmadığını garanti etmeliyiz. Aksi takdirde bu güvenceler bir dakika içinde buharlaşır ve iletişim sınır ötesine çıkmaya başlar. Küresel dijital alemde insan haklarını korumanın yolu, politikalar ve prosedürler uygulamak yerine sistemler ve standartlar inşa etmekten geçiyor” dedi.
Yeni Snowden’lar nasıl ortaya çıkabilir?
Reddit’cilerden gelen soruların bir tanesi, ‘insanlar hayatlarını riske atarken diğerleri bildiklerini nasıl anlatabilir’ şeklindeydi.
Snowden, bu aşamada muhbirleri koruyan yasaların çıkarılması ve politik suçlara karşı insanların kendisini savunabilmesi gerektiğini söyledi. ABD’de gizli bilgileri sızdıran kişilerin jüri karşısına çıkma hakkının bile bulunmadığını söyleyen Snowden, kaynaklar ve gazeteciler arasında iletişimi koruyacak teknik ve yasal altyapının da oluşturulması gerektiğini söyledi.
Snowden, “Acı gerçek şu ki, muhbirlerin şehit olmalarını uman ülkeler genelde en çok ihtiyaç duydukları zaman bu insanları bulamıyor” dedi.