En güçlü uzay teleskobu unvanı ile 2021’de Hubble’ın yerini alması beklenen James Webb Uzay Teleskobu’nun (JWST) yıllar süren montaj süreci sonunda tamamlandı.
Ötegezegenlerin atmosferlerinden gezegen nebulalarına kadar sayısız kozmik hedefi benzeri görülmemiş bir çözünürlükte gözlemleyecek JSWT, 1996’da başlayan yapım sürecinde son kulvarlardan birine girdi.
California merkezli Northrop Grunman firması tarafından inşa edilen uzay gözlemevinin iki yarısı ilk kez bir araya getirildi. İlk parça teleskop ve aynaları, ikinci kısım ise güneş kalkanı ve uzay aracını içeriyor.
NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Bill Ochs, gelinen aşamanın “NASA, Avrupa Uzay Ajansı, Kanada Uzay Ajansı ve diğer proje ortaklarında çalışan binlerce insanın 20 yıldan uzun süren çabasıyla elde edildiğini” belirtti.
JWST için belirlenen ateşleme tarihi, yaşanan bütçe sıkıntıları ve teknik zorluklar nedeniyle geçmişte birkaç kez ertelenmişti. Yerini alacağı Hubble’ın ise görev süresi artık sona yaklaşıyor. 1990 yılında ateşlenen ve yörüngedeki en son bakımını 2009 yılında gören Hubble, konumlanmasını sağlayan altı jiroskobundan üçünü kaybetmiş durumda. Buna rağmen Hubble’ın görevine 20 yıla kadar devam edebileceği düşünülüyor.
Mart 2021’de ateşlenmesi planlanan JWST, çapı 6.5 metre olan aynaya sahip iken, selefinin aynası 2.4 metre çapında. JWST, gökyüzünü görünür ve orta-kızılötesine kadar farklı ve uzun dalgaboylarında tarayabilecek. Hubble morötesinden yakın kızılötesine kadar gökyüzünü tarıyor. Haliyle JSWT doppler etkisi ile yaşanan kırmızıya kayma etkisini de uzun mesafelerde tespit edebilecek. Böylece Hubble’ın göremediği en yaşlı (Büyük Patlama’dan sonra ilk oluşan) galaksileri görebilecek.
Isı kalkanı gereğinden fazla ustalık gerektirdi
JWST orta-kızılötesi dalgaboylaronı gözlemlemek için oldukça düşük sıcaklıklarda faaliyet göstermek zorunda. Sebebi, termal kızıötesi radyasyonun derin uzaydan gelen kızılötesi sinyallere karışma riski. Bu riski ortadan kaldırmak için JWST son derece hassas beş katmanlı güneş kalkanı kullanacak.
Uzay teleskobunu inşa eden ekip için bir sonraki kritik adım güneş kalkanını tamamen açmak. 2017’de teknik sıkıntılara neden olan bu süreçte, silikon ve alüminyum kaplı poliimid levhalarda “işçilikten kaynaklanan” yırtıklar tespit edilmişti.
Bugüne dek tüm parçaları birbirinden bağımsız test edilen JWST, tek parça haline geldikten sonra ilk kez tam batarya takılı halde testlerden geçecek. Gerçek görevde, JWST konumlandığı zaman motorlarını ateşleyerek güneş panellerini gün ışığına çevirecek. Bu ana kadar batarya kullanılacak.
Fazlasıyla uzun süren hazırlık süreci nedeniyle 2011’de rafa kaldırılması bile düşünülen James Webb Uzay Teleskobu’nun tamamlanması uzay keşfi adına son derece heyecan verici. Hubble’dan misliyle güçlü gözlem gücüne sahip olacak teleskop, hiç beklenmedik bir şekilde Dünya dışı yaşama ait ilk delilleri bile elde edebilir.
NASA merkezinden Gregory Robinson da karşımıza çıkacak manzaraların heyecanını taşıyan isimlerden:
“Mühendislik ekibi ileriye doğru dev bir adım attı ve olağansü evrenimizin göz alıcı manzaralarını görebileceğiz.”