Sanılanın aksine sosyal zekası oldukça yüksek olan domuzların, yuva hazırlamak için çubuklar kullandığına dair bilinen ilk gözlemler yapıldı.
Gıda sanayisi nedeniyle yaşam süreleri oldukça kısa olan ve bu sürenin büyük kısmını çamur banyosu yaparak geçiren domuzlar, sanıldığının aksine çok daha hassas ve sosyal zekası yüksek canlılar. Bilim insanları tarafından kaydedilen en son görüntüler de domuzların zekası hakkında açık bir fikir sunar nitelikte.
Araştırmacılar, Filipinlerin iki adasına özgü olan Visayan siğilli domuzlarının (Sus cebifrons) toprağı kazmak ve yuva hazırlamak için çubuklar kullandığını gösteren görüntülerini elde etti. Görüntüler, Fransa’daki bir hayvanat bahçesinde çekildi.
Paris’in Ménagerie du Jardin des Plantes hayvanat bahçesinde görevli Meredith Root-Bernstein, domuzları gözlemlerken Priscilla adındaki dişinin ağzındaki çubukla yuva alanını kazdığını gördü.
Root-Bernstein, “Priscilla’nın yaprakları toplayıp tümseğin bir noktasına taşıdığını, ardından ağzıyla biraz kazı yaptığını” söyledi. Söz konusu gözlemler, ilk olarak 2016’da yapıldı ve kısa süre önce Mammalian Biology dergisinde araştırma olarak yayınlandı.
Gözlemlerde, Priscilla’nın tümseğin kenarında duran 10x40cm boyutlarındaki çubuğu ağzında tuttuğu ve enerjik bir şekilde toprağı aşağı-yukarı kazmak için kullandığı görüldü.
2016 ve 2017’de devam eden gözlemlerde, dört domuzdan üçünün toprağı kazmak için odun parçası kullandığı görüldü. Bulgu, bu davranışın zamanla aile bireyleri arasında yayıldığına işaret etti.
Sadece insana özgü zeka belirtisi mi?
Ahtapotlardan böceklere kadar birçok hayvanın aletler kullanabildiği biliniyor. Hatta, büyük maymunların buldukları nesneleri birçok farklı işlev için kullanabildikleri biliniyor.
Doğal ve yapay aletlerin insanlar tarafından kullanımı genel olarak zeka belirtisi olarak kabul ediliyor. Ünlü primatolog Jane Goodall şempanzelerin alet kullandığını ilk tespit ettiğinde, araştırma ekibinde yer alan Louis Leakey “Aletleri ve insanı yeniden tanımlamamız gerekiyor veya şempanzeleri insan kabul etmeliyiz” demişti.
Öte yandan alet kullanımı hayvanların aşırı zeki olduğu anlamına gelmiyor. Karıncılar yemek stoklamak ve yuva inşa etmek için nesneler kullanırken zekaları şempanze ve yunuslara kıyasla farklılık gösteriyor.
Akla gelen soru, alet kullanımının hayvanlarda içgüdüsel olarak mı oluştuğu yoksa çevrelerindeki şartlardan mı yola çıkarak bu davranışı geliştirdikleri. Araştırmacılar domuzların henüz bu sorunun neresinde kaldığından emin değil. Ancak domuz, büyük domuz ve yaban domuzlarının yer aldığı Suidae familyasındaki ilk isteğe bağlı alet kullanımı kayıt altına alınmış durumda.