Pazar günü, Kathryn Sullivan’ın ikinci kez tarih yazması gerçekleşti.
Uzayda yürüyen ABD’li ilk kadın olduktan yaklaşık 25 sene sonra Sullivan, gezegenimizin en derin noktası Challenger Deep’e ulaşan ilk kadın oldu. Sullivan, tarihte hem uzaya çıkan hem de Challenger Deep’e inen tek insan olarak tarihe geçti.
Challenger Deep, Guam’ın yaklaşık 200 mil (300 kilometre) güneybatısında, Mariana Çukuru’ndaki Pasifik Okyanusu yüzeyinin yaklaşık 7 mil (11 kilometre) derinliğinde bulunuyor.
Görevi düzenleyen şirket EYOS Expeditions’a göre Sullivan, bu dalışı gerçekleştirdiği bilinen sekizinci insan oldu.
68 yaşındaki Sullivan, milyoner maceraperest ve yatırımcı Victor Vescovo ile Limiting Factor adı verilen denizaltıyı kullanarak tarihi dalışı gerçekleştirdi. Vescovo, başarılı görevlerinden sonra ”Ona büyük tebrikler!” şeklinde tweet attı.
İkisinin yüzeye döndükten sonra yaptığı ilk şey, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki astronotları aramak oldu.
Sullivan açıklamasında, ”Melez bir oşinograf ve astronot olarak, bu hayatımda bir kez yaşayabileceğim bir gündü. Challenger Deep’in “Ay manzarasını görmek” ve daha sonra ISS’deki meslektaşlarımla dikkat çekici, yeniden kullanılabilir, ‘uzay içi-dış uzay aracımızla’ ilgili notları karşılaştırmak istemiştim” dedi.
Challenger Deep’e Ulaşmanın Zorlukları
Sullivan ve Vescovo, Triton Submarines ve Caladan Oceanic tarafından inşa edilen iki kişilik bir denizaltı Limiting Factor’da yaklaşık 10 saat geçirdiler.
10.941 metrede (35.810 fit) korkunç bir basıncın olduğu derinliğine inmek dört saat sürdü. Okyanus tabanında yaklaşık 1-1.5 saat zaman geçirdikten sonra dört saat daha yükseldiler.
EYOS’un kurucu ortağı Rob McCallum, görevin açıklandığı Mart ayında yaptığı açıklamada, ”Bu, dünyadaki en özel varış yeri” ifadesini kullanmıştı. McCallum’un bir sözü de dikkat çekici: ”Ay’da, okyanusun dibinden daha fazla insan bulunmuştur.”
Vescovo, Sullivan ile gerçekleştirdiği görev ile Everest Dağı’ndan 1,6 km daha derin Challenger Deep’e üçüncü yolculuğunu gerçekleştirdi. Bu derinliklerde, su sürekli karanlıktır ve donma noktasının neredeyse üzerindedir. Bu basınç, inç kare (6.45 santimetrekare) başına 8 tonluk bir kafatası ezicidir: Deniz seviyesindeki basıncın yaklaşık 1.000 katı.
Sullivan’ın bloğuna göre, Challenger Deep’i gezmek Limiting Factor’ün ”291 jumbo jeti veya 7.900 çift katlı otobüsün ağırlığına eşit” bir baskı altında kalmasına benziyor.
Denizaltının 3.5 inç (9 santimetre) -titanyum kalınlığındaki- alaşım gövdesi, bu baskılara dayanacak şekilde tasarlanmıştır ve Challenger Deep’e yapılan önceki beş seferde basıncı başarıyla kaldırmıştır.
Limiting Factor, dalışı bir kereden fazla yapabilen butgüne dek tasarlanmış ek denizaltı özelliğine sahip.
https://www.nytimes.com/
Bilim ve keşif mirası
Sullivan yüksek basınçlı durumlarda çalışmaya alışkın bir insan. NASA’da geçirdiği 15 yıllık kariyeri boyunca, Hubble Uzay Teleskobu’nun (HST) düzenlenmesini içeren üç uzay mekiği görevinde yer aldı.
1978’de NASA Astronot Birliği için seçilen ilk kadınlardan biriydi ve 11 Ekim 1984’te Challenger mekiğinin dışında uzayda yürüyen ilk ABD’li kadın oldu.
Astronot olmayı bıraktığı günlerden sonra, Sullivan oşinografi (okyanus bilimi) tutkusunu sürdürdü ve 1993 yılında Ulusal Okyanus ve Atmosfer Derneği’nin baş bilim insanı tayin edildi.
2014’ten 2017’ye kadar NOAA’nın yöneticisi olarak görev yaptı.
Bu makale ilk olarak Business Insider tarafından yayınlanmıştır.