Sizce sanal gerçeklik teknolojisi en etkili olduğu sektör olan oyun dünyasını değiştirmede ne tür bir rol üstlenecek? Bu teknolojinin önümüzdeki uzun yıllar için özellikle oyun, eğitim ve eğlence gibi sektörlerdeki rolü konusunda ne söyleyebilirsiniz?
Oyun biraz doğası gereği en hızlı adapte olan ve yeni teknolojilere aç sektörlerden bir tanesi. Geliştirdiğiniz bir oyunu, oyuncuya göndererek geri bildirim (Feedback) alabiliyorsunuz hemen. İyi bir deneyim ortamı olduğunu söyleyebiliriz oyun sektörünün oyuncular için. Oyun alıp başını yürüyecek bir kere. PC tabanlı VR teknolojisi de var ama pahalı şeyler, ekonomik seviyesi iyi olan insanlar bunları kullanabiliyor.
Oyun sektörü hızlanmaya devam ederken kablolardan kurtalacağız, daha pratik gözlükler ve kıyafetler olacak, internet bant genişliği çözülecek vs derken Ready Player One filmindeki ortam çok hayal bir şey olmayacak. Oyunlarda multiplayer güçlü değil şu an, biraz daha gelişecektir.
Bu sektör kendi başına bir kulvar olacaktır elbet ama bence diğer mesele eğitim olacak. Sanal gerçeklik biraz ucuzlayıp pratikleşince eğitimde fırsat eşitliği yaratmada hızlandırıcı bir teknoloji olacağı düşünülüyor. Sonuçta sizi gidemediğiniz yerlere götürebilen bir teknoloji. Bu teknoloji yatırımında markaların yapacağı gibi sadece para kazanmak değil, sosyal tarafına da yatırım yapılırsa eğitimde potansiyeli çok büyük. Özellikle sağlık sektörü için geçerli bu. Aslında farklı farklı alanlara girmesi bekleniliyor; finans sektörü, blockchain vs.
Deneyimin beklendiği her alan için Mixed Reality (Karma Gerçeklik) –VR demek bile artık geride kaldı- veya Extended Reality — tabirler de değişmeye başladı- bu teknoloji bir katman olarak giriş yapacaktır. Popüler konulardan yapay zekayı deneyimleyebilmek için belki de MR/VR bileşeni eklenecek. AR daha günlük hayat için kullanılacak iken, VR’ın çok daha farklı bir potansiyeli olacaktır. Hepsinden önce eğitimin altını çizebiliriz kesinlikle.
MC: Tüketicinin cebine kadar inebilecek midir bu teknoloji önümüzdeki yıllarda?
Amerika’daki büyük tüketici kitlesi bile fiyatının düşmesini bekliyor. Telefon kadar standartlaşması için ise gerçekten ekonomideki birim fiyat meselesinin çözülmesi gerekiyor. Düşük/yüksek bütçeli modellerini de görebiliriz elbet fakat daha akıllı telefonlar bile evrimini tam olarak tamamlayamadı. Tüm büyük markaların iki dudağının arasında aslında her şey, eğitim eşitliğine bile fırsat vermeyebilirler çünkü Facebook ve Google gibi şirketlerin bu alanlara yatırımlarını görüyoruz.
Ben şu anda aslında hepimizi denek olarak görüyorum. Bir şeyi deniyoruz, yolunda gitmiyorsa bunu bildiriyoruz. Markalar şu anda herkesi kullanarak bir takım veriler topluyorlar. İleriki planlarını bilemiyoruz bile. Önümüzdeki 1-2 yıl birlikte neler yaşanacağını göreceğiz, heyecanlı bir alan ve her gün yeni bir şey çıkıyor.
Artılmış gerçeklik beklendiği gibi eğlence alanında öne çıkmadı, eğitim ve iş dünyasında ise bu kadar yaygınlaşmasını nasıl açıklarsınız? Yakın gelecekte bu alanda neler göreceğiz?
Akıllı telefonlar yaygınlaştığı için ilk etapta günlük ihtiyaçlar için kullanılması ön görülüyor. Lokasyon bazlı oyunlarında artış göstermesi artırılmış gerçekliğin önemini gün geçtikçe katlıyor. Apple şirketi de AR teknolojisine yatırım yapıyor. Apple pratik olmayla özdeşleşmiş durumda, kullanıcıyı rahatlatan sorunsuz ara yüzü, kullanıcı dostu ürünleri olduğu için AR kendisini eğlence sektöründe göstermemiş olsa bile günlük hayat kullanımında kendini gösterecektir zira telefon ile özdeşleşiyor şu an için. En azından 1-2 yıl telefonlarla kendisini göstercek olan bir teknoloji. Sanal gerçeklikten daha hızlı türeyebilir çünkü telefonlara entegre başlayacağı için daha hızlı gösterecektir kendisini.
MC: Evet, ilk etabı bu alan olacak fakat buradan da hızlı bir şekilde ilerleme söz konusu…
GÇ: Kesinlikle. Belki örnek verdiğimiz Apple bile kendi gözlüğünü yapabilir. Ama şuan biraz Apple şirketinin idaresinde ilerleyecek gibi gözüküyor. Apple da çok emin olmadan bir ürünü piyasaya sürmüyor bildiğimiz üzere. Türkiye’de Pub Story gibi sosyalleşmeye iten, oyun olmayan ama oyunsu birçok yan AR uygulaması olacak gibi. Telefon ve AR entegre şekilde.
Gelecek yıllarda oyun laboratuvarı için gerçekleşmesini hayal ettiğiniz ve planladığınız hedefler neler?
Hem VR Lab hem BUG Lab için başarı hikayelerinin çıkması. Burada kurduğumuz eğitim ve üretim sisteminin sonundaki yatırımcı bileşeninin eklenmesini hayal ediyorum. Buradan çıkacak başarılı takım etrafta aranmayıp çok net bir şekilde yatırımını alıp devam edebilecek bir noktaya gelmesini istiyoruz. Türkiye, yatırımcılar için daha dengeli bir yer olarak görülmesi gerekiyor ki buraya gelen yatırımcılar daha fazla risk alabilsinler.
Türkiye’de oyun sektörünün doğuşuna, gelişimine şahit olan ve büyümesinde rol üstlenen birisi olarak gelecekte oyun sektöründe Türkiye’yi ne gibi gelişmeler bekliyor olabilir sizce?
Gram Games‘in müthiş başarı hikayesinden bahsetmiştik. Türkiye’den böyle çok daha fazla firmanın çıkması olası çünkü biz bu işi fena yapmıyoruz. Kültür ve anlayışımız belki de oyun sektörüne uygun bir anlayış. İş geliştirme, oyun üretme ve tasarlama olsun biz bu alanı iyi kıvırabilecek bir topluluk, bir coğrafyayız hatta. Bu anlamda Gram Games gibi çok farklı firmalar çıkabilir. Çok daha küçük ekipler çok daha büyük projeler yapabilir. Sadece mobilde yaptığınız bir oyun bile sizi bir anlamda yükseklere sıçratabiliyor.
Sıçramalara çok hazır bir ortam şu an Türkiye. Trambolin örneğini verebiliriz yalnız biraz sıçradıktan sonra düşmemek gerekiyor. İyi projelerin iyi devam etmesini sağlamak gerekiyor. Türkiye’deki en büyük sorun genelde sürdürülebilirlik oluyor. Koordinasyon, kültür eksikliği gibi sorunları çözemediği için projeler düşüşe geçiyor. Türkiye gerek eğitim gerek sektör olarak Balkanlar ile Orta Doğu‘nun köprüsü olabilir, orada yükselen bir endüstri olabilir.
Türkiye’de oyun sektörü alanında kendilerini akademik ya da sektörel anlamda geliştirmek isteyen genç arkadaşlara tavsiyeleriniz neler olurdu?
Şu an onlar için iyi bir zaman. Lisans ve Yüksek Lisans anlamında oyun tasarımı okuyabilecekleri bölümler var. Bölümleri okuyamasalar bile bu alanda kurslar var. İşin eğitim tarafında bir takım yapılanmalar mevcut. Bu yapılanmalara dahil olabilirler. Çeşitli nedenlerden dolayı dahil olamıyorlarsa bile, büyük şehirlerde oyun geliştirme komüniteleri var ve bunları takip ederek, etkinliklere giderek orada insanlarla tanışarak kendilerini geliştirebilirler.
İlk etapta tavsiyem bu alana girmek istiyorlarsa kendileri tanımaları olacaktır. En başında ben bu işi yapmak mı istiyorum diye düşünüp, araç gereç anlamında bir şeyleri kurcalayıp bir takım denemeler yapmalarını tavsiye ediyorum. İnternette birçok ücretsiz aracı indirip kurcalayabilirler. Forumları takip etsinler, YouTube videolarını izlesinler… Evden çıkmadan bunların hepsini yapabilirler. Küçük şeyler yaparak başlayabilirler, illa ki sonraki Assassin’s Creed yapmaları gerekmiyor.
Üretim bantı, oyun geliştirmek, kod yazmak nasıl bir şey gibi böyle şeylere bulaşsınlar ondan sonra kendilerini tanıyıp, ben bunu yapabiliyorum bundan şöyle zevk alıyorum bunu değil ama şunu yapabiliyorum gibi şeyleri biraz kendilerinde gördükten sonra imkanları varsa kesinlikle işin eğitimini alsınlar. İstanbul, Ankara, İzmir, Malatya gibi yerlerde komüniteler kurulmaya başlandı. Kurulmamışsa bile kendileri kursunlar.
Ortaokul, Lise‘den itibaren oyun kulüpleri var. Kendi kulüplerini kursunlar gerekirse. Kendi kendilerince eğitimler versinler. Daha sonra kulüp olarak bir Üniversite‘nin kapısını çalsınlar. Örneği BUG Lab’e birçok okul gelip gezi yapmak istiyoruz bize eğitim verir misiniz diyorlar. Bizim herkese kapımız açık, zamanımız olduğu sürece.
Özetle kabuklarını kırmaları, çalışmaları ve sosyalleşmeleri gerekiyor çünkü bu bir takım işi. Online ve offline topluluklara girmeleri ve aynı zamanda hem dünyayı hem Türkiye’yi takip etmeleri gerekiyor. Türkiye’deki etkinlikler haricinde globaldeki trendleri takip etmeliler. Üniversitelerde öğrencilerin deneme yanılma şansı olabiliyor 4 yıl boyunca ama piyasada böyle bir şey yok. Piyasaya girdiğiniz an, yatırım ve proje ekibi vb. konulardaki sorunlarla direkt karşılaşabiliyorlar. Üniversite ortamı ise safe zone/güvenli ortam sunuyor. Burada birçok zar atabilir öğrenci, mezun olana kadar iyi bir portföy yapabilir.