DijitalX - Bilim, Teknoloji ve Geleceğin Işığında!

Snapchat Y kuşağında hızla yükseliyor

admin

-

Ağu 12, 2014

Snapchat, Y kuşağı kullanıcıları arasında hızla yükseliyor. Yeni bir araştırmaya göre, Snapchat Y kuşağının en çok kullandığı üçüncü sosyal ağ oldu.

comScore tarafından ABD’de yapılan yeni bir araştırma, Y kuşağının en popüler üç uygulamasını belirledi. 18-34 yaş arası kullanıcıların akıllı telefonlarında en çok kullandıkları uygulamaları belirleyen araştırmada, Facebook yüzde 75.6 ile birinci oldu. Facebook’u yüzde 43.1 ile Instagram, yüzde 32.9 ile Snapchat takip etti.

Sıralamada en hızlı yükseliş gösteren uygulama ise Snapchat oldu. comScore verilerine göre, sosyal ağın Kasım 2013’te Y jenerasyonu tarafından kullanım oranı sadece yüzde 12.1’di. Aynı ay içinde, Facebook sosyal ağı satın almak için 4 milyar dolarlık teklifte bulunmuştu.

Facebook peşinden gelmeye çalışıyor

Facebook teklifini reddederek risk alsa da, Snapchat genç ve yetişkin kullanıcılar arasındaki kullanımını artırmayı başardı. Yine comScore’un Nisan 2013 verilerine göre, Snapchat’in 25-34 yaş arası kullanım oranı yüzde 18’e ulaştı. 18-24 yaş arası grupta kullanım oranı yüzde 50 olan Snapchat’in Y kuşağı ortalaması yüzde 32.9 olarak belirdi.

TechCrunch, Z ve Alpha gibi geleceğin jenerasyonlarını etkileyecek sosyal medya akımında Snapchat’in önemli bir yer tuttuğunu ve Facebook’un gizlilik konusunda yaşadığı sorunlardan avantaj elde ettiğini belirtti. Facebook, Snapchat benzeri Slingshot uygulamasıyla hayal kırıklığı yaşamıştı.

Xiaomi’nin başarısını borçlu olduğu stratejinin içinde neler var?

Müfit Yılmaz Gökmen

-

Ağu 6, 2014

0

Xiaomi’nin başarısını borçlu olduğu stratejinin içinde neler var?

Ekonominin hızla gelişmesi, mobil girişimciler için en büyük piyasayı temsil eden Çin’de büyük değişimlere kapı aralıyor. Bir zamanlar Batılı ülkelere montaj hizmeti veren fabrikalarla dolu Çin’in yerel markaları, bugün küresel piyasanın dengeleri değiştirebilen oyuncuları konumunda. En iyi ve son örnek ise şüphesiz Xiaomi.

Çin’deki hızlı ekonomik büyüme, on yıllardır Batı’ya ucuz üretim sunan topraklardaki üretici ve girişimlerin ayağa kalkmasını sağladı. ZTE, Huawei, Lenovo gibi yeni stratejiden yoksun firmaların ardından kendini gösteren Xiaomi Tech, düşük bütçeli tüketicilerin oluşturduğu bir niş elde etmekle bile çabalamadan Çin’in bir numaralı akıllı telefon üreticisi olmayı başardı.

Canalys tarafından açıklanan verilere göre, Xiaomi 2013’ün ikinci çeyreğinde 5 milyon olan akıllı telefon satışlarını bir yıl sonra üç katına çıkararak Huawei, Lenovo ve Samsung’u geride bıraktı. Android’in ‘amiral gemisi’ olarak tanımlayabileceğimiz her bütçeye uygun Samsung telefonların satışları ise Nisan-Haziran döneminde geçtiğimiz yıla kıyasla 2.3 milyon azalarak 13.2 milyona geriledi.

Batı dünyası tarafından adı duyulmamış Xiaomi’inin Çin piyasasını ele geçirmesi, dünyanın en büyük mobil piyasasındaki dinamiklere daha fazla dikkat edilmesi gerektiğini gösterdi. Zira, Xiaomi’nin ani başarısına göz atıldığında dev firmaların neleri gözden kaçırdığını görebiliriz.

Çin, Çin, Çin!

Xiaomi, diğer yerel firmalara ve HTC ile Samsung gibi Güneydoğu Asya’nın büyük markalarına göre akıllıca bir strateji benimsedi. Firmanın en akıllıca kararı, dünyaya açılmak yerine tüm güçlerini ilk önce Çin piyasasına odaklamaları oldu.

Her 10 telefondan 4’ünün satıldığı Çin, son bir yılda yüzde 14 büyüme gösterdi. Xiaomi, aynı süreçte yüzde 240 büyüyerek bu piyasadan en büyük payı kapan firma oldu. Dikkat çekici bu büyüme, Xiaomi’nin LG’yi koltuğundan ederek bir anda dünyanın en büyük beş akıllı telefon üreticisi arasına girmesini sağladı.

Xiaomi başarısındaki ikinci önemli nokta, rekabetçi fiyat stratejisi. Xiomi Redmi Note gibi düşük bütçeli modellerin yanı sıra, amiral gemisi Mi4 460 doları aşmıyor. Teknolojisiyle rakiplerinden eksiği olmayan telefonlar, parçaların satın alınma ve montaj maliyetine eşit fiyatta satılıyorlar. Her telefon, 1.5 yıla yakın piyasada tutuluyor ve bu süre içinde fiyatların azalması, satışları da artırıyor.

Xiaomi, internet hizmetleri, uygulamalar ve oyunlara odaklanarak düşük fiyatlı satışların açığını fazlasıyla kapatıyor. Müşterilerin fazlasıyla ilgisini çeken özel Android temaları da gelirleri katlıyor.

http://www.youtube.com/watch?v=LUz5pYSgSYk

Android’i yeniden şekillendiren işletim sistemi: Miui

Xiaomi’nin akıllıca hamlelerini tamamlayan en kritik stratejisi, Android piyasasının karmaşasından kendini sıyırmasını sağlayan MIUI mobil işletim sistemi.

Android’in yeniden tanımlanması olarak ifade edilen MIUI, 200’den fazla fonksiyonuyla kullanıcıların kendilerine göre düzenleyebilecekleri en esnek yazılım olarak beliriyor. Her türlü güvenlik içeriğine sahip olan yazılım, çağrı defterinden alarm saatine; not defterinden ekran kilidine kadar kullanıcıya özel ayarlar sunuyor ve Android’i hiç olmadığı kadar kolaylaştırıyor.

Miui, kullanıcılardan gelen geri bildirimlerle sürekli yenileniyor. Xiaomi, her hafta yenilediği yazılımlar kullanıcılar üzerinde yarattığı heyecanı kaybetmiyor.

Kalite, ideal fiyat ve farklılık bir araya geldiğinde, Android’e sarılarak yol almaya çalışan markaların arasından Xiaomi’nin sıyrılması aslına bakılırsa şaşırtıcı değil. Ancak dahası da var.

Türkiye yeni hedefler arasında

Xiaomi, birçok markanın arasından sıyrılmak için promosyona ciddi bir para aktarıyor. Ancak bu paralar bazı markalar gibi aşırı reklam ve şaşalı etkinlikler için değil, festivallere harcanıyor.

Yerel medya tarafından Çin’in Steve Jobs’ı olarak kabul edilen Xiaomi CEO’su Lei Jun, tüketicilerin ilgisini çekmek ve ürünleri tanıtmak için Mi festivalleri düzenliyor.

Tüm bunların üzerine, Xiaomi’nin gizli silahından da bahsedelim. Bu silah, bir zamanlar Google Android biriminin başkan yardımcılığını yapmış olan Hugo Barra. Yaptığı anlaşmalarla Xiaomi’nin Çin piyasasındaki gölgeden çıkmasını sağlayan Barra, yeni dönemde 10 yeni piyasaya açılım için çaba gösterecek.

Xiaomi’nin hedefindeki yeni piyasalar arasında Malezya, Filipinler, Hindistan, Endonezya, Brezilya ve Türkiye de var.

Not: Bu yazının orijinali Turkcell Blog’da yayımlanmıştır.

Google’ın derin dondurucuya attığı 4 fütürist proje

Müfit Yılmaz Gökmen

-

Tem 13, 2014

0

Google’ın derin dondurucuya attığı 4 fütürist proje

Google’ın fütürist projelerine göz geçirmek, teknoloji devinin sınır tanımayan vizyonunu sergiliyor. Bilim kurgudan ilham alan ve hayal gücüyle pekişen araştırmalar her ne kadar yavaş ilerlese de, 2050’de dünyayı bambaşka bir yer haline getirebilir.

Google’ın fütürist teknolojiler listesindeki projelerden hangisinin seçileceği, Google X (Rapid Evolution) Hızlı Değerlendirme ekibinin vereceği karara bağlı. Google’ın gizli projelerinden de sorumlu olan Ar-Ge laboratuvarındaki ekip, masaya yatırılan projenin hayatımızda edineceği yeri, teknolojik olarak mümkün olup olmadığını ve muhtemel risklerini değerlendiriyor.

Google Glass için defalarca tekrarlanan süreçte sorulan sorular genelde şunlar: “Gerçekten bir sorunu çözümleyecek mi? Gerçekten fiziksel olarak ortaya çıkarılabilir mi? Eğer yapılırsa amaçlandığı şekilde kullanılabilir mi?

Sürücüsüz araba ve 3D tablet ile akıllı telefonların ardından, Google X ekip lideri Rich DeVaul, Mart ayında ‘uzay asansörü fikrini değerlendirdiklerini’ açıkladı. Bu açıklamanın ardından Google’ın karanlıkta kalan araştırmaları da belirmeye başladı. Uçuk kaçık projeler yakın gelecek için oldukça uzak birer ihtimal olarak beliriyor ancak, şu an Google araştırmalarında itici güç görevi görüyorlar.

DeVaul ile tüm projeleri değerlendiren iki önemli isim, Google X’in matematik ve fizik dehalarından Dan Piponi ve genç tasarımcı Mitch Heinrich. Üçlü, haftada bir gün bir araya gelerek yeni projeler üzerinde kafa patlatıyor. Google’ın ‘çılgın projelerinin’ neden gerçekleşemeyeceğini de, onlar açıklıyor:

Yörüngeye çıkan asansör

Gelecekte bir gün Felix Baumgartner gibi maceracılar atmosferin üst katmanlarından Dünya’ya atlamak için balon yerine asansör kullanabilir. Çünkü yörüngeye çıkacak onlarca kilometre uzunluğunda bir asansör, sadece Google’ın projesi değil.

İlk olarak gökbilimciler, Arthur C. Clarke’ın ‘The Fountains of Paradise’ adlı kitabından ilham alarak gökyüzüne uzanan bir asansör projesi öne sürdüler. Uydu taşımacılığı için kullanılması planlanan asansörün, yerden 42 kilometre yükselmesi düşünülüyor. Asansörün temeli ise yerden en az 150 km yükseklikte inşa edilecek. Japon bir firma ise 2050 yılında yerden 36 bin kilometre yüksekliğe insan taşıyacak bir asansör yapmayı planlıyor. Planlara göre, dengede kalması için toplam uzunluğu 96 bin km olacak asansör, saatte 200 km hızla yolcu taşıyabilecek.

DeVaul, Fast Company sitesine yaptığı açıklamada, çılgın projelerden asla uzak kalmadıklarını belirtse de, uzay asansörünün derin dondurucuya atıldığını söyledi. Çünkü Piponi’nin hesaplamalarına göre uzay asansörünün inşa edilebilmesi için çeliğin en az 100 katı sert bir materyal lazım

Asansöre enerji sağlaması için yörüngede inşa edilmesi gereken dev bir güneş santrali, projenin maliyetini atmosferin dışına taşıyan girdilerden sadece bir tanesi. Google X’e göre, yaklaşık 40 km uzunluğundaki bir asansörün gerçeğe dönüşmesini sağlayacak tek materyal karbon nanotüpler. Ancak bugüne kadar ancak bir metre uzunluğunda bir direk oluşturabilecek kadar işlenebildiler. Google X, bu noktadan sonra karbon nanotüp alanında yeni gelişmeler yaşanmasını bekliyor.

Uçan kaykay

Geleceğe dönüş filminde Mart Mcfly’ın üzerinden inmediği uçan kaykay, DeVaul’un diğer itiraflarından biriydi. Ancak Piponi’ye göre bu projenin de hayata geçmesi henüz mümkün değil. Çünkü günümüzde Japonya ve Çin’de kullanılan Maglev, yani manyetik raylı trenlerdeki denge faktörü, uçan kaykay için geçerli değil. Maglev sistemlerinde mıknatısların yerleştirilme düzeni, tren sadece tek bir yöne hareket ederken denge sağlayabiliyor. Ancak kaykay gibi yüzeyleri açıkta bir cismin hem havada asılı kalmasını hem de her yöne serbestçe hareket etmesini sağlamak şu an mümkün görünmüyor. Tersine, serbest hareket etmek isterken mıknatıs kutuplarının sürekli birbirlerini itecek olması kaykayın sürekli ters dönmesine yol açacağından, ortaya tam bir facia da çıkabilir.

Piponi, bu aşamada mıknatıslarla grafit kullanmayı düşünmüş. İnce dilimler halindeki grafiti küçük mıknatıslar ile kullandığı prototip, hafif bir itmeyle her yöne doğru havada süzülmeyi başarıyor. Ancak gerçek boyuta göre çok küçük olan prototip, çok büyük bir maliyet ve teknolojik riskler getireceği için geçici olarak rafa kaldırılmış durumda.

Işınlanma

Geleceğe Dönüş’ün ardından Google’ın ilham aldığı bir diğer film de Uzay Yolu. Gerçeğe dönüştürülmek istenen proje ise bir insanın veya bir nesnenin, üstün bir tarama teknolojisi ve ışınlama cihazıyla moleküller halinde aktarılması. Henüz ne bir tarama teknolojisi ne de bir cihaz mevcut ama Piponi, çoktan projeyi derin dondurucuya atmış.

Nedeni, ışınlanmanın birçok temel fizik kuralını ihlal ettiğini öne sürmesi… Bugüne kadar ışınlanma alanında elde edilen tek başarı ise fiziksel değil. İsviçre Federal Tekoloji Enstitüsü (ETH), Ağustos 2013’te yapılan açıklamada 10000 bitlik bilgiyi A noktasından B noktasına başarıyla ışınladıklarını duyurdu. Yapılan deneyde mikron ölçekteki üç devre kullanılarak bilgi 6 mm’lik bir mesafeye ışınlandı. Elde edilen başarı kuantum bilgisayarların geliştirilmesi için önemli bir başarı olsa da, Google’ın insanları ışınlamaya başlaması için daha uzun bir süre gerekecek.

Origami binalar

Rapid Evoluation ekibi, derin dondurucudaki projeleri gerçeğe dönüştürebilmek için yeni materyaller keşfetmeye çalışıyor. Buna simyagerlik denebilir mi bilinmez ama Google X farklı alanlarda uzmanlaşmış çok sayıda akademisyenle bir araya gelerek süper sağlam ve süper hafif materyaller üretmek istiyor.

Google X ile çalışan akademisyenlerden biri, California Teknoloji Enstitüsü’nden (Caltech) Julia Greer. Greer’in geliştirmeye çalıştığı materyal şu an ‘nanotrusses’ olarak biliniyor. DeVaul’un gözlerini parlatan ‘nano demetler’, bir gün kendisini deyişiyle binaları inşa etme şeklimizi tamamen değiştirebilir. Fast Company’e anlattığına göre, bir gün elimizde küçük bir kutuyla binanızı dikeceğimiz araziye gideceğiz. Kutuyu açtığımız zaman, nano iplikler origami gibi açılacak ve devasa bir binaya dönüşecek. Hem de bilinen bugün yapabileceklerimizden çok daha sağlam ve geniş olacak şekilde.

Google, ne kadar zor görünse de deneme-yanılma yöntemiyle teknoloji geliştirmeye devam ediyor ve vizyonuyla insanı gerçekten hayran bırakıyor. Değerlendirilen projelere bakıldığı zaman birçoğunun imkansız olduğunu söylemek zor ama getireceği riskleri kestirmek de çok güç.

Facebook’un gizli tuttuğu psikolojik test ne anlama geliyor?

Müfit Yılmaz Gökmen

-

Tem 5, 2014

0

Facebook’un gizli tuttuğu psikolojik test ne anlama geliyor?

İnterneti ayağa kaldıran psikolojik deney, sosyal medya ile kullanıcılar arasındaki güç dengesini sergilemekten başka vazife görmüyor…

Facebook’un yüz binlerce kullanıcısı üzerinde gerçekleştirdiği psikolojik deneyin ortaya çıkması, sosyal medyanın bugüne dek neden olduğu en büyük tepkiyi doğurdu. Facebook’un özür dilemesine neden olan deney soruşturma aşamasına gelse de, kısa zamanda unutulacak gibi görünüyor. Çünkü sosyal medya ile kullanıcı hakları arasındaki duvarın yıkılmasına ses çıkarmayan bireyler, bağımlı oldukları sosyal medyanın politikalarını yönlendirme gücünü yitirmiş durumda. Psikolojik deney, sadece sosyal medya ile kullanıcılar arasında çekilen çizgiyi daha iyi görmemizi sağlıyor.

Wikileaks sızıntılarının patlak vermesinden yıllar sonra, dünyanın gündemini en çok meşgul eden konulardan biri şüphesiz ABD Ulusal Güvenlik Dairesi’nin (NSA) neden olduğu küresel casusluk skandalı oldu. Bazı güvenlik uzmanları, tıpkı Wikileaks’te olduğu gibi Edward Snowden’ın ortaya çıkışını da NSA’in planladığını ve amacın, dünyaya ABD’nin neler yapabileceğini göstermek olduğunu öne sürdü.

Her ne kadar komplo koksa da, bu düşünce Facebook’un interneti ayağa kaldıran psikolojik deneyinin ardından aklıma gelmedi değil. Neden mi? NSA dünyaya ne işler çevirdiğini açıkladığında gerçekten bir şey değişti mi? 1.2 milyar insanın bilgilerine sahip olan Facebook, gerçekleştirdiği bir deneyi iki yıl sonra açıklasa ne değişebilir?

Tıpkı, Çin tarafından yapıldığı delillere dayanan siber saldırıların ortaya çıkarılmasının ardından Pekin’in ABD’yi yalan söylemekle suçlaması gibi…

‘Deneyler geçmişte de yapıldı, gelecekte de yapılacak’

İnsanların doğallıklarını hızla ve isteyerek terk ettiği günümüzde, yaşamlarımızı sosyal medya ağlarının kurduğu platformlara adapte ediyoruz. Nerede olduğunu bilmediğimiz sunuculara yüklenen bilgilerimizin kimlere satıldığını ve ne amaçlar için kullanıldığını bilmiyoruz. Tek bildiğimiz, bunun yasa dışı olduğu ve bu konuda hiçbir şey yapmadığımız.

Skandalın ortaya çıkmasının ardından, Facebook’un eski veri analistlerinden Andrew Ledvina, ‘sosyal ağın eş zamanlı olarak sayısız deney gerçekleştirdiğini ve kullanıcı davranışı ve duygularının her zaman yönlendirilmeye çalışıldığını’ söyledi. Kısaca, sosyal medya çoktan bir psikolojik deney aracı haline gelmiş durumda.

Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde bilimsel makale olarak yayınlanan en son araştırma (http://www.pnas.org/content/111/24/8788.full) Facebook analistleri ve Cornell Üniversitesi akademisyenlerinin oluşturduğu 30 kişilik ekip tarafından gerçekleştirildi. Deneyde, 689 bin kullanıcının içerik akışı kendilerine bilgi verilmeden değiştirildi. Deneyin, kullanıcıların duygusal algılarını gözlemlemek için yapıldığını belirtildi.

Deneyin açıklanmasının ardından Mark Zuckerberg sessizliğini korurken, ilk olarak deney ekibinin başında yer alan Adam Kramer, ardından operasyon müdürü Sherly Sandberg özür diledi. Ancak Sandberg, ‘deney gerçekleştirildiği için değil, kullanıcılar bilgilendirilmediği için‘ özrünü sundu. Kısaca, Sandberg muhtemelen iki yıldır haberi olduğu araştırmanın yapılmasına karşı olmadığını ifade etti.

Facebook hükümetin analiz araçlarından biri mi?

Facebook’un başarı öyküsünü veya Zuckerberg’in zekasını geride kalan yıllarda yeterince konuşmuş olabiliriz. Ancak sürekli arka planda kalan tablo, psikolojik deney sayesinde fazlasıyla görünür hale gelmiş durumda. Bu tabloda, dünyanın en büyük veri havuzlarından biri olan Facebook’un ABD hükümeti, istihbarat kurumları ve şirketlerle arasındaki ilişki tasvir ediliyor.

Yüz binlerce insanın tabi tutulduğu deneyin, ABD Savunma Bakanlığı’nın bütçe desteği verdiği bir projeyle bağlantısı olduğu öne sürülüyor. Pentagon’un yürüttüğü ‘Minerva Initiative’ projesi, dünya genelindeki geniş çaplı sivil itaatsizlik hareketlerinin analiz edilmesi için üniversitelere bütçe sağlıyor.

Facebook deneyinde yer alan Cornell Üniversitesi’nden Jeffrey T. Hancock, şu an Minerva projesi kapsamında verilen yeni bir konu üzerinde çalışıyor. Projenin sayfasında, Cornell Üniversitesi’nin Türkiye’deki olayların incelendiği bir proje için de destek aldığı görülüyor: http://minerva.dtic.mil/funded.html

Bu bağlantılardan yola çıkarak, Facebook’taki bilgilerimizin nerelerde ve kimler için kullanıldığı sorusuna sadece bir cevap bulabiliriz.

Kullanıcılar adına bir şey değişecek mi?

İngiltere veri düzenleme kurulu Bilgi Komisyonu Ofisi (ICO), yaşanan öfkenin ardından kullanıcı haklarına yönelik soruşturma açılacağını belirtti. Facebook suçlu bulunursa, alacağı ceza sadece 875 bin dolar olacak. Facebook’a düzenleyici kurumlar tarafından baskı gelse bile, kullanıcıların lehine bir şeylerin değişmesi zor görünüyor. Neden mi?

Birincisi, Facebook’un otoriter gücünden doğan tavrı. Şirket, özür açıklamasında bile ‘kullanım şartları’ kapsamında deneyler yapabileceğini belirtti. Forbes tarafından kullanım şartlarının psikolojik deneyden dört ay sonra değiştirildiğinin ortaya çıkarılması, şirketin umursamaz tavrının bir örneği.

İkinci neden, Facebook’un yıllardır kullanıcı haklarını ihlal ederek geldiği noktanın ta kendisi. Bunlara bazı örnekler verelim:

– Ars Technica’nın Şubat 2012’de yaptığı araştırma, Facebook’ta silinen fotoğrafların sunuculardan kaldırılmadığını, talep edilmesine rağmen içerik dağıtım ağının (CDN) işlemediğini ortaya çıkardı.

– Aralık 2012’de, politika değişikliği oylamasına gidileceğini duyuran Facebook, değişikliğin durdurulması için kullanıcıların en az yüzde 30’unun oy kullanması gerektiğini belirtti. O dönem 300 milyon kişiye denk gelen baraj mazeret gösterilerek 669 bin kullanıcının oyu geçersiz sayıldı ve yeni politika yürürlüğe girdi.

– Haziran 2012’de, 900 milyon kullanıcıya kendilerinden habersiz @facebook.com uzantılı korsan e-mail adresi atandı.

– Ağustos 2012’de, ABD’li Redpepper firması, Facebook kullanıcılarını profil fotoğraflarından tanıyacak ‘Facedeals’ adında kamera geliştirdi. Kamera aynı ay içinde restoranlarda kullanılmaya başlandı.

– ABD Ulusal Bilimler Akademisi’nin 58 bin kullanıcı üzerinde yaptığı araştırma, ‘beğen’ tuşunun zeka seviyesinden politik görüşe kadar kullanıcılara ait tüm özellikleri yüzde 82 oranında doğrulukla ortaya koyduğunu gösterdi. Hobiler, politik görüş ve dini inanç gibi bilgiler, güvenlik ayarları maksimum bile olsa kendini ele verdi.

– Ağustos 2013’te Hak ve Sorumluluklar Bildirimi’nde değişiklik yapan Facebook, kendisine ürünlerini geliştirmek için kullanıcıların şahsi bilgilerini kullanma ve üçüncü partilerin erişimine açma hakkı sundu.

– Wall Street Journal, Ekim 2013’te Facebook’un kullanıcıları takip etmek için yeni bir teknoloji geliştirdiğini, teknolojinin fare imlecini bile takip edeceğini öne sürdü.

– Ocak 2014’te, İsveç merkezli High-Tech Bridge şirketi Facebook’un kullanıcılara ait özel mesajları ihlal ettiğini ortaya çıkardı. Bilgilerin reklam performansını artırmak için şirketlere satıldığı iddia edildi…

Üçüncü neden: Umursamazlık

Kullanıcı mahremiyeti ve haklarını ihlal eden uygulamaların listesi uzar gider. Instagram ve WhatsApp’in ardından satın alımlarına devam edecek olan Facebook’un bu noktadan sonra elindeki ‘dünya kadar’ veriyle ne yapacağı bilinemez. Ancak karşımızdakinin artık bir sosyal ağ değil, fazlasıyla emperyalist yönlerini ortaya koymaktan çekinmeyen bir şirket olduğunu anlamamız lazım.

Milyarların arasından hacker’ların sizi seçmeyeceğini düşünebilirsiniz ancak bilgilerinizin psikolojik deneylerde kullanan veya istihbarat örgütlerine satan bir firmanın bu güce ulaşmasını sağlamanın doğru olmadığı bilmemiz gerekiyor. Sayfamızın tık alması veya reklam geliri elde etmek için madalyonun öteki yüzünü görmemezlikten gelmek, bir gün mümkün olmayabilir.

Bilgilerinin korunduğunu düşünen sosyal medya kullanıcıları, Yahoo CEO’su Marissa Mayer’ın Eylül 2013’te düzenlenen TechCrunch Disrupt konferansındaki sözlerini aklının bir köşesine not etmeli:

“NSA ile yapılan istihbarat çalışmalarını açıklasaydık, vatana ihanetten hapse girerdik.”

Facebook psikolojik testi ne anlama geliyor?

Müfit Yılmaz Gökmen

-

Tem 5, 2014

0

Facebook psikolojik testi ne anlama geliyor?

İnterneti ayağa kaldıran psikolojik deney, sosyal medya ile kullanıcılar arasındaki güç dengesini sergilemekten başka vazife görmüyor…

Facebook’un yüz binlerce kullanıcısı üzerinde gerçekleştirdiği psikolojik deneyin ortaya çıkması, sosyal medyanın bugüne dek neden olduğu en büyük tepkiyi doğurdu. Facebook’un pişkin bir şekilde özür dilemesine neden olan deney soruşturma aşamasına gelse de, kısa zamanda unutulacak gibi görünüyor. Çünkü sosyal medya ile kullanıcı hakları arasındaki duvarın yıkılmasına ses çıkarmayan bireyler, bağımlı oldukları sosyal medyanın politikalarını yönlendirme gücünü yitirmiş durumda. Psikolojik deney, sadece sosyal medya ile kullanıcılar arasında çekilen çizgiyi daha iyi görmemizi sağlıyor.

Wikileaks sızıntılarının patlak vermesinden yıllar sonra, dünyanın gündemini en çok meşgul eden konulardan biri şüphesiz ABD Ulusal Güvenlik Dairesi’nin (NSA) neden olduğu küresel casusluk skandalı oldu. Bazı güvenlik uzmanları, tıpkı Wikileaks’te olduğu gibi Edward Snowden’ın ortaya çıkışını da NSA’in planladığını ve amacın, dünyaya ABD’nin neler yapabileceğini göstermek olduğunu öne sürdü.

Her ne kadar komplo koksa da, bu düşünce Facebook’un interneti ayağa kaldıran psikolojik deneyinin ardından aklıma gelmedi değil. Neden mi? NSA dünyaya ne işler çevirdiğini açıkladığında gerçekten bir şey değişti mi? 1.2 milyar insanın bilgilerine sahip olan Facebook, gerçekleştirdiği bir deneyi iki yıl sonra açıklasa ne değişebilir?

Tıpkı, Çin’in delillere dayanan siber saldırılarının ortaya çıkarılmasının ardından ABD’yi yalan söylemekle suçlaması gibi…

‘Deneyler geçmişte de yapıldı, gelecekte de yapılacak’

İnsanların doğallıklarını hızla ve isteyerek terk ettiği günümüzde, yaşamlarımızı sosyal medya ağlarının kurduğu platformlara adapte ediyoruz. Nerede olduğunu bilmediğimiz sunuculara yüklenen bilgilerimizin kimlere satıldığını ve ne amaçlar için kullanıldığını bilmiyoruz. Tek bildiğimiz, bunun yasa dışı olduğu ve bu konuda hiçbir şey yapmadığımız.

Skandalın ortaya çıkmasının ardından, Facebook’un eski veri analistlerinden Andrew Ledvina, ‘sosyal ağın eş zamanlı olarak sayısız deney gerçekleştirdiğini ve kullanıcı davranışı ve duygularının her zaman yönlendirilmeye çalışıldığını’ söyledi. Kısaca, sosyal medya çoktan bir psikolojik deney aracı haline gelmiş durumda.

Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde bilimsel makale olarak yayınlanan en son araştırma (http://www.pnas.org/content/111/24/8788.full) Facebook analistleri ve Cornell Üniversitesi akademisyenlerinin oluşturduğu 30 kişilik ekip tarafından gerçekleştirildi. Deneyde, 689 bin kullanıcının içerik akışı kendilerine hiçbir bilgi verilmeden değiştirildi. Deneyin, kullanıcıların duygusal algılarını gözlemlemek için yapıldığını belirtildi.

Deneyin açıklanmasının ardından Mark Zuckerberg sessizliğini korurken, ilk olarak deney ekibinin başında yer alan Adam Kramer, ardından operasyon müdürü Sherly Sandberg özür diledi. Ancak Sandberg, ‘deney gerçekleştirildiği için değil, kullanıcılar bilgilendirilmediği için‘ özrünü sundu. Kısaca, Sandberg muhtemelen iki yıldır haberi olduğu araştırmanın yapılmasına karşı olmadığını ifade etti.

facebook’un kullanıcılardan özür dİlemesİ neyİ değİştİrebİlİr?

Facebook hükümetin analiz araçlarından biri mi?

Facebook’un başarı öyküsünü veya Zuckerberg’in zekasını geride kalan yıllarda yeterince konuşmuş olabiliriz. Ancak sürekli arka planda kalan tablo, psikolojik deney sayesinde fazlasıyla görünür hale gelmiş durumda. Bu tabloda, dünyanın en büyük veri havuzlarından biri olan Facebook’un ABD hükümeti, istihbarat kurumları ve şirketlerle arasındaki ilişki tasvir ediliyor.

Yüz binlerce insanın tabi tutulduğu deneyin, ABD Savunma Bakanlığı’nın bütçe desteği verdiği bir projeyle bağlantısı olduğu öne sürülüyor. Pentagon’un yürüttüğü ‘Minerva Initiative’ projesi, dünya genelindeki geniş çaplı sivil itaatsizlik hareketlerinin analiz edilmesi için üniversitelere bütçe sağlıyor.

Facebook deneyinde yer alan Cornell Üniversitesi’nden Jeffrey T. Hancock, şu an Minerva projesi kapsamında verilen yeni bir konu üzerinde çalışıyor. Projenin sayfasında, Cornell Üniversitesi’nin Türkiye’deki olayların incelendiği bir proje için de destek aldığı görülüyor: http://minerva.dtic.mil/funded.html

Bu bağlantılardan yola çıkarak, Facebook’taki bilgilerimizin nerelerde ve kimler için kullanıldığı sorusuna sadece bir cevap bulabiliriz.